مقیاس بزرگی گشتاوری: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
تمیزکاری و رعایت دقیق تر دستور زبان فارسی
برچسب: متن دارای ویکی‌متن نامتناظر
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱:
'''مقیاس بزرگای گشتاوری''' (با نماد '''M یا M{{زیرنویس|W}}''') مقیاسی است[[یکا|یکایی]] برای بیان بزرگای زلزله[[زمین‌لرزه]] با در نظر گرفتن مقدار انرژی آزاد شده توسط زلزلهزمین‌لرزه است.<ref>{{یادکرد ژورنال|عنوان="Moment magnitude scale"|ژورنال=Journal of Geophysical Research. 84 (B5): 2348–50|ناشر=|تاریخ=1979|زبان=|شاپا=|doi=|پیوند=|تاریخ دسترسی=}}</ref>
 
== پیدایش ==
برای حل مشکل سنجش بزرگی زمین‌لرزه با [[مقیاس بزرگی ریشتر]]، در سال ۱۹۷۰ [[سازمان زمین‌شناسی آمریکا]] یکای مقیاس بزرگای گشتاوری را ارائه کرد. هم‌اکنون از این مقیاس برای بیان بزرگی زمین‌لرزه استفاده می‌شود.<ref name=":0">{{یادکرد وب|نویسنده=سولماز مهاجر-پژوهشگر زمین شناسی، دانشگاه توبینگن آلمان|کد زبان=fa|تاریخ=۶ بهمن ۱۳۹۶|وب‌گاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/science-42833418|عنوان=چرا دیگر برای اندازه‌گیری زلزله از ریشتر استفاده نمی‌‍‌‌کنند؟}}</ref>
 
== ویژگی‌ها ==
مقیاس بزرگای گشتاوری به غیر از دامنه از امواج زمین‌لرزه، داده‌های بیشتری مانند نقطه گسیختگی [[گسل]]، میزان جنبایی گسل و نیروی فشار وارده به گسل را در نظر می‌گیرد. اگر فشار وارده به گسل از حد تحمل سنگ‌های پوسته در سطح گسل بیشتر شود، گسل به لغزش در آمده و باعث ایجاد زمین‌لرزه می‌شود.<ref name=":0" />
 
مقیاس بزرگای گشتاوری انواع موج‌های زمین‌لرزه و به بیان دیگر، کل انرژی آزاد شده توسط زمین‌لرزه را اندازه‌گیری می‌کند.<ref name=":0" />
 
== مقایسه با مقیاس ریشتر ==
نتایج مقیاس ریشتر برای زمین‌لرزه‌های متوسط (با بزرگای گشتاوری تقریبا ۵) ‌مشابه مقیاس ریشتر است. اما برای زمین‌لرزه‌های بزرگ‌تر از ۵ بزرگای گشتاوری، مقاس بزرگای گشتاوری بسیار دقیق‌تر است.<ref name=":02">{{یادکرد وب|نویسنده=سولماز مهاجر-پژوهشگر زمین شناسی، دانشگاه توبینگن آلمان|کد زبان=fa|تاریخ=۶ بهمن ۱۳۹۶|وب‌گاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/science-42833418|عنوان=چرا دیگر برای اندازه‌گیری زلزله از ریشتر استفاده نمی‌‍‌‌کنند؟}}</ref>
برای زلزله‌های بزرگ، این مقیاس برخلاف [[مقیاس ریشتر]] اشباع نمی‌شود، بنابراین در حال حاضر این مقیاس رایج‌ترین مقیاس مورد استفاده در مطالعات [[زلزله‌شناسی]] است.<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده=Boyle, {{چر}}Alan |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=en |مقاله= [http://cosmiclog.msnbc.msn.com/archive/2008/05/12/1012798.aspx Quakes by the numbers] |ژورنال= |نشریه=[[ام‌اس‌ان‌بی‌سی]] |تاریخ=May 12, 2008 |دوره= |شماره= |شاپا=}} Retrieved on 2008-05-12.</ref>
 
برای زلزله‌هایزمین‌لرزه‌های بزرگ، این مقیاس برخلاف [[مقیاس ریشتر]] اشباع نمی‌شود، بنابراین در حال حاضر این مقیاس رایج‌ترین مقیاس مورد استفاده در مطالعات [[زلزله‌شناسی|زمین‌لرزه‌شناسی]] است.<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده=Boyle, {{چر}}Alan |نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=en |مقاله= [http://cosmiclog.msnbc.msn.com/archive/2008/05/12/1012798.aspx Quakes by the numbers] |ژورنال= |نشریه=[[ام‌اس‌ان‌بی‌سی]] |تاریخ=May 12, 2008 |دوره= |شماره= |شاپا=}} Retrieved on 2008-05-12.</ref>
== تعریف ==
 
نماد آن <math>M_W</math> است و با فرمول زیر تعریف می‌شود:
== معادله ==
نماد آنمقیاس بزرگای گشتاوری <math>M_W</math> است و با فرمول[[معادله]] زیر تعریفمحاسبه می‌شود:
 
:<math>M_W = {2 \over 3}(\log_{10} M_0 - 16.1),\,</math>
 
در خطمعادله بالا <math>M_0</math> ممان لرزه‌ای بر حسب dyne⋅cm (10<sup>−7</sup> N⋅m) با فرمول زیر است:
 
:<math>M_o = {2 \over 3}(\log_{10} E_{\mathrm{SI}} - 4.8). \,</math>
 
== جستارهای وابسته ==
* [[مقیاس شدت مرکالی]]
{{درگاه|زمین‌لرزه}}
* [[مقیاس بزرگی ریشتر]]
* [[مقیاس شیندو]]
 
== پانویس ==
{{پانویس|چپ‌چین=بله}}
 
== منابع ==
{{درگاه|زمین‌لرزه}}
{{پانویس|چپ‌چین=بله}}
{{مقیاس لرزه‌ای}}
 
{{خرد|زمین‌شناسی}}
{{مقیاس لرزه‌ای}}
[[رده:ژئوفیزیک]]
[[رده:لرزه‌شناسی]]