نفقه: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز ویرایش 5.221.241.130 (بحث) به آخرین تغییری که FreshmanBot انجام داده بود واگردانده شد
برچسب: واگردانی
خط ۱:
طبق ماده ۱۱۰۷ [[قانون مدنی]] ایران، '''نفقه''' عبارتست از:
همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض .
 
== ریشه‌شناسی ==
'''نَفَقه''' در لغت به معنی: هزینه . خرج . اخراجات . خرج هر روزه . خرجی آمده استآمده‌است.
 
'''نَفَقه''' یعنی انفاق و کمک کردن از باب نیکوکاری است البته این نفقه بعضاً الزام‌آور می‌شود مانند نفقه زوجه و نفقه اقارب و خویشاوندان.<ref>تحریر الوسیلة ج۲، ص۳۱۳</ref>
 
== در چه مواردی به زوجه نفقه تعلق می‌گیرد؟ ==
ماده 1102۱۱۰۲ [[قانون مدنی]] بیان می داردمی‌دارد همین که نکاح به طوربه‌طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می‌شود دو شرط زیر برای وجوب نفقه ضروری است:
 
1۱-دایمی بودن عقد که قانون مدنی در ماده 1106۱۱۰۶ تصریح دارد : در عقد دایم نفقه زوجه به عهده شوهر است.
ماده 1102 [[قانون مدنی]] بیان می دارد همین که نکاح به طور صحت واقع شد روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می‌شود دو شرط زیر برای وجوب نفقه ضروری است:
 
2۲-تمکین کامل زوجه<ref>http://ebrat.ir/?part=article&inc=article&id=100</ref> و <ref>بقره/۲، آیه ۲۳۳</ref> و<ref>طلاق/۶۵، آیه</ref> و<ref>نساء/۴، آیه۳۴</ref>
1-دایمی بودن عقد که قانون مدنی در ماده 1106 تصریح دارد : در عقد دایم نفقه زوجه به عهده شوهر است.
 
2-تمکین کامل زوجه<ref>http://ebrat.ir/?part=article&inc=article&id=100</ref> و <ref>بقره/۲، آیه ۲۳۳</ref> و<ref>طلاق/۶۵، آیه</ref> و<ref>نساء/۴، آیه۳۴</ref>
 
==انواع نفقه در متون قانوني ايران==
در متون قانوني، نفقه بر 3 نوع قيد شده كه بنا به درجه اهميت به اين ترتيب مي‌توان آنرا ذكر نمود:
 
*نفقه زوجه: مسكن و پوشاك و خوراك و اثاث خانه در حدود مناسبت عرفي يا وضع زوج و خادم در صورت عادت زوجه به داشتن خادم و يا حاجت او به واسطه ناخوشي و يا نقص عضوي <ref>(ماده 1107 ق.م)</ref>
* نفقه اقارب: مسكن، اثاث خانه، خوراك و پوشاك به قدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت انفاق كننده <ref>(ماده 1204 ق.م)</ref>
 
*نفقه زنداني:و نيز خوراك و پوشاك و دوا و طبيب و حمام زنداني را گويند <ref>(بخشنامه 828/7 مورخ 30/1/1340)</ref>
 
== انواع نفقه در متون قانونيقانونی ایران ايران==
در متون قانوني،قانونی، نفقه بر 3۳ نوع قيدقید شده كهکه بنا به درجه اهميتاهمیت به ايناین ترتيبترتیب مي‌توانمی‌توان آنرا ذكرذکر نمود:
* نفقه زوجه: مسكنمسکن و پوشاكپوشاک و خوراكخوراک و اثاث خانه در حدود مناسبت عرفيعرفی يایا وضع زوج و خادم در صورت عادت زوجه به داشتن خادم و يایا حاجت او به واسطه ناخوشيناخوشی و يایا نقص عضوي عضوی<ref>(ماده 1107 ق. م)</ref>
* نفقه اقارب: مسكن،مسکن، اثاث خانه، خوراكخوراک و پوشاكپوشاک به قدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت انفاق كننده کننده<ref>(ماده 1204 ق. م)</ref>
* نفقه زندانيزندانینيزنیز خوراكخوراک و پوشاكپوشاک و دوا و طبيبطبیب و حمام زندانيزندانی را گويند گویند<ref>(بخشنامه 828/7 مورخ 30/1/1340)</ref>
 
== موارد نفقه ==
۱-# غذا: غذا اساسی‏ تریناساسی‌ترین بخش نفقه را تشکیل می‏دهدمی‌دهد که برای ادامه حیات هر فرد ضرورت دارد. معیار در غذا، مقداری است که برای سیر کردن او کافی باشد و در کیفیت و جنس باید به عرف مراجعه کرد. از این رو، آنچه که برای امثال او متعارف است و با مزاج او سازگاری دارد و آنچه که به آن عادت کرده، به گونه‏ایگونه‌ای که به ترک آن ضرر می‏بیندمی‌بیند باید برایش تهیه شود.
 
