بید لباس: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۱۸:
 
== بیولوژی [[حشره|حشرهٔ]] بید ==
[[حشره|حشرهٔ]] بید پروانهٔ کوچکی است با [[نام علمی]] tincola biseliella به رنگ زرد که طول بدن آن معمولاً ۱۲-۹ میلیمتر است. پروانه‌های ماده در طول ۳-۲ هفته از عمر خود درحدود صد تخم در محل تاخوردگی‌های فرش یا سایر منسوجات پشمی می‌گذارند. تخم‌های این پروانه در یکی از مراحل عمر خود به‌صورت «[[لارو]]» درمی‌آیند. اگر خسارات حاصل از بید روی پشم باشد و متوجه شویم خسارات توسط بید بالغ صورت نگرفته، بلکه توسط نوزاد اوست، یعنی همان [[لارو]] که برای رشد خود از پروتئین موجود در پشم تغذیه نموده و با تنیدن تار بررویبر روی پشم و حفر دالان‌هایی در داخل الیاف به آن صدمه می‌زنند و پس از تبدیل شدن به بید، دوباره تخم‌گذاری می‌کنند. به این ترتیب، تعداد [[لارو]]ها افزایش می‌یابد.{{سخ}}
یک [[حشره|حشرهٔ]] بید قادر است پس از چهل نسل، در حدود ۴۲ کیلوگرم پشم را نابود کند و درنتیجه میزان تخریب فرش نیز زیاد می‌شود.
 
خط ۲۶:
 
== روش‌های مبارزه با بید ==
با تمام خطرهایی که بید برای فرش دارد، مبارزه با آن به‌طور کامل امکان‌پذیر و آسان است. بید از زمان قدیم شناخته شده بود و در هر دوره‌ای روش‌هایی برای مبارزه با آن ایجاد شده‌بود، اما این روش‌ها به طریقهٔ صنعتی و در مقیاس بزرگ به‌کار گرفته نشده‌اند؛ مانند سرد کردن با استفاده از مواد طبیعی. در ایران و برخی از نقاط دنیا مرسوم است که فرش‌ها را لوله یا تا کرده و در میان آنهاآن‌ها حبه‌های [[نفتالین]] یا [[کافور]] قرار می‌دهند تا بخارهای متصاعدشده از این مواد، [[محیط زیست]] را برای این [[حشره]] نامناسب سازد، که البته طریقه‌ای به‌نسبت قدیمی ولی باارزش و مفید است.
 
=== مسموم کردن محیط تغذیه و تنفس [[لارو]] ===
در این روش از بخارات مسمومی استفاده می‌شود که برای [[لارو]] کشنده است. البته علاوه بر [[لارو]]، خود بید نیز از بین می‌رود، اما تخم بید باقی می‌ماند. پس کاربرد این روش دائمی نیست. موادی که در این روش استفاده می‌شود نباید برای انسان مضر باشد؛ مثلاً سیانید هیدروژن (HCN) برای خود انسان نیز خطرناک است و نباید به‌کار رود. در گذشته از گاز SO2 برای این منظور استفاده می‌شده که مقدار زیاد آن نیز برای انسان مضر است.{{سخ}}
امروزه از [[مواد آلی]] مثل [[نفتالین]] استفاده می‌شود، که به‌دلیل پایین بودن [[نقطه جوش|نقطهٔ جوشِ]] آن در یک محیط بسته غلظت گاز آن افزایش پیدا می‌کند. بنابراین، در یک فضای بسته مانند درون یک چمدان که لباس‌های پشمی داخل آن قرار دارد، روشی ارزان و راحت است. علاوه بر نفتالین، [[ماده آلی|مادهٔ آلیِ]] دیگر به نام پارادی کلروبترن به‌کار می‌رود که عملکردی بهتر دارد، بوی تند و زننده ندارد و بوی آن نسبت به نفتالین زودتر زدوده می‌شود. از کافور نیز به‌عنوان مادهٔ ضدبید استفاده می‌شود که تأثیر آن به‌مراتب از نفتالین و پارادی کلروبترن کمتر است و بررویبر روی بید قالی هم تأثیر ندارد.
=== جلوگیری از خسارت بید با روش سرد کردن ===
خط ۴۷:
در این روش پشم مسموم و آلوده می‌شود که در صورت خورده شدن پشم توسط [[لارو]] ، [[لارو]] از بین می‌رود. این مواد جذب پشم می‌شوند و از ثبات شستشویی نسبتاً خوبی برخوردارند. ازجمله ویژگی‌هایی که این مواد باید داشته‌باشند می‌توان به این موارد اشاره کرد:
:::۱- بر خصوصیات فیزیکی الیاف، مانند زیردست و استحکام الیاف اثر نامطلوب نداشته‌باشند.
:::۲- رنگی نباشند، زیرا باعث لکه‌گذاری بررویبر روی پشم می‌شوند.
:::۳- ازنظر شیمیایی اثر سوء بر ثبات رنگ نداشته‌باشند.
:::۴- برای انسان ایجاد حساسیت یا مسمومیت نکنند.
:::۵- قیمت آنهاآن‌ها مناسب باشد.
تحقیقات دامنه‌داری برای مواد ضدبید انجام گرفته که مواد تولیدشده تا حد امکان ویژگی‌های ذکرشده در بالا را داشته‌باشند. ازجملهٔ این مواد می‌توان به: سدیم فلوراید، آلومینیم فلوراید، اسید پتاسیم فلوراید، آلومینیوم فلور و آنتیمون اشاره کرد که بسیاری از ویژگی‌های بالا را دارند و تنها از ثبات شستشویی چندان بالایی برخوردار نیستند.{{سخ}}
امروزه از [[ترکیبات آلی]] جدیدی استفاده می‌شود که شبیه رنگ‌های اسیدی میلینگ بوده و حتی زمان رنگرزی می‌توان همراهِ رنگ استفاده کرد.