سایکدلیک راک: تفاوت میان نسخه‌ها

|color =

|ریشه‌های_فرهنگی = اواسط دهه ۶۰، [[بریتانیا]] و [[ایالات متحده آمریکا]]

|سازها = [[گیتار باس]],، [[درامز]],، [[کیبورد (موسیقی)|کیبورد]],، [[ارگ الکتریک]],، [[گیتار الکتریک]],، [[ملوترون]],، [[پرکاشن]],، [[سیتار]]

|مشتق‌ها = [[هارد راک]],، [[گلم راک]],، [[هوی متال]],، [[پراگرسیو راک]],، [[استانر راک]],، [[گروه‌های هم‌نوازی|جم بند]]، [[گوتیک راک]]، [[راک تجربی]]، [[شوگیزینگ]]، [[فانک]]

|فهرست_زیرسبک‌ها =

|زیرسبک‌ها = [[اسید راک]]  – [[راگا راک]]  – [[اسپیس راک]] 

|سبک‌های_درهم‌آمیخته= [[سایکدلیک پاپ]]  – [[سایکدلیک سول]]  – [[سایکدلیک ترنس]] 

|سایر_مطالب =

'''سایکدلیک راک''' یا ''راک روان‌گردان'' <ref>داریوش آشوری، فرهنگ علوم انسانی</ref> {{انگلیسی|Psychedelic rock}} سبکی از موسیقی [[راک]]، الهام گرفته شده از فرهنگ روان گردان (سایکدلیک) است و تلاش دارد تاثیرهایی مشابه استفاده از داروهای روانگردان (مواد مخدر و محرک) ایجاد کند. در این سبک، افکت هاافکت‌ها و تکنیک هایتکنیک‌های جدیدی در ضبط استفاده می‌شود و متأثر از منابع غیر غربی نظیر [[راگا|راگاها]]ها{{انگلیسی|raga}} و [[زمینه‌نوا|درُونهای]]{{انگلیسی|Drone}} مربوط به موسیقی هندی است. این سبک در اواسط دهه ۶۰ میلادی به وسیله هنرمندانی نظیر [[بیتلز]]، [[بیردز]] و [[یاردبردز]] ظهور کرد و گروه هایگروه‌های راک و [[بلوز راک]] انگلیسی و امریکاییآمریکایی نظیر [[گریتفول دد]]، [[جفرسون ایرپلین]]، [[جیمی هندریکس]]، [[کریم]]، [[دورز]] و[[پینک فلوید]] آن را به عنوان یک ژانر رسماً به وجود آوردند . در سالهای ۱۹۶۷ و ۱۹۶۹ سایکدیلیک راک با فستیوال the Summer of Love و Woodstock Rock Festival به اوج خود رسید و به یک جنبش موسیقیاییموسیقایی بین‌المللی به همراه جلوه هایجلوه‌های وسیع ضدفرهنگی تبدیل شد و در نهایت از دست رفتن و مرگ مهره هایمهره‌های کلیدی این سبک و جنبش بازگشت به ریشه هایریشه‌های راک، وقتی که جامعه در حال تغییر نگرش بود، قبل از اینکه این سبک از بین برود، سبب شد بازماندگان به سبک هایسبک‌های دیگری روی بیاورند. ( بعضی هنرمندان مانند پینک فلوید تا آخر خصلت هایخصلت‌های سایکدلیک را حفظ کردند.)

سایکدلیک راک بر خلق سبک هاییسبک‌هایی نظیر [[سایکدلیک پاپ]] و [[سایکدلیک سول]] نیز تأثیر گذاشت. همچنین پلی شد که باعث انتقال شکل هایشکل‌های اولیه [[بلوز]] و موسیقی [[فولک]] که برمبنای راک بود ([[بلوز راک]] و [[فولک راک]]) به [[پراگرسیو راک]]، [[گلم راک]] و [[هارد راک]] شد و نتیجه این دگردیسی گسترش زیر شاخه هاییشاخه‌هایی مثل [[هوی متال]] بود. از اواخر دهه هفتاد میلادی سایکدلیک به شکل هایشکل‌های جدیدی از نئو سایکدلیک Neo-psychedelia احیا شد.

== ویژگی هاویژگی‌ها ==

[[پرونده:Sitar full.jpg|بندانگشتی|upright|[[سیتار]]، که بسیار در موسیقی سایکدلیک استفاده می شدمی‌شد.]]

