نبرد دوم فاو: تفاوت میان نسخه‌ها

'''نبرد دوم فاو''' که به نام '''عملیات رمضان مبارک '''(به مناسبت ماه رمضان)''' '''نیز خوانده می‌شود نام نبرد سنگینی در [[جنگ ایران و عراق]] است که در ۱۷ آوریل ۱۹۸۸ اتفاق افتاد. این عملیات بخشی از عملیات گسترده ارتش عراق با نام [[عملیات توکلنا علی‌الله]] به شماربه‌شمار می‌آید. دو سال پس از شکست نیروهای عراقی در نبرد اول فاو، ارتش عراق که به تازگی بازسازی شده بود اقدام به یک عملیات وسیع برای بیرون راندن نیروهای ایرانی از شبه جزیره فاو نمود. عراقی هاعراقی‌ها بیش از صد هزار نیرو از سربازان ویژه گارد ریاست جمهوری را بر علیه ۱۵۰۰۰ نفر از نیروهای داوطلب بسیجی ایران که در شبه جزیره حضور داشتند به کار گرفتند. <ref name="Pollack 225">''اعراب در جنگ نظامی اثربخشی 1948-1991''با کنت پولاک, U of Nebraska Press, 2004, های‌های [http://books.google.ru/books?id=tFRP5WvTDWkC&pg=PA225#v=onepage&f=true p. 225]</ref>

همزمان سپاه هفتم  ارتش عادی عراق از انتهای شمالی خط  با پیاده نظام هفتم و لشکر زرهی ششم  تهاجم خود را شروع کردند. در حالی‌که پیاده نظام هفتم زمین گیر شد، لشکر ششم زرهی توانست خطوط ایرانی هاایرانی‌ها را شکسته و لشکر اول مکانیزه از این طریق فشار خود را آغاز کرد که توانست به لشکر گارد ریاست جمهوری در خارج فاو بپیوندد. به این ترتیب شبه جزیره ظرف ۳۵ ساعت به دست عراقی‌ها افتاد و بیشتر تجهیزات ایرانی‌ها سالم و دست نخورده بدست عراقی‌ها افتاد.<ref name="Pollack 225">''اعراب در جنگ نظامی اثربخشی 1948-1991''با کنت پولاک, U of Nebraska Press, 2004, های‌های [http://books.google.ru/books?id=tFRP5WvTDWkC&pg=PA225#v=onepage&f=true p. 225]</ref>

پس از [[عملیات کربلای ۵]] در سال ۱۹۸۷ و قبل از اتمام تابستان ارتش عراق بصورتی مخفی شروع به تمرین در دشت‌های پشت بصره نمود. این مانورهای آموزشی معمولاً شامل چندین لشکر و تجهیزات عظیمی نمونه‌ای مشابه تجهیزات نظامی ایرانی بود که عراقی‌ها قصد داشتند در حین عملیات آنهاآن‌ها از ایرانی هایایرانی‌های را بگیرند.<ref name="Lessons Learned: Iran-Iraq War">elletiere استفان C (10 دسامبر 1990).</ref>

با شکست ایران در تسخیر بصره در طی عملیات کربلای ۵ نظامیان ایران نیروی انسانی، لوازم و روحیه خود را از دست داده و در نتیجه آن تعداد ایرانیانی که علیه ادامه جنگ بودند افزایش یافتند. به این ترتیب نیروهای نظامی ایرانی تحرک و ابتکار عمل نظامی خود را برای تجدید قوا و انجام علیات جدید علیه عراق در سال ۱۹۸۸ را از دست داد. در همان زمان در یک کنفرانس استراتژیک رهبری نظامی ایران به این جمع‌بندی رسید که برای شکست عراق نیاز به بازآموزی نظامیان ایرانی دارد که این کار ممکن است تا پنج سال به طول بینجامد. به این ترتیب در ۱۹۸۸ نظامیان ایرانی تصمیمی برای ادامه تهاجم و اشغال بیشتر عراق نگرفتند.<ref name="Lessons Learned: Iran-Iraq War">elletiere استفان C (10 دسامبر 1990).</ref> در همین ضمن با پشتیبانی گسترده اروپا و [[اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی]] ارتش عراق به طوربه‌طور گسترده با تجهزات به روز تسلیح شد و به چهارمین قدرت نظامی دنیا در آن زمان تبدیل شد. عراقی هاعراقی‌ها همچنین با آموزش نیرو‌های تازه نفس و تشکیل تیپ‌ها جدید گارد ریاست جمهوری آمادگی خود برای نبرد را به طوربه‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش داده بودند. با وجود عراقی‌ها اجازه دادند تا ایرانی هاایرانی‌ها به تهاجمات هزینه‌بر خود که عمدتاً با شکست همراه بود ادامه دهند اکثریت عملیات ایرانی‌ها  با شکست یا بن بست پایان می یافت.

