ویکی‌پدیا

ترموکوپل: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
اضافه کردن منبع
برچسب‌ها: ویرایش‌های مشکوک به خرابکاری ویرایشگر دیداری
خط ۱:
[[پرونده:Thermocouple0002.jpg|بندانگشتی|[[مولتی‌متر]]ی که با متصل کردن یک ترموکوپل [[دمای اتاق]] را به [[سلسیوس|°C]] نشان می‌دهد.]]
'''ترموکوپل( Thermocouple )''' ، که به آن '''جفت حرارتی''' نیز گفته می‌شود، به پدیده ای در فیزیک گفته میشود می‌شود که در آن با اتصال دو فلز الکتریکی ناهمگون با همدیگر الکتریسیته بعد از گرم شدن محل اتصال تولید میشود می‌شود. ترموکوپل دو فلز غیرهم‌جنس است که از یک طرف به‌هم متصل‌اند. برای [[تولید برق]] باید محل اتصال دو فلز را حرارت داد. در این صورت در دو سر دیگر که آزاد هستند برق تولید می‌شود. البته برقی که به این صورت تهیه می‌شود بسیار کم است. به این صورت که وقتی به محل اتصال این دو مفتول حرارت داده شود، [[اختلاف پتانسیل|اختلاف پتانسیلی]] در دو سر این مفتول‌ها بوجود می‌آید. این اختلاف پتانسیل تابع میزان حرارت اعمال شده‌است و بنابراین با بررسی میزان ولتاژ خروجی می‌توان [[درجه حرارت]] اعمال شده به ترموکوپل را تشخیص داد.
 
ترموکوپل یک ترانسدیوسر خود مولد است که از ایجاد دو یا چند اتصال بین فلزات با جنس متفاوت تشکیل شده‌است.
بایستی توجه داشت که یک اتصال (اتصال سرد) بایستی دردمای مرجع قرار داده شود. به عنوان مثال اتصال مرجع را بایستی درظرف حاوی یخ در حال ذوب شدن نصب کرد. اتصال دیگر ترموکوپل بایستی به جسمی که می‌خواهیم دمای آن را اندازه بگیریم، کاملاً متصل شود. فلزات ترموکوپلی به طور کلی نسبت به قیمتی که دارند به دو گروه جداگانه تقسیم می‌شوند. این دو گروه تر موکوپل به ترموکوپلهای فلزپایه و ترموکوپلهای [[فلزات قیمتی]] معروفند.
 
امتیاز عمدة ترموکوپلها محدودة وسیع [[اندازه گیریاندازه‌گیری]] آنهاست که به طور اسمی از ۱۸۰- تا ۱۸۰۰+ درجه سانتیگراد
را در برمی گیرد. دیگر امتیاز ترموکوپلها، عملکرد خطی آنها در محدوده اندازه گیریاندازه‌گیری است. <ref>{{یادکرد خبر|کوشش=گروه صنعتی سیماتیک|عنوان=ترموکوپل|نشانی=http://www.simaticgroup.com/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%BE%D9%84ترموکوپل/|زبان=fa-IR|تاریخ بازبینی=2018-02-04}}</ref>{{سخ}}
 
اگر قسمت کوچکی نوک جوشکاری شده ترموکوپل برداشته شده و ترموکوپل داخل خط لوله جاسازی شود، دمای سیال جاری درداخل لوله، بدون هیچگونه زحمتی قابل اندازه گیریاندازه‌گیری است. این نوع سنسورها در بازار موجود هستند و غالباً جهت اندازه گیریاندازه‌گیری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
 
