واژه‌بست: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز اصلاح ارور 3 با استفاده از AWB |
ابرابزار |
||
خط ۱:
در [[تک‌واژشناسی]] و [[نحو]]، '''واژه‌بَست''' {{انگلیسی|Clitic}} یک نوع [[تکواژ وابسته|تکواژ وابستهٔ دستوری]] فاقد تکیه است که در ساخت‌های بزرگ‌تر از واژه شرکت می‌کند و از نظر آوایی با پایهٔ خود یک واژهٔ واجی می‌سازد. واژهٔ واجی یک گروه یا ساخت نحوی است که از نظر آوایی همانند یک واژه تلفظ می‌شود، اما از نظر صرفی، نحوی و معنایی یک واژه
اگرچه واژه‌بست‌ها کوچک هستند، آن قدر پراهمیت هستند که افراد بسیاری بر اساس مطالعهٔ آنها دکترای زبان‌شناسی اخذ کرده‌اند. واژه‌بست‌ها به سه دستهٔ «پِی‌بست»، «پیش‌بست» و «میان‌بست» تقسیم می‌شوند.
خط ۵:
واژه‌بست‌ها ازاین‌نظر که تکیه نمی‌گیرند و به تکواژ قبلیِ خود وابسته‌اند، به [[وند]]ها شباهت دارند، اما تفاوت مهمشان در این است که برروی گروه‌ها اِعمال می‌شوند؛ یعنی ازنظر نحوی و معنایی وابسته به یک گروه نحوی هستند. ازجملهٔ این واژه‌بست‌ها می‌توان به [[نقش‌نمای اضافهٔ فارسی]] اشاره کرد که تنها در ساخت ترکیب اضافی کاربرد دارد و استفاده از آن در یک واژه (آن‌گونه‌که وندها کاربرد دارند) مستقلاً کاربردی ندارد.
واژه‌بست‌ها به لحاظ رفتارهای دستوری حد واسط کلمات آزاد و وندها (یِ تصریفی) هستند؛ به عبارتی، آنها از جهاتی به کلمات و از جهاتی دیگر به وندها شباهت دارند، مثلاً، قواعد نحوی بر واژه‌بست‌ها درست مانند کلمات عمل می‌کند. واژه‌بست‌ها گرچه مقید هستند، ولی نسبت به وندها آزادی عمل بیشتری دارند و می‌توانند به میزبان‌های مختلفی متصل شوند. به عبارت دیگر، واژه‌بست‌ها مانند وندها زیاد گزینشی عمل نمی‌کنند.<ref>نغزگوی کهن، مهرداد: بررسی سیر تحول «می-» در فارسی نو. در [http://rasekhoon.net/article/show/1366080/بررسی-سیر-تحول-می-در-فارسی-نو/ راسخون]</ref>
== واژه‌بست‌های فارسی ==▼
برای نمونه، فعل‌های پی‌بستی -ام، -ای، -ایم، -اید، -اند که در واقع صورت‌های تصریفی و وابسته فعل «بودن» در زمان حال هستند از واژه‌بست‌های زبان پارسی به شمار می‌روند.<ref name="ReferenceA"/>▼
▲== واژه‌بست‌های فارسی ==
▲برای نمونه، فعل‌های پی‌بستی -ام،
* [[نقش‌نمای اضافه فارسی|نقش‌نمای اضافهٔ فارسی]]
مثال: در ترکیب اضافیِ «کتابِ خوب»، کسرهٔ بعداز حرف آخرِ واژهٔ «کتاب» نقش‌نمای اضافه است.
سطر ۱۷ ⟵ ۱۸:
* [[وند تصریفی]]
* [[وند اشتقاقی]]
== منابع ==
{{پانویس}}
| |||