شبه جزیره فاو از سال ۱۹۸۶ با عملیات غافلگیرانه بنام [[عملیات والفجر ۸]] ایرانی هاایرانی‌ها تحت اشغال ایران بود. اشغال شبه جزیره توسط ایرانیان ضربه‌ای قوی به حیثیت نیرو‌های عراقی به شماربه‌شمار می‌آمد که در آن زمان با تهدید بصره از سمت جنوب شرق همراه شده‌بود. صدام آزاد سازی جزیره را به عنوان اولویت اصلی خود بمی دانست و  ژنرال عراقی ماهر عبد الرشید برای باز پسگیری جزیره وعده داده بود تا آنجا حتی پیشنهاد عروسی دخترش سحر را به پسر صدام، قصی، وعده کرده بود تا درجه یقین خود را نشان دهد.<ref name="ForPolicy_Apr88_sarin">Harris, Shane; Matthew M. کمک (26 اوت 2013).</ref> عراقی‌ها برنامه ریزیبرنامه‌ریزی برای بازپس‌گیری شبه جزیره بلافاصله پس از اشغال آن توسط ایرانی‌ها آغاز کرده‌بودند. این برنامه ریزیبرنامه‌ریزی تا حد زیادی در خفی توسط یک گروه کوچک از شش نفره با حضور خود صدام حسین که خود را که به شدت درگیر در فرایند برنامه ریزیبرنامه‌ریزی عملیات کرده بود انجام می شد.

برای دومین نبرد فاو عراقی‌ها بیش از صدهزار سرباز که حدود ۶۰ درصد آنهاآن‌ها از نیروهای ویژه گارد ریاست جمهوری بودند را در نظر گرفته بودند. در مقابل نیروهای ایرانی شامل ۱۵۰۰۰ نفر از نیروهای داوطلب بسیجی بودند. فرماندهی عراق انتظار داشت تا این نبرد چندین هفته به طول بیانجامد با این حال به دلیل شکست واحدهای ایرانی، عراقی هاعراقی‌ها توانستند خود شبه جزیره را در طول تنها کمتر از دو روز و با حداقل تلفات باز پس بگیرند.<ref name="Hamdani Biography">جنگل, Kevin M. (2011) [2010].</ref> با این موفقیت خیره کنندهخیره‌کننده فرماندهی عراق تصمیم به گسترش نبرد به یک تهاجم گسترده تر علیه ایران بگیرد.

تهاجم به فاو با حمله همزمانهم‌زمان واحدهای ارتش عراق در جبهه‌های شمال توسط معارضان ایرانی که توسط عراق حمایت می‌شدند همزمانهم‌زمان بود.

