چرخه حیات توسعه سیستم‌ها: تفاوت میان نسخه‌ها

این عبارت می‌تواند معادل اصطلاح (SDLC (System Development Life Cycle دانسته شود گه در مهندسی نرم افزار و رشته هایرشته‌های مرتبط با موضوع سیستم هایسیستم‌های اطلاعاتی مورد استفاده قرار می گیردمی‌گیرد و موضوع آن تشریح فرآیند هایفرآیندهای مرتبط با برنامه ریزیبرنامه‌ریزی و هدف گذاری، تحلیل، تولید، آزمایش، استقرار و نگهداری سیستم هایسیستم‌های نرم افزاری است که اغلب در یک چرخه مانند آنچه در دیاگرام مشاهده می‌شود تداوم و تکرار پیدا می کنندمی‌کنند. این چرخه همچنین می‌تواند در برگیرنده فرایندهای مربوط به تامینتأمین سخت افزار یا ترکیبی از سخت افزارها و نرم افزارها نیز دانسته شود.

یک چرخه توسعه سیستم علی القاعده باید ترکیبی از گا مهای به دقت تعریف شده و تفکیک شده باشد که توسط مهندسین نرم افزار و توسعه دهندگان سیستم برای تولید، عرضه، نگهداری و ارتقاء یک سیستم اطلاعاتی با کیفیت و سرعت و هزینه مناسب به کار گرفته می شوندمی‌شوند. با این وجود روش شناسیروش‌شناسی (Methodology) های‌های متعدد و گاه متضاد در مهندسی نرم افزار وچود دارند که در مورد بعضی از آن هاآن‌ها رعایت کامل و دقیق این گام هاگام‌ها مورد نیاز یا توصیه نیست یا عمدا بر خلاصه کردن و حتی حذف برخی مراحل تاکیدتأکید می شودمی‌شود. از این نوع می توانمی‌توان به خانواده روش شناسی هایشناسی‌های توسعه نرم افزار موسوم به چابک (Agile Methodologies) و بخصوص یک شکل تعمیم یافته آن یعنی Scrum و آنچه در دهه دوم این قرن به عنوان DevOps به شدت مطرح است اشاره کرد. حتی در میان سایر متدولوژی هایمتدولوژی‌های توسعه نرم افزار (به استثنای آنچه به نام روش آبشاری شناخته می‌شود و خیلی هم مورد علاقه ارائه کنندهارائه‌کننده گان درس هایدرس‌های مربوط به سیستم هایسیستم‌های اطلاعاتی در رشته مهندسی صنایع در ایران است ولی کم و بیش منسوخ دانسته می شودمی‌شود) گرایش غالب، خلاصه کردن یا حتی حذف برخی از این گا مها توام با تاکیدتأکید بر جنبه دورانی و چرخه ایچرخه‌ای است. به عنوان مثال در روش شناسی هایشناسی‌های مبتنی بر تکرار (Iterative Methodologies) مانند RUP یا XP تاکیدتأکید بر محدود کردن حوزه مسئله از ابتدا و آمادگی برای اعمال تغییرات سریع است.

به این ترتیب واضح است که نام بردن از چرخه حیات سیستم نباید توام با غفلت از پویایی و تحولی باشد که این مفهوم طی دهه هایدهه‌های اخیر تجربه کرده استکرده‌است و همچنان دستخوش آن است. مهندسین نرم افزار و کلیه افراد دیگری که در سطوح مختلف در یک پروژه نرم افزاری با ایشان همکاری می کنند،می‌کنند، باید در مورد استنباط خود از مفهوم و وزن نسبی هریک از این گام هاگام‌ها در چارچوب متدولوژی ای که انتخاب شده استشده‌است درک روشن و مشترکی داشته باشند.

