[[350px|thumb|از چپ به راست: میرزا هادی نوری همسر عصمت الحاجیه بروجردی,بروجردی، [[شیخ فضل اللهفضل‌الله نوری]],، (ایستاده) [[سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی]],<ref>رابطه‌یرابطهٔ شخص آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری با آقا سید جمال‌الدین طی آن روزگار چنان مثبت بود که فرد اخیر به منزل آن مجتهد اعلم پایتخت نیز چون منازل آیات سید عبدالله بهبهانی و سید محمد طباطبایی آمد و شد داشت و حتی شبی را همراه فرزند خود در آنجا گذران کرده بود. همچنین آن‌طور که معتبرترین مورخین نهضت مشروطیت گزارش کردند، در تمامی روزهای مبارزه، آقا سید جمال‌الدین کنار آیات بهبهانی، طباطبایی و دیگر علمای بزرگ تهران، یکی از ارکان مجلس شورای میلیون بود که مبارزات را رهبری می‌کردند. (ر.ک. به تاریخ انقلاب مشروطیت ایران، 2/329.)</ref><ref>در پایان تحصن ماه ذی‌القعده‌یذی‌القعدهٔ سال 1323ق علمای بزرگ تهران در حرم حضرت عبدالعظیم که متحصنین پیروزمندانه با جلال و شکوه فراوان به تهران باز گشتند،بازگشتند، بنابر خاطرات ناظم‌الاسلام کرمانی، آقا سیدجمال‌الدین نیز یکی از فعالان جمع روحانیت بود که با شعارهای بسیار گرم مردم مورد استقبال واقع شد</ref>, [[سید عبدالله بهبهانی]],، میر [[سید محمد بهبهانی]]]]
{{جنبش مشروطه}}
'''سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی''' ملقب به '''صدرالواعظین''' و '''صدرالمحققین''' (۱۲۷۹ قمری - ۱۳۲۶ ق) از رهبران [[جنبش مشروطه ایران]] و پدر [[محمدعلی جمال‌زاده]]، نویسندهٔ ایرانی بود.<ref>[[:w:en:Sayyid_Jamal_alSayyid Jamal al-Din_VaDin Va'iz|ویکی‌پدیای انگلیسی]]، نسخهٔ ۸ اوت ۲۰۰۷.</ref>
== پیشینه ==
خط ۴۲:
[[هما ناطق]] واعظ را از رهبران ازلی مشروطیت ایران می‌داند،<ref>ناطق، هما(1362)؛ «انجمنهای شورایی در انقلاب مشروطیت»، مجله الفبا، شماره 4.</ref> و پسرش او را [[اندیشه آزاد|آزادفکر]] توصیف کرده است.<ref name="te4gi">{{یادکرد کتاب | نام خانوادگی=Keddie | نام=N.R. | نام خانوادگی۲=Richard | نام۲=Y. | عنوان=Modern Iran: Roots and Results of Revolution | ناشر=Yale University Press | سال=2003 | شابک=978-0-300-09856-3 | پیوند=http://books.google.com/books?id=9uTdrOschzoC&pg=PA180 | زبان=en | تاریخ بازبینی=2017-08-21 | صفحه=180}}</ref> ایرانیکا نیز او را از اولین اعضای حلقه‌ای کوچک ولی اثرگذار از معتقدین ازلی آورده که شامل [[یحیی دولت‌آبادی]]، [[علی محمد دولت‌آبادی]] و [[ملک المتکلمین]] نیز بود.<ref>[http://www.iranicaonline.org/articles/dawlatabadi-sayyed-yahya ایرانیکا] The events leading up to the Constitutional Revolution (1924-29/1906-11) opened a new chapter in the lives of Yaḥyā Dawlatābādī and his younger brother ʿAlī-Moḥammad (q.v.). '''They were among the early members of a small but influential revolutionary circle of Azalī persuasion''', which also included '''Jamāl-al-Dīn Eṣfahānī''' and '''Malek-al-Motakallemīn''', among others.</ref>
[[هادی خسروشاهی]] اما معتقد است ازلی بودن وی جنبه واقعی با پشتوانه دینی و عقیدتی نداشت؛ بلکه در آن دوران با توجه به ملکوک و منفور بودن «بابی گریگری» در بین علما و عموم مردم مسلمان، سیاست پیشهپیشه گانِگانِ دستگاه استبدادی، شخصیت هاشخصیت‌ها و عناصر مخالف خود را به بابی گری گری و ازلی گریگری و بعدها بهایی گریگری متهم می ساختندمی‌ساختند.<ref>{{یادکرد وب |نویسنده = |نشانی= http://www.khosroshahi.org/main/index.php?Page=definition&UID=3896687|عنوان= گفتگوييگفتگویی با استاد خسروشاهيخسروشاهی دربارهدربارهٔ آقا سيدسید جمال الدينالدین واعظ اصفهانياصفهانی| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref>
[[منصوره اتحادیه]] عقیده دارد: ≪همان‌طور که نمی‌توان ازلی نبودن آقا سید جمال‌الدین را ثابت کرد، کسی هم نخواهند توانست ازلی بودن ایشان را ثابت کنند. چون سندی وجود ندارد که آن را بیاورند و بگویند این هم سندش! ازلی بودن یک اعتقاد است.≫ ≫<ref>{{یادکرد وب |نویسنده =محسن کمالیان |نشانی=http://www.mkamalian.com/?PId=95&MId=610#.WgVptI_O8nR |عنوان=گفتگویی با خانم دکتر منصوره اتحادیه در باره‌یبارهٔ آقا سید جمال‌الدین واعظ اصفهانی | ناشر =پایگاه صدر پژوهی |تاریخ = |تاریخ بازبینی=}}</ref>
== دستگیری و کشته شدن ==
خط ۵۴:
== آثار ==
''لباس التقوی'' از آثار اوست که یر سال 1316۱۳۱۶ قمری برای تاییدتأیید نظریه [[اقتصاد مقاومتی]] نوشته شده و برخی به همین روی او را تئوریسین اندیشه اقتصاد مقاومتی می دانندمی‌دانند.<ref>نجفی، محمدعلی و آقایی، خلیل؛ روحانیت شیعه پیشگامان اقتصاد مقاومتی، ص112.</ref> یکسال پس از نگارش کتاب وی [[شرکت اسلامیه]] تاسیستأسیس شد. همچنین پاره‌ای از سخنرانی‌هاسی جمال واعظ در روزنامه‌ای به نام [[الجمال (روزنامه)|الجمال]] چاپ شد.