ترموکوپل‌ها دارای تیپ‌های متنوع برای اندازه گیریاندازه‌گیری دما می‌باشند بطور مثال تیپ‌های R - S - B با قابلیت اندازه گیریاندازه‌گیری دما در محدوه ۲۰۰- الی ۱۸۰۰ و تیپهای L - K- J با قابلیت اندازه گیریاندازه‌گیری دما در محدوده ۱۸۰- الی ۱۰۰۰ [[درجه سانتیگراد]] بکار می‌روند.
ولتاژ بوجود آمده در دوسر انتهایی ترموکوپل در هر صورت میلی ولت ورفتار الکتریکی هر ترموکوپل بسته به نوع آلیاژ سیم‌های آن تابع جداول استانداردی است که معمولاً در استانداردهای کشورهای مختلف تعریف و تقریباً در هر تیپ منبطق بر یکدیگر است. یکی از انواع معمول آن ترکیب آلیاژ[[کروم]] و [[نیکل]] می‌باشد. معمولاً جهت جلوگیری از آسیب دیدن ترموکوپل آن را درون غلاف فلزی یا سرامیکی قرار می‌دهند. روش جوشکاری دوسر ترموکوپل تابع ضوابط خاصی است بطوری که نباید در حین عملیات جوشکاری فلز یا احیاناً نیمه‌هادی دیگری در فرایند جوش دخالت نماید در غیر اینصورت رفتار ترموکوپل هرگز رفتار استاندارد تعریف شده تابع جداول مربوطه نخواهد بود.{{سخ}}
ترموکوپها همواره پس از گذشت سالیان متمادی از بهترین سنسورها برای اندازه گیریاندازه‌گیری دما می‌باشند زیرا با نقطه مورد نظر تماس برقرار نموده و دما را بصورت [[پتانسیل الکتریکی]] انتقال می‌دهند و ولتاژ با اتصال به اندیکاتور اندازه گیریاندازه‌گیری و به صورت دما تحت تبعیت از جداول مورد بحث مشابه سازی شده و نمایش داده می‌شود. از این دستگاه برای اندازه گیریاندازه‌گیری دماهای بالا (مثلاً در کوره‌های پخت محصولات سرامیکی) استفاده می‌شود. ترموکوپل‌ها اصولاً در دمای پایین داری دقت لازم نیستند ولی جهت سنجش دماهای بالاتر از ۵۰۰ درجه سانتیگراد یکی از گزینه‌های خوب می‌باشند.
 
ترموکوپلها در صنعت دارای کاربردهای بسیار زیادی هستند. از جمله مهمترین کاربردهای ترموکوپل در صنایع را می توانمی‌توان در صنایع تولید لوازم گازسوز نام برد. بدین ترتیب که از ترموکوپل جهت ایمن سازیایمن‌سازی تجهیزات گاز سوز در مواردی که شعله گاز به دلایلی (از جمله باد) خاموش می‌گردد، جهت قطع کردن گاز و جلوگیری از انتشار آن استفاده می‌گردد.
ترموکوپل به دلیل ایجاد ولتاژ و جریان الکتریسته در اثر دریافت حرارت، وسیله بسیار مفیدی در کنترل حرارت یا استفاده بعنوان کنترلر می‌باشد.
از جمله کاربردهای آن، به عنوان انواع [قطع کننده جریان گاز] می‌باشد.
 