واحدهای پیشرفته واحدهای گارد ریاست جمهوری با حرکت به جنوب شبه جزیره در ۲۱ مایلی [[ام‌القصر]] حمله خود را شروع نمودند. حملات به همراهی استفاده بمباران چندین مرتبه شیمیایی همراه بود که موجب شد بسیاری از نیروهای نا آماده ایرانی در شبه جزیره کشته یا مجروح شوند. لشکر سوم هنگامی که نیروهای ویژه ارتش عراق از سرزمینهای نیزار مرطوب عبور می کردندمی‌کردند یه شبه جزیره هجوم برد. همزمان، عراقی‌ها حملات آبی خاکیی را از طرف ام‌القصر آغاز نمودند. آن‌ها به سرعت از خطوط دفاعی پیچیده آبی و سیم خاردار ایرانی‌ها عبور کردند. هرچند در هنگام پاکسازی میادین مین در شبه جزیره متحمل تلفاتی شدند، با این حال توانستند شبه جزیره را طی ۳۵ ساعت آزاد کنند.

عراقی‌ها برای این حمله برنامه ریزیبرنامه‌ریزی بسیار دقیقی انجام داده‌بودند. پیش از حمله به سربازان عراقی پادزهر برای سلاح‌های شیمیایی داده شده بود تا آن‌ها را از اثر تجمیع گازها محافظت نماید.{{citation needed|date=March 2016}} برنامه دقیق برای استفاده سنگین از سلاح‌های شیمیایی عامل تعیین کنندهتعیین‌کننده در پیروزی عراقی‌ها بود.{{citation needed|date=March 2016}} کل تلفات عراق در این نبرد کمی بیش از هزار نفر بود.

این حمله همزمانهم‌زمان با عملیات ایالات متحده علیه نیروی دریایی ایران با نام [[عملیات آخوندک]] بود (که در آن زمان ایالات متحده بصورت غیر رسمیغیررسمی جانب عراق را گرفته بود){{citation needed|date=March 2016}} در طی عملیات آخوندک بسیاری از کشتی‌های نیروی دریایی ایران آسیب دیدند و ناوچه سهند، یکی از چهار ناوچه ایران در آن زمان، غرق شد. این دو شکست همزمانهم‌زمان ضربات مهلکی بر ایرانی‌ها بود.

شوک‌آورتر برای ایرانی‌ها عدم توقف تهاجم عراق بود که آن‌ها توانسته بودند جبهه دیگر جدیدی را نیز علیه مواضع نیروهای ایرانی در نزدیکی بصره باز کنند. بدنبال این تهاجم عراقی‌ها تهاجم پایداری را برای بیرون راندن ایرانی هاایرانی‌ها از جنوب عراق آغاز نمودند.

یکی از تاکتیک‌ها موفق عراقی‌ها تکنیک مشت یک-دو در استفاده از سلاح‌های شیمیایی بود. در این تکنیک عراقی‌ها با استفاده از توپخانه عراقی هاعراقی‌ها خطوط مقدم ایران را با گازهای سریع پخش شونده سایونید و اعصاب مملو می‌کردند، همزمانهم‌زمان گازهای شیمیایی پایدارتر توسط جنگنده‌های عراقی در خطوط پشت جبهه ایران انداخته می‌شد که یک دیوار شیمیایی که جلو ارسال نیروی کمکی به آسیب دیدگان خطوط مقدم را می‌گرفت.

این نبرد آغازی بر پایان جنگ ایران و عراق بود. در پایان جنگ عراقی‌ها توانستند شکست‌های سنگینی را بر نیروهای ایران در خاک عراق متحمل کنند. عراقی‌ها همچنین توانستند مجدداً قسمت‌هایی از خاک ایران را تسخیر نمایند: از جمله اشغال مجدد دهلران که در ۳۰ کیلومتری از مرز در [[استان ایلام]] قرار داشت. رهبری ایران به این نتیجه رسید که جنگ برای ایران غیر قابل پیروزی می شودمی‌شود و آن‌ها نخواهند توانست از قلمرو کشورشان دفاع نمایند و عقب راندن عراقی‌ها برای بار دوم از آغاز جنگ غیر ممکنغیرممکن خواهد بود. سرانجام رهبران ایران قریب به یک سال پس از تصویب قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت سازمان ملل با تحمل خسارات مالی و از دست دادن تجهیزات فراوان و نفرات صلح را پذیرفتند.