۲-# لباس: در مقدار و جنس لباس، باید عادت امثال او و شهری که در آن ساکن است و همچنین به فصلهایی از سال که به لباس نیاز پیدا می‏کند،می‌کند، ملاک قرار گیرد؛ چون در کمیت، کیفیت و جنس لباس نسبت به این مسائل اختلافی فاحش پیدا می‏شودمی‌شود. اگر زن اهل تجمل و زیباپوشی است و به لباسهای زینتی و تجملی نیاز دارد واجب است که علاوه بر دیگر لباسها، به حسب حال امثال او، برایش تهیه شود.
۱- غذا: غذا اساسی‏ ترین بخش نفقه را تشکیل می‏دهد که برای ادامه حیات هر فرد ضرورت دارد. معیار در غذا، مقداری است که برای سیر کردن او کافی باشد و در کیفیت و جنس باید به عرف مراجعه کرد. از این رو، آنچه که برای امثال او متعارف است و با مزاج او سازگاری دارد و آنچه که به آن عادت کرده، به گونه‏ای که به ترک آن ضرر می‏بیند باید برایش تهیه شود.
۳-# مسکن: حق مسکن از مهم‏ترینمهم‌ترین ارکان نفقه است و مرد وظیفه دارد به عنوان سرپرست خانواده برای همسر خود منزلی مناسب و در شأن او برگزیند و آرامش خاطر او را فراهم سازد.
 
بنابراین، زن حق دارد در خانه‏ایخانه‌ای که متناسب و معمول امثال اوست سکونت داده شود؛ حتی می‏تواندمی‌تواند از شوهرش خانه‏ایخانه‌ای مستقل بخواهد که متعلق به خودش شود یا برایش اجاره کند.
۲- لباس: در مقدار و جنس لباس، باید عادت امثال او و شهری که در آن ساکن است و همچنین به فصلهایی از سال که به لباس نیاز پیدا می‏کند، ملاک قرار گیرد؛ چون در کمیت، کیفیت و جنس لباس نسبت به این مسائل اختلافی فاحش پیدا می‏شود. اگر زن اهل تجمل و زیباپوشی است و به لباسهای زینتی و تجملی نیاز دارد واجب است که علاوه بر دیگر لباسها، به حسب حال امثال او، برایش تهیه شود.
۴-# لوازم خانه: لوازم منزل از مهم‏ترینمهم‌ترین ضروریات زندگی است که کمیت و کیفیت به عرف و عادت موکول می‏شودمی‌شود. بر این پایه، مجموعه وسایلی که برای تأمین حداقل نیازهای معیشتی زن ضرورت دارد باید برایش تهیه شود.
 
۵-# خدمتکار: اگر زن، از خانواده‏هایخانواده‌های اشراف -که دارای خدمتکار و کلفت هستند- باشد، مرد باید برایش خدمتکار بگیرد؛ گرچه به بیش از یک نفر نیاز داشته باشد.
۳- مسکن: حق مسکن از مهم‏ترین ارکان نفقه است و مرد وظیفه دارد به عنوان سرپرست خانواده برای همسر خود منزلی مناسب و در شأن او برگزیند و آرامش خاطر او را فراهم سازد.
۶-هزینه‏های# هزینه‌های درمانی و بهداشتی: هزینه داروهایی که زن به طوربه‌طور متعارف به آن نیاز دارد و هزینه نظافت و بهداشت فردی او بر عهده شوهر است.
 
بنابراین، زن حق دارد در خانه‏ای که متناسب و معمول امثال اوست سکونت داده شود؛ حتی می‏تواند از شوهرش خانه‏ای مستقل بخواهد که متعلق به خودش شود یا برایش اجاره کند.
۴- لوازم خانه: لوازم منزل از مهم‏ترین ضروریات زندگی است که کمیت و کیفیت به عرف و عادت موکول می‏شود. بر این پایه، مجموعه وسایلی که برای تأمین حداقل نیازهای معیشتی زن ضرورت دارد باید برایش تهیه شود.
 
۵- خدمتکار: اگر زن، از خانواده‏های اشراف -که دارای خدمتکار و کلفت هستند- باشد، مرد باید برایش خدمتکار بگیرد؛ گرچه به بیش از یک نفر نیاز داشته باشد.
 
۶-هزینه‏های درمانی و بهداشتی: هزینه داروهایی که زن به طور متعارف به آن نیاز دارد و هزینه نظافت و بهداشت فردی او بر عهده شوهر است.
 
۷- هزینه سفر: مخارج سفر زن اگر بیشتر از مخارج وطن باشد با شوهر نیست، ولی اگر شوهر مایل باشد که زن را سفر ببرد باید خرج سفر او را بدهد.<ref name="تحریر الوسیلة ج۲">تحریر الوسیلة ج۲</ref> و<ref>توضیح المسائل ج۱</ref>
 
== نفقه خویشان و نزدیکان‏ ==
 
خویشاوندان در اینجا عبارتند از:
 
۱-# فرزندان و نوه‏ها،نوه‌ها، اگر چه پایین‏ترپایین‌تر روند (مانند نبیره و نتیجه)؛.
۲-# پدر و مادر و پدربزرگها و مادربزرگها، اگر چه بالاتر روند.
 
نفقه این دو دسته -خواه مرد باشند یا زن، کوچک یا بزرگ، مسلمان یا کافر- به تفصیلی که می‏آید،می‌آید، بر مرد واجب است؛ ولی نفقه دیگر نزدیکان، به ویژه کسانی که از او ارث می‏برند،می‌برند، استحباب دارد.<ref name="تحریر الوسیلة ج۲" />
۲- پدر و مادر و پدربزرگها و مادربزرگها، اگر چه بالاتر روند.
 
نفقه این دو دسته -خواه مرد باشند یا زن، کوچک یا بزرگ، مسلمان یا کافر- به تفصیلی که می‏آید، بر مرد واجب است؛ ولی نفقه دیگر نزدیکان، به ویژه کسانی که از او ارث می‏برند، استحباب دارد.<ref name="تحریر الوسیلة ج۲"/>
 
== منابع ==
{{پانویس}}
 
{{پانویس}}
لغتنامه دهخدا