به عنوان یک سبک موسیقی، سایکدلیک راک تلاش دارد اثرات استفاده از مواد مخدر و محرک را با تلفیق جلوه هایجلوه‌های جدید صوتی الکترونیک، تکنوازی هایتکنوازی‌های طولانی مدت و بداهه نوازی که بویژه تحت تأثیرعرفان شرقی بود و با استفاده از سازهای نامتعارف موسیقی شرقی بخصوص سازهای هندی یا تلفیق عناصر موسیقی شرقی انعکاس می یافت،می‌یافت، افزایش دهد.ویژگی هایویژگی‌های اصلی آن شامل:

* افکت هایافکت‌های صوتی که با مهارت به کار گرفته می شودمی‌شود.<ref>S. Borthwick and R. Moy, ''Popular Music Genres: an Introduction'' (Edinburgh: Edinburgh University Press, 2004), ISBN 0-7486-1745-0, pp. 52-4.</ref>

* اشعار [[سورئال]]، عجیب و غریب، رمزآمیز یا ملهم از ادبیات و ...…<ref>G. Thompson, ''Please Please Me: Sixties British Pop, Inside Out'' (Oxford: Oxford University Press, 2008), ISBN 0-19-533318-7, p. 197.</ref>

اصطلاح سایکدلیک نخستین بار توسط روانپزشکی به نام [[همفری اسموند]]{{انگلیسی|Humphry Osmond}} به منظور توصیف جایگزینی برای [[داروهای روان‌گردان]] مورد استفاده قرار گرفت.<ref>N. Murray, ''Aldous Huxley: A Biography'' (Hachette, 2009), ISBN 0-7481-1231-6, p. 419.</ref> تصور می‌شود اولین کاربرد موسیقیاییموسیقایی واژه سایکدلیک به وسیله گروه فولک ساکن [[نیویورک]] به نام The Holy Modal Rounders بر روی نسخه ای از "Hesitation Blues" ساخته اسطوره فولک [[لید بلی]] در ۱۹۶۴ بوده است.<ref>M. Hicks, ''Sixties Rock: Garage, Psychedelic, and Other Satisfactions'' (University of Illinois Press, 2000), {{ISBN|978-0-252-06915-4|en}}, pp 59–60.</ref> اولین گروهی که خود را به عنوان یک گروه ساکدلیک راک معرفی کرد " the 13th Floor Elevators " از تگزاس، در اواخر ۱۹۶۵ بود. این اصطلاح نخستین بار درمجله the Austin American Statesman در تاریخ ۱۰ فوریه ۱۹۶۶ در مقاله ای دربارهدربارهٔ این گروه با عنوان "آسانسورهای منحصر به فرد با سایکدلیک راک می درخشندمی‌درخشند" مورد استفاده قرار گرفت و آن هاآن‌ها اولین گروهی بودند که در آگوست همان سال آلبومی با نام " The Psychedelic Sounds of the 13th Floor Elevators " منتشر کردند و این اصطلاح را به عنوان بخشی از اسم اثر به کار بردند.<ref name=Hicks2000 /> وقتی که جلوه هایجلوه‌های ضدفرهنگی در [[سن فرانسیسکو]] افزایش یافت واژه هایواژه‌های [[اسید راک]] و سایکدلیک راک در سال ۱۹۶۶ برای توصیف موسیقی که تحت تأثیر داروهای روانگردان و مواد مخدر و محرک<ref>[http://books.google.co.uk/books?id=21UEAAAAMBAJ&pg=PA68&dq=%22psychedelic+rock%22+%22acid+rock%22&hl=en&ei=hy1dT9-kIYSs0QXEz9y5DQ&sa=X&oi=book_result&ct=book-thumbnail&redir_esc=y#v=onepage&q=%22psychedelic%20rock%22%20%22acid%20rock%22&f=false "Logical Outcome of fifty years of art"], ''LIFE'', 9 September 1966, p. 68.</ref> بود مورد استفاده قرار گرفت و در سالهای بعد نیز به طور گسترده ای به کار رفت.<ref name=DeRogatispp8-9>J. DeRogatis, ''Turn On Your Mind: Four Decades of Great Psychedelic Rock'' (Milwaukie, Michigan: Hal Leonard, 2003), ISBN 0-634-05548-8, pp. 8-9.</ref> واژه هایواژه‌های سایکدلیک راک و اسید راک اغلب به صورت مترادف استفاده می شوندمی‌شوند اما صاحب نظران این دو را از هم متمایز می دانند،می‌دانند، اولی به طور معمول در رابطه با تأثیر داروهای روانگردان به کار می رودمی‌رود و اسید راک می‌تواند به عنوان زیرشاخه ای شناخته شود که بیشتر بر [[ال اس دی]] متمرکز بود، اغلب صدای بلندتری داشت، و [[بداهه نوازی]] طولانی مدت در آن استفاده می شدمی‌شد.<ref name=AllmusicAcidRock>[http://www.allmusic.com/explore/style/d2690 "Acid rock"], ''Allmusic''. Retrieved 20 March 2012.</ref><ref>Eric V. d. Luft, ''Die at the Right Time!: A Subjective Cultural History of the American Sixties'' (Gegensatz Press, 2009), ISBN 0-9655179-2-6, p. 173.</ref>

