علم کلام: تفاوت میان نسخه‌ها

'''علم کَلام''' یا '''عقائد''' دانشی در محدوده [[دین اسلام]] است که به بحث پیرامون اصول اعتقادی و جهان‌بینی دینی بر مبنای [[استدلال]] عقلی و نقلی می‌پردازد و به شبهه‌هایی که در این زمینه مطرح می‌شود، پاسخ می‌دهد. علم(فن) کلام از [[علوم اسلامی]] است که رویکردهای متفاوتی در آن وجود دارد. در برخی رویکردها بر کاربرد [[عقل]] و [[علم]] در مسائل اعتقادی تاکیدتأکید می‌شود و در برخی رویکردهای دیگر جنبه نقلی و سمعی آن مورد تاکیدتأکید قرار می گیردمی‌گیرد. علم کلام معتقد به تحقیقی بودن باورهای اعتقادی است، نه تقلیدی بودن آن‌ها.

{{نقل قول|این علم را برای آن علم کلام خوانند که اولین اختلاف در کلام اللّه را مطرح و مورد مباحثه قرار داده و از مخلوق و غیر مخلوق بودن آن صحبت بمیان آورده‌اند. (از الانساب سمعانی).}}در دائرةالمعارف فارسی مصاحب در وجه تسمیه کلام آمده استآمده‌است:"در اینجا تاثیرتأثیر دو زبان یونانی و سریانی را نباید فراموش کرد،زیرا در زبان یونانی لوگوس هم به معنای کلمه و هم به معنای کلام می آیدمی‌آید و نیز به معنای استدلال و در زبان سریانی واژه ملل(mallal) با مشتقات آن به معنای کلام و استدلال وارد شده.در زبان لاتین نیز واژه ثئولوژی(theology) به معنای بحث درباره خداوند است که احتمال میرود در دوران نهضت ترجمه وارد حوزه علوم اسلامی شده باشد."<ref>دائرةالمعارف فارسی،غلام حسین مصاحب،جلد دوم ،مدخل کلام</ref>

گرچه ظاهر علم کلام و فلسفه الهی، هر دو بر مبنای استدلال عقلی(مسامحتا-مشترک لفظی است) استوار گردیده‌اند، ولی تفاوتهایی میان آنهاآن‌ها وجود دارد که به مهمترین آنهاآن‌ها اشاره می‌شود:

مذاهب کلامی بسیاری در جهان اسلام مطرح شده‌است، ولی معروفترین آنهاآن‌ها عبارتند از:

در قرن دوم هجری، برخی از مکاتب عقلی کلامی دیگر، مانند مکتب «معتزله» پدید آمدند. مکتب معتزلة، توسط «[[واصل بن عطاء]]»، متوفای سال ۱۳۱ هجری بنیانگذاری شد. او با حسن بصری معاصر بود و در مجالس درس او شرکت می‌نمود، ولی از شیوه فکری وی کناره گیریکناره‌گیری کرد و حوزه کلامی دیگری را تاسیستأسیس نمود و بدین جهت، مکتب او «معتزله» نامیده شد؛ در حالی که پیروان این نحله، خود را «اهل التوحید و العدل» می‌نامیدند.