۱۳۳٬۲۴۲
ویرایش
تغییرات
جز
اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
'''جشن چله تموز'''
تموز در تقویم کهن ایرانی گرم ترینگرم‌ترین ماه سال است. «چله بزرگ» یکی از جشن‌های ایرانی بوده که امروزه فراموش شده‌است اما در جنوب خراسان طولانی ترینطولانی‌ترین روز سال را هنوز هم گرامی می‌دارند اما نه با آن اهمیتی که برای شب چله زمستان یا یلدا قائل هستند.
چهل یا چله تموز حدودا از اول تیر ماه شروع می‌شده و تا دهم مرداد ماه ادامه می‌یافته. معمولامعمولاً شروع این چهل روز با طولانی ترینطولانی‌ترین روز سال آغاز می‌شود.
== طولانی ترینطولانی‌ترین روز سال ==
معمولا روزهای اول تیر یا روز ۳۱ خرداد (۲۱ژوئن) طولانی‌ترین روز سال در نیم‌کره شمالی زمین است زیرا در این روز خورشید نسبت به روزهای گذشته به اندازه بخشی از ثانیه بیشتر در آسمان باقی خواهد ماند و روز را طولانی تر خواهد کرد.
به دلیل اینکه سیاره زمین حول محور خود با درجه ۵/۲۳ در حرکت است طی روزی خاص از سال و با به حداقل رسیدن فاصله منطقه قطبی با خورشید این پدیده که به انقلاب تابستانی نیز شهرت دارد رخ می‌دهد و در برخی از سال‌ها این اتفاق ۳۰ خرداد (۲۰ ژوئن) رخ می‌دهد و در برخی سال‌ها ۳۱ خرداد (۲۱ ژوئن)و یا اول تیر ماه اتفاق می‌افتد.
به گزارش مجله لایف ساینس، دانشمندان اعلام کردند که انقلاب تابستانی ۱۳۹۱ در ساعت ۵:۴۵ به وقت جهانی رخ می‌دهد. این پدیده برای گذشتگان نیز شناخته شده بوده‌است در ایران جشن نیلوفر یا چله تموز با این پدیده ارتباط داشته‌است و در قدیم علی رغمعلی‌رغم اینکه ابزارهای دقیق سنجش زمان وجود نداشت
[[پرونده:Ancient water clock used in qanat of gonabad 2500 years ago.JPG|thumb|فنجان یا ساعت آبی قنات[[زیبد]]]]
و تنها از چارطاقی‌ها و [[خانه فنجان]] یا [[ساعت آبی]] تا حدودی ساعت آفتابی استفاده می‌شداما با همین ابزارهای ساده طولانی ترینطولانی‌ترین روز سال و کوتاه ترینکوتاه‌ترین روز سال را با کمی اختلاف تعیین می‌کردند. ۴ قرن قبل از تولد مسیح برای این روز تقویمی طراحی کرده بودند که با استفاده از نور خورشید زمان دقیق آن مشخص می‌شد.
== چله تموز در خراسان ==
* نه از شو مو منالم نه که از روز - نه از یلدا گیله درم نه چله تموز
هموقذر فهمیدم دمین ای دنیا - که آسونی د بعد سختی میه هنوز
* نه از شب من گله و ناله دارم و نه از روز- نه از یلدا و نه از تموز. در قدیم روزهای بعد از نوروز را به دو چهل تقسیم می‌کردند چل روز اول که چله معتدل است و چل روز بعد که روزهای گرما است بعد از چله دوم چله تموز شروع می‌شود. که داغ ترینداغ‌ترین روزهای سال است.
<ref>[ http://parssea.org/?p=7520 مجله دریای پارس:چله تموز و تیرگان]، '' محمد عجم ''</ref>
== جشن نیلوفر ==
جشن نیلوفر یا جشن تیرگان به چله تموز و جشن روز اول تموز ارتباط دارد. به روایت ابوریحان بیرونی در آثارالباقیه زمان جشن [[نیلوفر]] ششم تیرماه (خردادروز از تیرماه)است. با توجه به شواهد دیگر به نظر می‌رسد که گل نیلوفر از نظر باورهای مردمی با خورشید و احیاناً با میترا/ مهر در پیوند بوده باشد. زمان شکوفایی سالانه گل نیلوفر (نیلوفر صحرایی و باغی) و نیز زمان شکوفایی روزانه آن با خورشید هماهنگ است. زمان گل دهی آن در چله تموز(طولانی ترینطولانی‌ترین روز) و در ایام عمودی ترینعمودی‌ترین تابش‌های خورشید و زمان شکوفایی روزانه گل نیلوفر نیز همراه با سپیده و طلوع خورشید است و هر روز همراه با بردمیدن خورشید شکوفا می‌شود. این ویژگی‌ها موجب شده بوده که نیلوفر و خورشید را از یک خاستگاه و در پیوند با یکدیگر به شماربه‌شمار آورند و گرامی‌داشت نیلوفر را گرامی‌داشت خورشید بدانند. خورشید پرستی از اولین ادیان بشری است و در دوران میترایی بصورت پر و بال یافته و گسترده در رسم‌های ایرانی نفوذ کرده‌است. <ref>[ http://parssea.org/?p=7520 مجله دریای پارس:چله تموز و تیرگان]، '' محمد عجم ''</ref>
== جستارهای وابسته ==
== منابع ==
{{پانویس}}
* طولانی ترینطولانی‌ترین روز سال را هندوها به کام خود شیرین کردندمجله دریای پارس 1394 [http://parssea.org/?p=7520]
* 21 ژوئن یا اول تیر روز جهانی یوگا [http://www.unic.org.in/display.php?E=13712&K=Yoga]
* http://www.behtour.com/آداب-و-رسوم/آداب-و-رسوم-خراسان-جنوبی