جی استیونس نویسنده کتاب" «طوفان بهشتی: ال اس دی و رویای آمریکایی"» که به نوعی تاریخ نگارتاریخ‌نگار ال اس دی بود نوشت: در روزهای اولیه استفاده تفریحی، مصرف کنندگانمصرف‌کنندگان ال اس دی (که اغلب مواقع دانشجویان و پزشکان بودند) در دو گروه عمده گرفتار می شوندمی‌شوند. اولین گروه، که اساساً محافظه کار بودند و توسط [[آلدوس هاکسلی]] تعریف شدند، تصور می‌کردند که ال اس دی بسیار قوی و خطرناک است و از همین رو باید خیلی سریع و در همه ابعاد برای جامعه افشا شود و استفاده اش بایستی محدود به نخبگان جامعه – هنرمندان، نویسندگان و دانشمندان- باشد که می توانندمی‌توانند به نوعی واسطه توزیع تدریجی آن در جامعه باشند. گروه دوم که تندرو ترتندروتر نیز بودند و توسط الپرت و لیری{{انگلیسی|Alpert and Leary}} توصیف شدند، بر این باور بودند که ال اس دی قدرت ایجاد تحول در جامعه را دارد و باید هرچه سریعتر و راحت تر در اختیار عموم قرار گیرد. در طول دهه شصت گروه دوم مصرف کنندگانمصرف‌کنندگان ال اس دی که از همه اقشارقشرها بودند به خرده فرهنگی تبدیل شدند که نماد عرفانی و مذهبی را که زائیده تأثیرات مواد مخدر و محرک قوی بود، می پرستیدمی‌پرستید و از مصرف ال اس دی به عنوان روشی برای افزایش آگاهی دفاع می‌کرد.

شخصیت هایشخصیت‌های مهم مرتبط با این خرده فرهنگ کشیشانی نظیر [[تیموثی لیری|دکتر تیموثی لیری]]{{انگلیسی|Timothy Leary}} و موزیسین هایموزیسین‌های سایکدلیک راک نظیر گریتفول دد، جیمی هندریکس، پینک فلوید، جفرسون ایرپلین و بیتلز بودند که خیلی زود جذب تبلیغاتی شدند که مولد علاقه بیشتر به مصرف ال اس دی بود. در ۱۹۶۵ آزمایشگاه هایآزمایشگاه‌های ساندوز {{انگلیسی|Sandoz}} پس از درخواست دولت آمریکا مبنی بر نگرانی پیرامون استفاده ال اس دی، ارسال محموله هایمحموله‌های ال اس دی به ایالات متحده که هنوز هم قانونی بودند و حتی مصارف تحقیقاتی و روانپزشکی داشتند را متوقف کرد. در آوریل ۱۹۶۶ به قدری استفاده از ال اس دی رواج یافته بود که [[مجله تایم]] در مورد خطرات آن هشدار داد.<ref>{{cite news|author=Friday, Apr. 22, 1966 |url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,899158,00.html |title=Drugs: The Dangers of LSD |publisher=TIME |date=1966-04-22 |accessdate=2010-04-20}}</ref>

