ابرخس: تفاوت میان نسخه‌ها

هیپارخوسِ نیکایی (به یونانی: Ίππαρχος ο Νικαεύς, / به لاتین: Hipparchus de Nicaeus) (زاده ۱۹۰ پ.ز. ، درگذشته ۱۲۰ پ.ز) یک اخترشناس، جغرافیدان و ریاضیدان یونانی بود. وی برای بنیادگذاری دانش مثلثات گرامی دانسته میشودمی‌شود[۱] گرچه شهرتش بیشتر در کاوش اتفاقی اش در پیشروی (حرکت تقدیمی) نقطه برابران است[۲].

هیپارخوس در نیقیه یا نیکایا (Nicaea/Νίκαια)، بیتینیا (Bithynia/Βιθυνία) (ایزنیک (Iznik/İznik) کنونی ترکیه) زاده شد و شاید در جزیره رودس(Rhodes/Ρόδος) درگذشته استدرگذشته‌است. وی به عنوان یک ستاره‌شناس که کارش را از ۱۶۲ تا ۱۲۷ پ.ز. شناخته میشودمی‌شود[۳].هیپارخوس به عنوان بزرگترین اخترشناس رصدی باستان و نزد گروهی بزرگترین اخترشناس باستان گرامی داشته میشودمی‌شود. وی نخستین کسی بود که الگوهای کمّی و دقیقی برای حرکات خورشید و ماه ارایهارائه داد. او برای ساخت این الگو یقیناً از پایشها و رصدهایی که احتمالاً از روشهایروش‌های اندوخته شده ریاضیاتی فرا-کشوری بوده، بهره برداریبهره‌برداری کرده که از بابلیان و میانرودانیها یاری جسته است. او مثلثات و جدولهای مثلثاتی رسم شده را توسعه و گسترش داد و بسیاری از مسایل مثلثات کروی را حل کرد. افزون بر نظریه هاینظریه‌های خورشیدی، مَهی و مثلثات او، وی نخستین کسی بود که یک روش موثق برای پیش بینیپیش‌بینی خورشید گرفتگیها را توسعه داد.