میوز: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب‌ها: ویرایش‌های مشکوک به خرابکاری ویرایشگر دیداری |
Yamaha5Bot (بحث | مشارکتها) تمیزکاری، + ویرایش با ماژول ابرابزار با ویرایشگر خودکار فارسی |
||
خط ۹:
میوز نوعی تقسیم [[هسته یاخته|هستهٔ یاخته‌ای]] می‌باشد که در آن [[کروموزوم]]ها نصف می‌شود و یاخته‌های تخصص‌یافته‌ای که مسوول تولید مثل هستند (گامت در [[جانوران]] یا [[هاگ]] در دیگر جانداران) تولید می‌شود. تقسیم میوز برای [[تولید مثل جنسی]] ضروری است و در همهٔ [[یوکاریوت]]ها (همچنین [[تک‌یاختگان]] یوکاریوت) که تولید مثل جنسی انجام می‌دهند، رخ می‌دهد. میوز در [[باستانیان]] و [[باکتری]]ها روی نمی‌دهد چون تولید مثل آنها از راه‌های دیگری همچون [[تقسیم دوتایی]] می‌یاشد.
یاخته پیش از آغاز میوز مرحله‌های [[میان‌چهر|'''اینترفاز''']]
== مرحله‌های کاستمان ==
[[پرونده:Meiosis Stages - Persian.svg|وسط|1100x1100پیکسل|مرحله‌های کاستمان.]]
میوز از دو تقسیم پیاپی [[هستهٔ یاخته]] به نام میوز نخستین و میوز دوم تشکیل شده‌است که هر کدام خود مراحل [[پیش‌چهر|پروفاز]]
مرحلهٔ دوم میوز بسیار شبیه [[رشتمان|'''میتوز''']]
طولانی‌ترین مرحلهٔ میوز در میوز نخستین، [[پیش‌چهر|پروفاز]] است.
باید توجه داشت که میوز یک چرخه نیست.
===
در پروفاز
▲==== پروفاز1 ====
مرحله (پیش‌چهر نخستین) پروفاز در میوز اول روند پیچیده‌ای است که بسیار کندتر از میتوز صورت می‌گیرد و شامل پنج مرحله است:▼
▲در پروفاز 1، که نخستین مرحلهٔ میوز نخستین است، کروموزومهای مضاعف‌شده همچون [[پیش‌چهر|پروفاز]] در [[رشتمان|'''میتوز''']]<nowiki/>فشرده و قابل دیدن می‌شوند و غشای هسته تجزیه می‌شود. آنگاه [[کروموزوم همتا|همولوگ]] ها که هر کدام دو [[کروماتید|کروماتید خواهری]] دارند از درازایشان در کنار یکدیگر قرار گرفته و یک [[تتراد]] به وجود می‌آورند. پس از پروفاز 1، یاخته وارد مرحلهٔ متافاز 1 می‌شود.
▲مرحله (پیش‌چهر نخستین)پروفاز در میوز اول روند پیچیده‌ای است که بسیار کندتر از میتوز صورت می‌گیرد و شامل پنج مرحله است:
== زیرمرحله لپتوتن ==
آغاز پروفاز با افزایش حجم هسته‌ای مشخص می‌شود. کروموزومها به صورت تخمهای
▲آغاز پروفاز با افزایش حجم هسته‌ای مشخص می‌شود. کروموزومها به صورت تخمهای دراز ، نازک و تاب خورده به شکل دانه‌های تسبیح به نام کرومومر ظاهر می‌شوند. این ریز مرحله را لپتوتن گویند. کروموزومها منفرد به نظر می‌رسند، در حالی که بیشتر DNAی یاخته قبلاً دو برابر شده و کروموزومها دارای دو کروماتید هستند. بر اساس گفته «براون» ، سنتز DNA تا مرحله لپتوتن ادامه دارد و زمان G² چرخه یاخته‌ای را تشکیل می‌دهد.
== زیرمرحله زیگوتن ==
در این مرحله کروموزومهای همساخت به ترتیب ویژه‌ای جفت می‌شوند. نیرویی که دو جفت کروموزوم را به سوی یکدیگر می‌کشد، هنوز مشخص نشده است. این روند را سیناپس می‌گویند و جفت کروموزومهای همساخت را بی‌والانت (تتراد) می‌گویند.
== زیرمرحله پاکی‌تن ==
در این مرحله هستک از نظر اندازه رشد می‌کند و کروموزومها کوتاهتر و ضخیخم‌تر می‌شوند. حال هر کدام یک تتراد هستند که از دو کروموزوم همساخت یا
مهمترین رویداد در زیرمرحله
▲در این مرحله هستک از نظر اندازه رشد می‌کند و کروموزومها کوتاهتر و ضخیخم‌تر می‌شوند. حال هر کدام یک تتراد هستند که از دو کروموزوم همساخت یا 4 کروماتید تشکیل شده‌اند. هر کروماتید از یک تتراد ، به دور کروماتید خواهر خود می‌پیچد و کوتاهتر و ضخیم‌تر می‌شود. هر کروموزوم همساخت سانترومر مستقل دارد. بنابراین هر کروماتید سانترومر خاص خود را دارا است.