مطابق آنچه الیوت و دیگران(2004) ابراز می کنندمی‌کنند SDLC نخستین بار در دهه 60 قرن بیستم میلادی در پس زمینه ایزمینه‌ای مطرح شد که در آن توسعه سیستم محدود بود به حوزه سازمان هاسازمان‌ها و بنگاه هایبنگاه‌های اقتصادی بزرگ که انگیزه و توانایی به کار گرفتن سیستم هایسیستم‌های تجاری کامپیوتری گران قیمت برآمده از پروژه هایپروژه‌های توسعه نرم افزاری و سخت افزاری به نوبه خود بزرگ را داشتند. این سیستم هاسیستم‌ها که عمدتا بر پردازش داده و محاسبات عددی متمرکز بودند، در فرآیندی نسبتا طولانی و پرهزینه و در قالب روش هایروش‌های مرسوم تجاری و اداری زمان خود، عقد قرارداد شده، توسعه می یافتند و از لحاظ اداری برداشت دقیق و مستند شده ایشده‌ای از سیستم هدف و روش هاییروش‌هایی برای کنترل پیشرفت پروژه، مطابق آنچه در ساخت و ساز یا حوزه هایحوزه‌های دیگر صنعت و تجارت مرسوم بود، لازم به نظر می رسید. به این ترتیب کارشناسان و نویسندگان به استفاده از اصطلاح "چرخه حیات توسعه سیستم" روی آوردند. پس از آن و به تدریچ تعدادی از روش شناسی هاشناسی‌ها و فریم ورک هایورک‌های توسعه نرم افزار (مانند SSADM ) این مفهوم را در بر گرفته، مورد استفاده قرار دادند اما با توسعه فن آوری اطلاعات و همه گیر شدن آن، گرایش واضحی به غلبه بر نقاط ضعف و محدودیت هایمحدودیت‌های پنهان در این مفهوم شکل گرفت و متدولوژی هایمتدولوژی‌های جدید تر به طوربه‌طور روز افزون به بازتعریف آن به شکلی منعطف و چابک روی آوردند و این ممکن نبود مگر با مبهم کردن و از ریخت انداختن و همزمانهم‌زمان کاهش معناداری در میزان استفاده از این اصطلاح به منظور توصیف روند توسعه سیستم هایسیستم‌های اطلاعاتی.

قدیمی ترین روشقدیمی‌ترین شناسیروش‌شناسی توسعه سیستم روش آبشاری (Waterfall) است که در حقیقت برآمده از همین مفهوم، "چرخه حیات توسعه سیستم" است و هرچند که امروزه عملا یک روش منسوخ و قدیمی محسوب می‌شود اما در بسیاری از موارد مفاهیم و واژه نامه آن به منظور ارائه تصویری ولو کلی از نحوه جریان امور پروژه هایپروژه‌های توسعه سیستم مورد استفاده قرار می گیردمی‌گیرد. در روش شناسیروش‌شناسی آبشاری نصویری ساده انگارانه از فرآیند توسعه سیستم مطرح است:

1- برنامه ریزیبرنامه‌ریزی: نیازی، درخواستی، هدفی مطرح می شود،می‌شود، این احتمالا به تولید یک سند منجر خواهد شد که حوزه و دامنه مسئله را درون خود جای می دهدمی‌دهد.

2- تجزیه و تحلیل: سند دریافتی از مرحله قبل مبنای کار قرار می گیردمی‌گیرد و توام با بررسی وضعیت جاری سند دیگری تولید می‌شود که به توصیف دقیق وضعیت موچود و محددیت هایمحددیت‌های احتمالی و شرایط خاص مرتبط با موضوع می پردازدمی‌پردازد.

3- طراحی: هر دو سند در یافتی از مراحل قبل مورد استفاده قرار می گیرندمی‌گیرند تا یک سیستم هدف در سطوح کلی و جزیی توصیف و به اصطلاح طراحی شود.

همچنانکه اشاره شد اصطلاح "چرخه حیات توسعه سیستم" در طول زمان دستخوش تحول و تغییر بسیار گردیده است. از چمله مهمترین این تغییرات بازی با واژه "چرخه" (cycle) است که به برخی نویستندگان اجازه داد تا یک مسیر بازخورد (feedback) از آخرین مرحله به مرحله اول را مورد اشاره قرار دهند که ابدا منطبق بر روش شناسیروش‌شناسی آبشاری نیست. این قبیل اصلاحات همچنین شامل افزودن مسیر هایمسیرهای بازخورد بین کلیه مراحل (مثلامثلاً از تولید به طراحی یا از طراحی به آنالیز و ...) یا ادغام آن هاآن‌ها (مانند آنچه که در روش شناسیروش‌شناسی پیش نمایه سازینمایه‌سازی یا prototyping با آن روبروییم) نیز هست. به این ترتیب نحوه کاربرد این اصطلاح در حوزه اداری-قانونی تفاوت معناداری با حوزه فنی پیدا کرد که در مجموع منجر به کاهش استفاده از آن در هر دو بخش شده استشده‌است.