در دسامبر ۱۹۶۶ فیلم نسل توهم {{انگلیسی|Hallucination Generation}}به روی پرده هاپرده‌ها رفت.<ref>http://www.imdb.com/title/tt0060488/</ref> سبک این فیلم بوسیله فیلم سفر {{انگلیسی|The Trip}} در ۱۹۶۷ و Psych-Out در ۱۹۶۸ دنبال شد. ال اس دی در ۱۹۶۷ به اصلی تریناصلی‌ترین چالش تبدیل شد. بیتلز، گروه نامدار دهه ۶۰ اقرار کرد که تحت تأثیر ال اس دی بوده است. ابتدای همان سال، نشریه خبری بریتانیایی News of the Worldسه هفته پرشور جشن ال اس دی را پوشش می دادمی‌داد که به میزبانی گروه راک [[مودی بلوز]] و حضور ستارگانی نظیر [[دانوان]]، The Who's Pete Townshend و [[گینگر بیکر]] درامر گروه [[کریم]] بود. در نتیجه تبانی خبرنگاران و پلیس مخفی مبارزه با مواد مخدر، بسیاری از ستارگان پاپ نظیر دانوان، [[میک جگر]] و [[کیت ریچاردز]] از گروه [[رولینگ استونز]] بخاطر حمل مواد مخدر دستگیر شدند، گرچه هیچ یکهیچ‌یک از آنها بخاطر ال اس دی دستگیر نشده بودند.

گروه هاییگروه‌هایی مثل بیتلز آشکارا دست به نمایش تأثیر ال اس دی بر کارهایشان زده می زدندمی‌زدند. [[جان لنون]] آهنگی نوشت با نام ,نام، "Lucy in the Sky with Diamonds" که در آن نشانه هاینشانه‌های زیادی یافت می شدمی‌شد که به ال اس دی اشاره داشت، اگرچه لنون همیشه این ارتباط را تصادفی قلمداد می کر ولی با این حال لنون و [[جورج هریسون|هریسون]] از سال ۱۹۶۵ تجربه استفاده از مواد مخدر را داشتند. از آن گذشته آهنگ ""She Said She Said" از بیتلز با اقتباس از یک حرکت دسته جمعی مصرف ال اس دی توسط بیتلز به همراهی [[پیتر فوندا|پیتر فوندای]] هنرپیشه شکل گرفت. فوندا گفته بود که در طی این حرکت این جمله بارها و بارها توسط جان لنون تکرار شد و آهنگ " Tomorrow Never Knows " که بسیاری از بندهای آن را جان لنون از کتاب "تجربه سایکدلیک" لیری عاریت گرفته بود از آلبوم Revolver بسیار واضح بر مصرف ال اس دی تأکید داشتند. در همان زمان گروه هاییگروه‌هایی نظیر پینک فلوید، جفرسون ایرپلین و گریتفول دد به تولد سبک جدیدی که به نام سایکدلیک راک یا اسید راک شناخته می شدمی‌شد کمک کردند. در اسناد محرمانه [[اف‌بی‌آی]]، گروه گریتفول دد مسئول معرفی و ترویج ال اس دی در ایالات متحده آمریکا به شمار می رودمی‌رود.<ref>{{citation |url=http://countyourculture.com/2011/04/07/lsd-fbi-vault/ |title=LSD in the FBI Vault |publisher=countyourculture |date= |accessdate=2012-03-20}}</ref> موسیقی سایکدلیک در اواسط دهه هفتاد به وسیله گروههاییگروه‌هایی نظیر [[جفرسون استارشیپ]] ادامه داده شد که آهنگ‌های مثل Fading Lady Light را منتشر کردند که آشکارا در ارتباط با مصرف ال اس دی بود.