== مقایسه انواع ترموکوپل‌ها ==
 
{| class="wikitable"
|-
سطر ۳۴ ⟵ ۳۳:
| ۰ تا +۱۱۰۰
| −۱۸۰ تا +۱۳۰۰
| {{Nowrap| ±۱٫۵ بین −۴۰ و ۳۷۵}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.004×T۰٫۰۰۴×T بین ۳۷۵ و 1000۱۰۰۰}}
| {{Nowrap| ±۲٫۵ بین −۴۰ و ۳۳۳}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.0075×T۰٫۰۰۷۵×T بین ۳۳۳ و 1200۱۲۰۰}}
| [[پرونده:IEC Type K Thermocouple.svg|وسط|56px]]
| [[پرونده:BS Type K Thermocouple.svg|وسط|56px]]
سطر ۴۳ ⟵ ۴۲:
| ۰ تا +۷۵۰
| −۱۸۰ تا +۸۰۰
| {{Nowrap| ±۱٫۵ بین −۴۰ و ۳۷۵}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.004×T۰٫۰۰۴×T بین ۳۷۵ و 750۷۵۰}}
| {{Nowrap| ±۲٫۵ بین −۴۰ و ۳۳۳}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.0075×T۰٫۰۰۷۵×T بین ۳۳۳ و 750۷۵۰}}
| [[پرونده:IEC Type J Thermocouple.svg|وسط|56px]]
| [[پرونده:BS Type J Thermocouple.svg|وسط|56px]]
سطر ۵۲ ⟵ ۵۱:
| ۰ تا +۱۱۰۰
| −۲۷۰ تا +۱۳۰۰
| {{Nowrap| ±۱٫۵ بین −۴۰ و ۳۷۵}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.004×T۰٫۰۰۴×T بین ۳۷۵ و 1000۱۰۰۰}}
| {{Nowrap| ±۲٫۵ بین −۴۰ و ۳۳۳}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.0075×T۰٫۰۰۷۵×T بین ۳۳۳ و 1200۱۲۰۰}}
| [[پرونده:IEC Type N Thermocouple.svg|وسط|56px]]
| [[پرونده:BS Type N Thermocouple.svg|وسط|56px]]
| [[پرونده:MC 96.1 N Thermocouple Grade Color Code.svg|وسط|56px]]
|-
سطر ۶۱ ⟵ ۶۰:
| ۰ تا +۱۶۰۰
| −۵۰ تا +۱۷۰۰
| {{Nowrap| ±۱٫۰ بین ۰ و ۱۱۰۰}}{{سخ}}{{Nowrap| ±[1۱ + 0.003×۰٫۰۰۳×(T − 1100۱۱۰۰)] بین ۱۱۰۰ و 1600۱۶۰۰}}
| {{Nowrap| ±۱٫۵ بین ۰ و ۶۰۰}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.0025×T۰٫۰۰۲۵×T بین ۶۰۰ و 1600۱۶۰۰}}
| [[پرونده:BS Type N Thermocouple.svg|وسط|56px]]
| [[پرونده:BS Type R Thermocouple.svg|وسط|56px]]
سطر ۷۰ ⟵ ۶۹:
| ۰ تا ۱۶۰۰
| −۵۰ تا +۱۷۵۰
| {{Nowrap| ±۱٫۰ بین ۰ و ۱۱۰۰}}{{سخ}}{{Nowrap| ±[1۱ + 0.003×۰٫۰۰۳×(T − 1100۱۱۰۰)] بین ۱۱۰۰ و 1600۱۶۰۰}}
| {{Nowrap| ±۱٫۵ بین ۰ و ۶۰۰}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.0025×T۰٫۰۰۲۵×T بین ۶۰۰ و 1600۱۶۰۰}}
|
| [[پرونده:BS Type R Thermocouple.svg|وسط|56px]]
سطر ۷۹ ⟵ ۷۸:
| −۱۸۵ تا +۳۰۰
| −۲۵۰ تا +۴۰۰
| {{Nowrap| ±۰٫۵ بین −۴۰ و ۱۲۵}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.004×T۰٫۰۰۴×T بین ۱۲۵ و 350۳۵۰}}
| {{Nowrap| ±۱٫۰ بین −۴۰ و ۱۳۳}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.0075×T۰٫۰۰۷۵×T بین ۱۳۳ و 350۳۵۰}}
| [[پرونده:IEC Type T Thermocouple.svg|وسط|56px]]
| [[پرونده:BS Type T Thermocouple.svg|وسط|56px]]
سطر ۸۸ ⟵ ۸۷:
| ۰ تا +۸۰۰
| −۴۰ تا +۹۰۰
| {{Nowrap| ±۱٫۵ بین −۴۰ و ۳۷۵}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.004×T۰٫۰۰۴×T بین ۳۷۵ و 800۸۰۰}}
| {{Nowrap| ±۲٫۵ بین −۴۰ و ۳۳۳}}{{سخ}}{{Nowrap| ±0.0075×T۰٫۰۰۷۵×T بین ۳۳۳ و 900۹۰۰}}
| [[پرونده:IEC Type E Thermocouple.svg|وسط|56px]]
| [[پرونده:BS Type E Thermocouple.svg|وسط|56px]]
سطر ۱۰۲ ⟵ ۱۰۱:
 
== پیوند به بیرون ==
== منابع ==
{{پانویس}}
 
[[رده:ابزارهای سنجش]]
[[رده:اچ‌وی‌ای‌سی]]
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/ترموکوپل»