▲مهمترین رویداد در زیرمرحله پاکی‌تن ، تشکیل کیاسما به هنگامی است که دو کروماتید خواهر از هر کروموزوم همساخت ، قطعاتی را بین خود مبادله می‌کنند. تبادل قطعات بین دو کروماتید از دو کروموزوم همساخت را کراسینگ اور (تقاطع کروموزومی) گویند. زیرمرحله پاکی‌تن طولانی است. در پایان این زیرمرحله ، نیرویی سبب جدا شدن کروماتیدها از یکدیگر می‌شود.
== زیرمرحله دیپلوتن ==
در این مرحله
▲در این مرحله کروموزومها ، جدا شدن از یکدیگر را آغاز می‌کنند، اما چون در بعضی نقاط تبادل صورت گرفته است، لذا در این نقاط متصل به یکدیگر باقی می‌مانند. این ریز مرحله حقیقتاً کیاسما نام دارد و از نظر ژنتیکی دارای اهمیت فراوانی است، زیرا تبادل بین کروماتیدهای ناخواهری در این زیرمرحله صورت می‌گیرد. کراسینگ اور به تبادل ژنها می‌انجامد و سبب تشکیل کروماتیدهای نوترکیب می‌شود. در ژنتیک مولکولی ، کراسینگ اور به عنوان وسیله تجربی برای نقشه برداری کروموزومی بکار می‌رود.
== زیرمرحله دیاکینز ==
در این
▲در این مرحله ، کروموزومها کوتاهتر و ضخیم‌تر شده و کیاسما ناپدید می‌شود. کروموزومهای همساخت از دو سو به سمت محیط هسته کشیده می‌شوند، اما جدا شدن کامل کروماتیدها صورت نمی‌گیرد. کروموزومهای همساخت فقط در انتها متصل به یکدیگر باقی می‌مانند و ساختار حلقه مانند عریضی را تشکیل می‌دهند. به علاوه هستک و غشای هسته ناپدید می‌شود و دوک بطور کامل تشکیل می‌گردد. کرومزومهای تتراد در صفحه متافاز قرار می‌گیرند.
▲=== [[پس‌چهر|متافاز]] نخستین ===
در [[پس‌چهر|متافاز]] نخستین، که دومین مرحلهٔ میوز نخستین است، تترادها به وسیلهٔ رشته‌های دوک در سطح استوایی یاخته ردیف می‌شوند.
===
در [[پسین‌چهر|آنافاز]]
=== [[واپسین‌چهر|تلوفاز]] نخستین ===▼
در [[واپسین‌چهر|تلوفاز]] نخستین، که چهارمین مرحلهٔ میوز نخستین است، کروموزومها در دو قطب یاخته گرد هم می‌آیند. در بیشتر جانداران در این مرحله سیتوپلاسم (درون‌یاخته) نیز تقسیم می‌شود ([[تقسیم درون‌یاخته]]) و دو یاختهٔ جدید پدید می‌آید. در هر یک از دو یاختهٔ پدیدآمده، یا در هر یک از دو قطب یاخته، فقط یکی از دو کروموزوم همتا وجود دارد. پس از پایان [[واپسین‌چهر|تلوفاز]] نخستین، یاخته وارد میوز دوم می‌شود، اما باید توجه داشت که کروموزومها در فاصلهٔ میان میوز نخستین و میوز دوم همانندسازی نمی‌کنند.▼
=== '''میوز''' دوم ===▼
▲در [[واپسین‌چهر|تلوفاز]] نخستین، که چهارمین مرحلهٔ میوز نخستین است، کروموزومها در دو قطب یاخته گرد هم می‌آیند. در بیشتر جانداران در این مرحله سیتوپلاسم (درون‌یاخته) نیز تقسیم می‌شود ([[تقسیم درون‌یاخته]]) و دو یاختهٔ جدید پدید می‌آید. در هر یک از دو یاختهٔ پدیدآمده، یا در هر یک از دو قطب یاخته، فقط یکی از دو کروموزوم همتا وجود دارد. پس از پایان [[واپسین‌چهر|تلوفاز]]
==== پیش‌چهر دوم ====
[[پیش‌چهر دوم|پروفاز]] [[پیش‌چهر دوم|دوم]] پس از [[واپسین‌چهر|تلوفاز]] نخستین رخ می‌دهد و آغاز میوز دوم به شمار می‌آید. باید توجه داشت که در این فاصله کروموزومها [[همانندسازی]] نمی‌کنند. در پیش‌چهر دوم رشته‌های دوک در پیرامون هر هستهٔ [[تک‌دسته]] پدیدار می‌گردند.
====
[[پس‌چهر|متافاز]] دوم پس از [[پیش‌چهر|پروفاز]] دوم رخ می‌دهد. در این مرحله کروموزومها که هنوز دو کروماتیدی هستند، در سطح استوایی یاخته ردیف می‌شوند و از طریق [[میان‌پار]]های خود به رشته‌های دوک پیوسته می‌شوند.
====
[[پسین‌چهر|آنافاز]] دوم پس از [[پس‌چهر|متافاز]]<nowiki/>دوم رخ می‌دهد. در این مرحله دو کروماتید هر کروموزوم (کروماتیدهای خواهری) از هم جدا می‌شوند و به سوی دو قطب یاخته می‌روند (همانند [[پسین‌چهر]] در [[رشتمان]]).
====
[[واپسین‌چهر|تلوفاز]]
نتیجهٔ میوز یک یاختهٔ [[دودسته]]، چهار یاختهٔ [[تک‌دسته]] است.
| |||