'''''فواره باغچه سرای''''' نام یک کتاب ادبی است که توسط [[الکساندر پوشکین]]، نویسندهٔ اهل [[روسیه]] نوشته شده‌است.<ref>{{پک|اختریان|۱۳۸۴|ک=اطلاعات عمومی پیام|ص=۳۸۰}}</ref>
== زمینۀزمینهٔ نگارش ==
پوشکین در سال ١۸۲۰ میلادی بازدیدی از [[کاخ]] [[باغچه‌سرای]] در [[شبه‌جزیره کریمه]] داشت. در این بازدید، پوشکین [[آب‌نما|آب‌نمای]]ی این کاخ و نوشته‌هایی را که در کنار آن به زبان‌های [[زبان عربی|عربی]] و [[زبان تاتاری|تاتاری]] نوشته بود ملاحظه کرد. نوشتۀنوشتهٔ عربی، آیۀآیهٔ ۱۸ از [[انسان (سوره)|سورۀسورهٔ انسان]] در ''[[قرآن]]'' بود که به ''[[سلسبیل]]''، چشمۀچشمهٔ [[بهشت|بهشتی]]ی اشاره می‌کرد. مضمون نوشتۀنوشتهٔ تاتاری نیز این بود: «بیا از زلال‌ترین آب فواره (چشمه) بنوش.» علت ساخت این آب‌نما، عشق خان کریمه به دختر زیباروی [[لهستان|لهستانی]]ی به نام ''ماریا'' بود. خان او را در حمله به لهستان از خانواده‌اش ربود. ماریا در [[حرم‌سرا|حرم‌سرای]]ی خان کریمه افسرده و پژمرده شد و یک شب ''زارما''، همسر خان کریمه از او خواهش کرد که عشق خان را به او بازگرداند. ماریا برای خودش آرزوی مرگ کرد و آرزویش برآورده شد، اما عشق خان کریمه از بین نرفت و آب نمایی را به یادبود او بنا کرد که دختران جوان کریمه آن را ''فوارۀفوارهٔ اشک'' نامیدند. پوشکین تحت تاثیر فضا و داستان آن قرار گرفت و اشعار [[سعدی]]، شاعر [[ایران|ایرانی]]،ی، با مضمون فانی و زودگذر بودن دنیا را به یاد آورد که زمینه‌ساز خلق این اثر شد. پوشکین این منظومه را با نگاهی جدی به ادبیات شرق نوشت و آن را با این عبارت آغاز کرد: «بسیاری چون من فواره را دیده‌اند اما برخی از آنان در عالم وجود نیستند و دیگران نیز در بلاد دور سیاحت می‌کنند.» که برداشتی است از بیت‌های ۴۷۹ و ۴۸۰ باب اول ''[[بوستان سعدی|بوستان]]'' سعدی <ref group="یادداشت">برین چشمه چون ما بسی دم زدند{{سخ}}برفتند چون چشم بر هم زدند{{سخ}}گرفتیم عالم به مردی و زور{{سخ}}ولیکن نبردیم با خود به گور</ref>. او این مفهوم شاعرانه را بخش‌های مختلفی از این اثر تکرار کرده‌است.<ref>{{یادکرد ژورنال|نام خانوادگی=کریمی مطهر|نام=جان اله|عنوان=پوشکین؛ سعدی جوان روسیه (جایگاه سعدی در اشعار پوشکین)|ژورنال=پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت|شماره=1|ناشر=پایگاه مجلات تخصصی نور|تاریخ=بهار و تابستان 1395|سال=پنجم|زبان=fa|پیوند=http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1187038/%d9%be%d9%88%d8%b4%da%a9%db%8c%d9%86%d8%9bپوشکین؛-%d8%b3%d8%b9%d8%af%db%8cسعدی-%d8%ac%d9%88%d8%a7%d9%86جوان-%d8%b1%d9%88%d8%b3%db%8c%d9%87روسیه-(%d8%ac%d8%a7%db%8c%da%af%d8%a7%d9%87جایگاه-%d8%b3%d8%b9%d8%af%db%8cسعدی-%d8%af%d8%b1در-%d8%a7%d8%b4%d8%b9%d8%a7%d8%b1اشعار-%d9%be%d9%88%d8%b4%da%a9%db%8c%d9%86پوشکین)?q=سعدی%D8%B3%D8%B9%D8%AF%DB%8C%20%D9%BE%D9%88%D8%B4%DA%A9%DB%8C%D9%8620پوشکین&score=39.748184&rownumber=2|تاریخ دسترسی=29 آبان 1396|نام خانوادگی۲=خاک ره کهنمویی|نام۲=تبسم}}</ref>
