کربوهیدرات: تفاوت میان نسخه‌ها

کربوهیدرات‌های خالص شامل اتم‌های [[کربن]]، [[هیدروژن]]، و [[اکسیژن]] هستند با نسبت ملکولی ۱:۲:۱ که فرمول عمومی Cn(H2O)n را تشکیل می‌دهند. با این وجود، خیلی از کربوهیدرات‌های مهم از این قانون مستثنی هستند (مثل [[دیوکسی‌ریبوز]] و [[گلیسرول]] که بدین ترتیب آنهاآن‌ها را مستقیماً نمی‌توان کربوهیدرات خواند. با افزایش طول زنجیر، تعداد کربن‌های با مراکز فضایی افزایش می‌یابند و بدین ترتیب تعداد زیادی [[دیاسترومر]] امکانپذیر می‌شوند. [[قند]]ها ترکیبات پلی هیدروکسی کربونیل اند، از این رو می‌توانند هِمی استال‌های حلقوی پایداری ایجاد کنند، بدین ترتیب ساختارهای اضافی و تنوع شیمیایی برای این ترکیبات پدید می‌آید. گاهی {...} همراه با حذف آب بدست می‌آیند. قندهای آلدئیدی بصورتبه صورت آلدوزها طبقه‌بندی می‌شوند. آنهایی که عامل کتونی دارند، [[کتوز]] خوانده می‌شوند. بر اساس طول زنجیر، قندها، تریوز (۳ کربنی)، تتروز (۴ کربنی)، پنتوز (۵ کربنی)، [[هگزوز]] (۶ کربنی) و غیره نامیده می‌شوند. از اینرو، ۲ و ۳ - دی هیدروکسی پروپانول (گلیسرآلدئید) یک آلدوتریوز است. در حالی که ۱ و ۳ - دی هیدروکسی پروپانون یک کتوتریوز می‌باشد.

[[گلوکز]]، قند خون یا قند انگور (گلایکیس، در فرهنگ یونانی به معنی شیرین) که به [[دکستروز]] موسوم است، یک پنتاهیدروکسی هگزانال بوده، از اینرو در خانواده آلدوزهگزوزها جای دارد. گلوکز بصورتبه صورت طبیعی در بسیاری از میوه‌ها و گیاهان با غلظتی در گستره ۰٫۰۸٪ تا ۰٫۱٪ در خون انسان وجود دارد.

[[سلولز]] نیز پلی‌ساکاریدی است که در گیاهان تولید می‌شود. تفاوت ساختمانی آن با نشاسته این است که در سلولز پیوندهای بتا ۱ به ۴ وجود دارد اما در روده [[پستانداران]] [[آنزیم|آنزیمی]] برای تجزیه آن وجود ندارد. در روده نشخوار کنندگان سلولز توسط آنزیم [[سلولاز]] که توسط باکتری‌های روده‌ای آنهاآن‌ها تولید می‌شود تجزیه می‌شود.

دگرگشت بی‌هوازی: زمانی که بدن در شرایط اضطراری قرار می‌گیرد [[متابولیسم]] بی هوازیبی‌هوازی رخ می‌دهد. مثلاً ورزشکاری که فعالیت سنگین انجام می‌دهد، قادر به تأمین کل انرژی مورد نیاز خود از طریق هوازی نیست، قسمتی از انرژی خود را از طریق بی هوازیبی‌هوازی تأمین می‌کند. یا در شرایطی که فرد در حالت خفگی قرار می‌گیرد (آب یا دود) بدن از طریق متابولیسم بی هوازیبی‌هوازی سعی در حفظ حیات می‌کند. بدین صورت که مولکول گلوکز می‌شکند، دو مولکول اسید پیروویک ایجاد می‌کند، هر مولکول اسید پیروویک احیاء می‌شود و [[اسید لاکتیک]] ایجاد می‌کند.

علت اینکه اسید لاکتیک باعث گرفتگی [[ماهیچه]] یا خستگی ورزشکاران می‌شود، متابولیسم بی هوازیبی‌هوازی است؛ بنابراین در شرایط بی هوازیبی‌هوازی از متابولیسم گلوکز دو ATP (آدنوزین تری فسفات) و در شرایط هوازی از متابولیسم گلوکز سی و هشت ATP انرژی حاصل می‌شود.

البته ممکن است تصور کنید هضم دگرگشت بی هوازیبی‌هوازی باعث تخریب انرژی می‌شود در صورتیکهصورتی‌که [[اسید لاکتیک]] جمع شده در ماهیچه با جریان خون به کبد می‌رود و مجدداً تبدیل به گلیکوژن می‌شود و دوباره قند می‌سازد.

ساختار تمام کربوهیدرات‌ها یکسان نیست. کربوهیدرات‌های ساده که در چیپس، [[کلوچه]] و نان سفید وجود دارند به سادگی هضم می‌شوند اما کربوهیدرات‌های مرکب که در میوه‌ها و سبزی‌ها و نان جو و سایر حبوبات وجود دارند به سرعت هضم نشده و درصد سوخت آنهاآن‌ها پایین است.<ref>{{یادکرد |کتاب = بیوشیمی لنبنگر|نویسنده = آلبرت لنینگر، مایکل کاکس، دیویدلی نلسون|ترجمه = رضا محمدی|فصل = |صفحه = | ناشر = آییژ | چاپ = | سال = ۱۳۸۵|شابک = ۹۶۴-۸۳۹۷-۰۵-۸}}</ref>

گر چه نامگذاری S و R برای نامیدن قندها کاملاً رضایت بخش است، اما سیستم نامگذاری قدیمی هنوز بکار گرفته می‌شود. این سیستم نامگذاری، قبل از تدوین پیکربندی مطلق قندها متداول بوده، همه قندها را به ۲ و ۳ - دی‌هیدروکسی پروپانال (گلیسرآلدئید) مرتبط می‌سازد. در این روش بجایبه جای استفاده از S و R از پیشوند D برای انانتیومر (+) وL برای [[انانتیومر]] (-) گلیسرآلدئید استفاده می‌شود.

کربوهیدرات‌ها انرژی‌زا هستند و انجام اعمال حیاتی را تسهیل می‌نمایند، از اینرو از بهترین مواد تغذیه‌ای برای ورزشکارانند. مواد قندی و نشاسته‌ای یکی از مهم‌ترین و ارزانترین منابع انرژی در رژیم غذایی انسان بشماربه‌شمار می‌روند. قسمت مهمی از غذاهای مردم آسیا، آفریقا و بسیاری از نقاط جهان از مواد قندی و نشاسته‌ای تشکیل شده‌است. به علت ارزانی کربوهیدرات‌ها، اکثر مردم از آنهاآن‌ها استفاده می‌کنند و ۴۰ تا ۵۰ درصد غذای روزانه را تشکیل می‌دهند. هنگامی که کربوهیدرات‌ها وارد بدن می‌شوند به انرژی تبدیل می‌گردند و مقدار اضافی آنهاآن‌ها در [[بافت چربی|بافتهای چربی]] ذخیره می‌شود.

در همه نقاط دنیا یک ماده غذایی نشاسته‌ای، غذای اصلی مردم است. در بیش از ۵۰ درصد کشورهای دنیا [[برنج]]، [[گندم]]، [[ذرت]]، [[سیب زمینی]] و [[نان]]، را به عنوان غذای اصلی استفاده می‌کنند. مشتقات تک قندیها، سوریبتول است که از احیای گلوکز به دست می‌آید. ویژگی آن سرعت جذب خیلی کند است؛ بنابراین به طوربه‌طور کامل جذب نمی‌شود.