سنتور: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش ماهان امینی (بحث) به آخرین تغییری که 5.116.154.174 انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۲۰:
 
== پیشینه ==
سنتور بر پایهٔ بررسی‌ها و پژوهش‌ها یکی از کهن‌ترین سازهای گستره ایران به شماربه‌شمار می‌رود؛ کهن‌ترین نشانه‌ای که از این ساز برجامانده، از سنگ‌تراشی‌های [[آشور]] و [[بابلیان]]{{مدرک}} (۵۵۹پیش از میلاد) است. در این سنگ‌تراشی‌ها، صف تشریفاتی که به بزرگداشت [[آشور بانیپال]] بر پا شده، سازی که همانندی زیادی به سنتور دست‌ورزی دارد، در میان آن صف دیده می‌شود.
 
[[ابوالحسن علی بن حسین مسعودی]] (مرگ به سال ۳۴۶ ه. ق) تاریخ‌نگار نامدار و نویسنده نسک [[مروج‌الذهب]] در شرح اوضاع موسیقی در زمان [[ساسانیان]]، هنگام نام بردن از سازهای متداول موسیقی ساسانی، واژه سنتور (سنطور) را ذکر می‌کند. در کتب کهن و تألیفات [[ابونصر فارابی]] و [[ابن سینا]] نیز نام سنتور چند بار ذکر شده‌است.
خط ۳۵:
برخی پژوهشگران بر این باورند که سنتور در زمان‌های بسیار دور از ایران به دیگر کشورهای آسیایی رفته‌است، چنان‌که امروزه گونه‌های مشابه این ساز در [[عراق]]، [[ترکیه]]، [[سوریه]]، [[مصر]]، [[پاکستان]]، [[هند]]، [[تاجیکستان]]، [[چین]]، [[ویتنام]]، [[کره (کشور)|کره]]، [[اوکراین]] و دیگر کشورهای [[آسیای میانه]] و نیز در [[یونان]] نواخته می‌شود.
 
شگفت نیست که چون نخستین پیانو به دست سرورالملک، سنتورنواز روزگار [[امیرکبیر]] رسید، در دم نواخته شد! او پس از دمی کار با این ساز گفت: این ساز روی دستگاه [[ماهور]] کوک شده استشده‌است. وی همان روز ماهور را نواخت و پس از کوتاه زمانی آن را، کوک کرد به گونه‌ای که دستگاه [[دستگاه شور|شور]] را با آن نواخت و همین کوک ایرانی است که در این هنگام نیز روی پیانوی ایرانی انجام می‌گیرد. این کوک سرورالملکی نام دارد و واپسین دستگاه شور است که در کنار پرده‌های دلکش گرایلی خسروانی، آذربایجانی، گیلانی و گبری (زرتشتی) و کردی و جامه‌داران و... نواخته می‌شود!<ref>ستوده، زرتشت. «پیشینهٔ خنیا در ایران». ''[[امرداد (هفته‌نامه)|هفته‌نامهٔ امرداد]]''، شنبه ۲۷ آبان ۱۳۹۱، سال سیزدهم، شمارهٔ ۲۸۷، ص ۶.</ref>
 
بر پایهٔ اسناد و مدارک، نگارگری‌ها و مینیاتورهای سده‌های پیش، آنچه که ما دست ورزه به نام سنتور در اختیار داریم در واقع سنتوری است که از نزدیک به یکصد و پنجاه سال پیش (زمان [[قاجار]]) با شکل و شمایل کنونی خود در اختیار هنرمندان این مرز و بوم قرار دارد. چنان‌که سنتورهای [[محمدصادق خان]] (که نخستین نمونه صوتی ساز سنتور به جا مانده از دوران [[قاجار]] متعلق به وی می‌باشد)، [[حبیب سماع حضور]] و [[حبیب سماعی]]، در ابعاد، شمار خرک و چگونگی ساخت، بسیار نزدیک به سنتور دست ورزی است.
خط ۶۳:
 
== نوازندگی سنتور ==
نوازندگی سنتور با دو چوب نازک که به آنهاآن‌ها «[[مضراب]]» گفته می‌شود، انجام می‌شود. مضراب‌ها در گذشته بدون [[نمد (موسیقی)|نمد]] بودند ولی اکنون بیش‌تر به مضراب‌ها نمد می‌چسبانند که باعث نرمتر شدن و کم زنگ‌تر شدن آوای سنتور می‌شود. در اکثر اوقات، نوازنده باید با هر یک از مضراب‌ها، نت متفاوتی را اجرا کند (به ویژه در برخی از چهارمضراب‌ها که بیش‌تر پایه قطعه با دست چپ و ملودی با دست راست اجرا می‌شود). به همین دلیل نوازندگی این ساز علاوه بر چابکی دست‌ها، به تمرکز ذهن نیز نیاز دارد که تنها با آزمون فراوان بدست می‌آید.
 
سنتور سازی است که اگر نوازنده بر آن چیره شود، می‌تواند با آن کارهای زیبا و ماندگاری بیافریند. این ساز به خوبی توانایی [[تک نوازی]] و [[هم نوازی]] را دارا می‌باشد.