اخلاط: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
خط ۴:
{{جعبه شهر ترکیه/آزمایشی
|نامرسمی= اخلاط
|عرضجغرافیایی =
|طولجغرافیایی =
|تصویر=
|اندازهتصویر= 250
|برچسبتصویر=
|استان=
|بخش=
|ناممحلی=اهلات
|نامهایقدیمی=خَلدَس
|سالشهرشدن=
|جمعیت =۱۹٬۵۵۱
|رشدجمعیت=
خط ۲۷:
|رهآورد=
|پیششماره=
|وبگاه=
|جملهخوشامد=
|پانویس=
}}
'''اَخلاط'''<ref>نام این شهر در فارسی از قدیم اخلاط نوشته شده، نگا.
شهر اخلاط در بخش اخلاط و در [[آناتولی]] شرقی، در کرانهٔ شمال غربی [[دریاچه وان]] واقع شدهاست و بیش از ۱۹ هزار نفر جمعیت دارد. این شهر در آغاز سکونتگاه [[اورارتو
اخلاط و پیرامون آن به خاطر شمار زیادی سنگ قبر تاریخی به جا مانده از دودمان [[اخلاطشاه|اخلاطشاهان]] معروفیت دارد. زمینهای آن برای کشاورزی مناسب است و در آن غلات به خصوص گندم و چاودار به عمل میآید و دامداری نیز رایج است. تولیدات سیب زمینی این شهر معروف است.
خط ۳۸:
== نام ==
این شهر که از روزگار دولت [[اورارتو]] تا دوران عثمانی تحت حاکمیتهای گوناگون اداره میشده، با نامهای خَلدَس اورارتویی، خْلْیات و خْلِئات یونانی، کِلاث سریانی، شالِئات و شالیات و خْلات ارمنی، خِلاط عربی، اخلاط فارسی و ترکی معروف بودهاست.
نام آن با نام قوم خالْد که در پادشاهی اورارتو میزیستند ارتباط دارد.<ref>Bosworth, C. Edmund. " [http://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/akhlat-COM_23100 Akhlāṭ] ." Encyclopaedia of Islam, THREE. Edited by: Gudrun Krämer, Denis Matringe, John Nawas, Everett Rowson. Brill Online , 2012. Reference. 23 November 2012.</ref> بعدها به خاطر شکل ظاهری واژه اخلاط با واژهای عربی از ریشه خلط (مرتبط با اختلاط و آمیختگی) آن را با این کلمه مرتبط پنداشتهاند. [[ناصر خسرو]] شاعر و اندیشمند پارسیگوی که در سال ۴۳۸ هجری قمری از اخلاط دیدن کردهاست،
نخستین موج مهاجرت ایرانیان به آسیای کوچک پس از حمله اعراب و در هنگام درگیریهای [[خرمدینان]] و سایر فرقهها با دولت بنی عباس بوده و احتمالاً همین مهاجرت نیز زبان فارسی را طی سدههای نخستین هجری به منطقه اخلاط نیز سرایت دادهاند.<ref name="ReferenceA" />
== پیشینه ==
این شهر در قدیم پایتخت ارمنستان بزرگ بودهاست. برخی، اخلاط را جزو بخش اول از بخشهای
عیاض بن غَنْم در زمان خلافت عمر، در اوایل سال ۰ ق/ ۴۱م، به اخلاط آمد و با [[بطریق]] آنجا صلح کرد. در دوره امویان، پس از درگذشت معاویه، مردم اخلاط شورش کردند و شهر به قلمرو بیزانس پیوست، لکن محمد بن مروان، فرمانروای جزیره، بار دیگر اداره شهر را به مسلمانان سپرد. فرستاده هشام بن عبدالملک برای جنگ با خزرها در سر راه خود به ارّان، چندی نیز اخلاط را به محاصره درآورد.
خط ۴۹:
در ۷۶ق/۹۲م اخلاط به دست فضل خارجی غارت شد. اخلاط در ۷۳ق/۸۳م به دست شاهزاده کرد به نام باذ ابو عبدالله بن دوستک فتح شد و پس از آن در دست سلسله کردی [[مروانیان]] دیاربکر قرار گرفت. در ۸۲ق/۹۳م رومیان شهر را تصرف کردند و با فرمانروای ارمنی آن نواحی قرارداد ترک مخاصمه بستند. در جریان هجوم ترکها به آناتولی، اخلاط به عنوان پایگاهی مورد استفاده قرار گرفت؛ در [[نبرد ملازگرد]] گروهی از مردم اخلاط که در جنگ شرکت کرده بودند، غنایم بسیاری به دست آوردند. در ۹۳ق/۱۰۰م شهر به تصرف سُکمان قطبی، امیر ترک، درآمد. بعدها اخلاط مرکز حکومت خاندان اخلاطشاهان و ارمنشاهان و یکی از مراکز و شهرهای بزرگ جهان اسلام شد. در ۳۱ق/۱۳۷م سلطان مسعود سلجوقی، اخلاط، ملازگرد و ارزن را به اقطاع برادرش سلجوق داد.
بعدها مغولها شهر را تصرف کردند. تا تشکیل دولت صفوی، اخلاط جزو قلمرو ایلخانان، فرمانروایان جلایری، امرای آل چوپان، قرهقویونلوها و آق قویونلوها
از دوران حاکمیت مغول به بعد، اخلاط به تدریج اهمیت خود را از دست داد و تقریباً به شهری متروک در حوضه [[دریاچه وان]] مبدل گردید، به طوری که یک سال پس از انعقاد پیمان آشتی آماسیه بجز مأموران دولتی، جمعیت کمی در آن زندگی میکردهاند. پس از دوره تنظیمات سده ۹م اخلاط، بخشی از توابع شهر وان و سپس بدلیس شد.
|