ابومسلم خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Kourosh Tehrani (بحث | مشارکت‌ها)
با فرض حسن نیت ویرایش Sasandoosti (بحث) خنثی‌سازی شد. (توینکل)
برچسب: خنثی‌سازی
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۴۵:
'''اَبومُسْلِمِ خُراسانی'''<ref name="iranica">{{یادکرد وب|نویسنده =Ḡ. Ḥ. Yūsofī |نشانی = http://www.iranicaonline.org/articles/abu-moslem-abd-al-rahman-b |عنوان =ABŪ MOSLEM ḴORĀSĀNĪ | ناشر =Encyclopædia Iranic |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۲۲ فوریه ۲۰۱۶}}</ref> ([[۷۱۸ (میلادی)|۷۱۸]]-[[۷۵۵ (میلادی)|۷۵۵]] میلادی) فرمانده نظامی [[مردم ایرانی|ایرانی]] و رهبر [[جنبش سیاه‌جامگان]] بود که توانست با براندازی حکومت [[بنی امیه]]، حکومت [[بنی عباس]] را پایه‌گذاری کند. نام اصلی او بهزادان (پسر ونداد) بود که به توصیه [[ابراهیم امام]]، یکی از بزرگان بنی عباس، به ''عبدالرحمن'' تغییر نام داد و با حکم وی رهسپار خراسان شد تا رهبری جنبش ضد اموی در این منطقه را بر عهده بگیرد. وی پس از پیروزی بر حاکم خراسان و تسخیر مرو، سپاهی را روانه عراق نمود و توانست در سال [[۱۳۲ (قمری)|۱۳۲ هجری قمری]]، [[مروان دوم|مروان]]، آخرین خلیفه اموی را شکست دهد. با بر تخت نشستن [[ابوالعباس عبدالله سفاح]] به عنوان اولین خلیفه عباسی، امارت خراسان به ابومسلم سپرده شد. اما قدرت و نفوذ وی برای خلیفه و اطرافیان او نگران‌کننده بود. سرانجام، ابومسلم در سال [[۱۳۷ (قمری)|۱۳۷ هجری قمری]]، به نحو توطئه آمیزی به دستور [[ابوجعفر عبدالله منصور|منصور]]، دومین خلیفه عباسی به قتل رسید.
 
دیدگاه‌ها دربارهٔ هدف نهایی ابومسلم در انقلاب عباسی متفاوت است. برخی ادعا می‌کنند که او آرزو داشت یک حکومت ملی ایرانی برقرار سازد و اینکه او با ملبس کردن خود به لباس طغیان دینی، با بنی امیه جنگید تا به این ترتیب خلافت را در دست گیرد. برخی دیگر انگیزه او را مذهبیِ ناب و خالی از فحواهای قومی می‌دانند. می‌توان اینگونهاین‌گونه گفت که او خیلی ساده می‌خواسته بنی امیه را نابود کند و اینکه جنبه‌های اجتماعی و سیاسی انقلاب او پررنگ‌تر از جنبه‌های مذهبی بودند؛ شاید او در نهایت تبدیل به دشمن عباسیان نیز می‌شده‌است. در هر صورت، شورش او زنده‌کننده فرهنگ ایرانی بود که این فرهنگ برای مدت زیادی بر دولت خلیفه چیره بود. شورش او همچنین سرآغاز برخاستن سلسله‌های محلی ایرانی بود. کشته شدن ابومسلم، سرآغاز قیام‌ها و شورشهای متعددی شد که به خونخواهی او شکل گرفت و برخی از آن‌ها سالهای سال، خلفای عباسی را به خود مشغول نموده بود.
 