در اواخر دهه شصت سایکدلیک راک به انزوا رفت. ال اس دی در سال ۱۹۶۶ در بریتانیا و ایالات متحده غیر مجازغیرمجاز شده بود.<ref>I. Inglis, ''The Beatles, Popular Music and Society: a Thousand Voices'' (London: Palgrave Macmillan, 2000), ISBN 0-312-22236-X, p. 46.</ref> در ۱۹۶۶ قتل فجیع [[شارون تیت]] (هنرپیشه نامدار و همسر [[رومن پولانسکی]]) و لنو و رزمری لابیانس بدست [[چارلز منسون]] (جنایتکار مشهور امریکاییآمریکایی) و هوادارنش به عنوان عاملی در شکل گیری جنبش ضد هیپی قلمداد شد چرا که آنها ادعا می‌کردند تحت تأثیر ترانه هایترانه‌های بیتلز نظیر "Helter Skelter" بوده اندبوده‌اند.<ref>D. A. Nielsen, ''Horrible Workers: Max Stirner, Arthur Rimbaud, Robert Johnson, and the Charles Manson Circle: Studies in Moral Experience and Cultural Expression'' (Lanham MD: Lexington Books, 2005), ISBN 0-7391-1200-7, p. 84.</ref> اولین قربانیان سبک سایکدلیک راک و مواد مخدر، [[برایان ویلسون]] از [[بیچ بویز]]، [[برایان جونز]] از [[رولینگ استونز]]، [[پیتر گرین (موسیقی‌دان)|پیتر گرین]] از [[فلیتوود مک]] و [[سید برت]] از [[پینک فلوید]] بودند که یا دچار جنون شدند یا فوت کردند.<ref>"Garage rock", ''Billboard'', 29 July 2006, 118 (30), p. 11.</ref> جیمی هندریکس در سپتامبر ۱۹۷۱ در لندن درگذشت، سپس [[جنیس جاپلین]] بر اثر مصرف بیش از اندازه [[هروئین]] جان خود را از دست داد و [[جیم موریسون]] به دنبال آنها در ژوئیه ۱۹۷۱ در پاریس درگذشت .<ref>S. Whiteley, ''Too Much Too Young: Popular Music, Age and Gender'' (London: Routledge, 2005), ISBN 0-415-31029-6, p. 147.</ref> همین امر عاملی شد تا نگاه گروه هاییگروه‌هایی که افراد ذکرشده چهره هایچهره‌های پیشرو اش بودند به سویی دیگر معطوف شود.

اکثر بازماندگان این سبک از آن رویگردان شدند و به سبک هایسبک‌های ریشه ای راک "Roots Rock" ، سبک هایسبک‌های با مبنای سنتی، فولک معنا گرا، طیف گسترده ای از پراگرسیو راک و هوی راک مبتنی بر ریف هایریف‌های سنگین روی آوردند. در ۱۹۶۶ هنگامی که سایکدلیک راک بر موسیقی آن زمان استیلا داشت، [[باب دیلن]] جنبش بازگشت به ریشه هایریشه‌های راک را زمانی که برای ضبط آلبوم Blonde on Blonde به [[نشویل]] می رفتمی‌رفت رهبری می‌کرد.<ref>R. Unterberger, S. Hicks and J. Dempsey, ''Music USA: the Rough Guide'' (London: Rough Guides, 1999), ISBN 1-85828-421-X, p. 31.</ref>(باب دیلن سایکدلیک راک و پیروان آن را خوار میداشتمی‌داشت و در فستیوال وواستاک شرکت نکرد). سایر گروه هاییگروه‌هایی که از گرایش بازگشت به ریشه هاریشه‌ها در سبک هایسبک‌های مختلف پیروی می‌کردند گروه کانادایی The Band و گروه کالیفرنیایی Creedence Clearwater Revival بودند.<ref>V. Bogdanov, C. Woodstra and S. T. Erlewine, ''All Music Guide to Rock: the Definitive Guide to Rock, Pop, and Soul'' (Milwaukee, WI: Backbeat Books, 3rd edn. , 2002), ISBN 0-87930-653-X, pp. 61 and 265.</ref> گرایش "«بازگشت به ریشه هایریشه‌های راک"» در آلبومهای رولینگ استونز از بگار بنکوئت(۱۹۶۸) تا اکسایل آن سنت مین(۱۹۷۲) نیز مشهود است. [[ابرگروه]] [[کرازبی، استیلز، نش اند یانگ]] در ۱۹۶۸ از اعضای [[بیردز]],، [[بوفالو اسپرینگفیلد]] و [[هولیز]] تشکیل شد و بعدها [[نیل یانگ]] در ۱۹۷۰ به آن ملحق شد که از حاشیه هایحاشیه‌های سایکلدیک راک فاصله می جستمی‌جست و بر تفسیر سیاسی و هارمونی آوازی تأکید می‌کرد.<ref>F. W. Hoffmann, ''Encyclopedia of Recorded Sound, Volume 1'' (London: CRC Press, 2nd edn. , 2005), ISBN 0-415-93835-X, p. 253.</ref>