== کودکی و نوجوانی ==
خط ۱۱۰:
=== به‌آفرید ===
{{مقاله اصلی|به‌آفرید (دین‌آور)}}
''به‌آفرید'' یکی از مبلغان مذهبی بود که با بدعت گذاریبدعت‌گذاری در آیین [[زرتشتی]]، مورد شکوه و شکایت موبدان زرتشتی قرار گرفته بود. مذهب به‌آفرید، ظاهراً میانه‌ای بین [[اسلام]] و دین زرتشتی بود و در منطقه [[خواف]] طرفدارانی پیدا کرده بود؛ بنابراین جمعی از موبدان زرتشتی ساکن [[نیشابور]] نزد ابومسلم رفتند و از او کمک خواستند. ابومسلم نیز دستور دستگیری به‌آفرید را صادر کرد و اگرچه وی بعد از دستگیری، آیین اسلام را پذیرفت و جامه سیاه نیز پوشید، اما به دستور ابومسلم به قتل رسید.<ref name="islampedia" />
 
از سوی برخی از تحلیلگران، کشته شدن به‌آفرید به دستور ابومسلم که به درخواست [[موبد|موبدان زرتشتی]] صورت گرفت، و همچنین اینکه سنباد به خون‌خواهی ابومسلم برخاست، به عنوان مدرکی دال بر گرایش ابومسلم به سمت دین زرتشتی تلقی شده‌است. دیگر جنبش‌های ضداسلامی نیز با نام او رخ داد. اما ابومسلم که به عنوان یک قهرمان اسلامی دیده می‌شود، با به‌آفرید بر حسب ضرورت مخالفت کرد، در حالی که احساسات ایرانی و ضدعربی که در شورش‌های پس از مرگ او ابراز می‌شد، ناشی از روابط بین مسلمانان عرب و غیرعرب آن هنگام در خراسان بودند. برخی از منابع متاخرتر او را شیعه می‌خوانند که مشکوک است.<ref name="iranica" />
خط ۱۳۸:
پیشه ابومسلم، زمینه مورد نیاز برای آفرینش حماسه برای او را فراهم کرد. اخبار ابی مسلمم ساحب الدعوا از ابو عبدالله محمد بن عمران مرزوبانی و ابومسلم‌نامه از ابو طاهر ترسوسی دو تا از این حماسه‌ها هستند. در ابومسلم‌نامه که به زبان پارسی است و ترجمهٔ ترکی آن، تخیل نویسنده و ذوق بازگویان این حماسه در درازنای سده‌ها، او را تبدیل به پاسدار حق و سرکوب‌کننده خودکامگی و بیدادگری ساخته‌است. او به عنوان یک معجزه‌گر، مورد عنایت پیامبر و وفادار به خاندان علی توصیف شده‌است. محبوبیت این داستان منظوم گاهی در پیوند با اشاعه گروه‌های اخی یا سازمان‌های فتووا دانسته می‌شود. او صریحاً با بکتاشیان همباز شده؛ در دیر آنان یک تبر کوچک (سلاح ویژه او) از دیوار آویزان شده‌است. ابومسلم در میان ازبک‌ها، ترکمانان آسیای مرکزی و در کوه‌نشینان داغستان به عنوان یک قهرمان نگریسته می‌شود. دیدگاه‌ها دربارهٔ هدف نهایی ابومسلم در انقلاب عباسی متفاوت است.<ref name="iranica" />
 
برخی ادعا می‌کنند که او آرزو داشت یک حکومت ملی ایرانی برقرار سازد و اینکه او با ملبس به طغیان دینی با بنی امیه جنگید تا خلافت را در دست گیرد. برخی دیگر انگیزه او را مذهبی ناب و خالی از فحواهای قومی می‌دانند. می‌توان اینگونهاین‌گونه گفت که او خیلی ساده می‌خواسته بنی امیه را نابود کند و اینکه جنبه‌های اجتماعی و سیاسی انقلاب او پررنگ‌تر از جنبه‌های مذهبی بودند؛ شاید او در نهایت تبدیل به دشمن عباسیان نیز می‌شده‌است. در هر صورت، شورش او زنده‌کننده فرهنگ ایرانی بود که برای مدت زیادی بر دولت خلیفه چیره بود. شورش او همچنین سرآغاز برخاستن سلسله‌های محلی ایرانی بود.<ref name="iranica" />
 
== خونخواهی ==