فلیپه چهارم: تفاوت میان نسخه‌ها

| زادگاه = [[والادولید]]، اسپانیا<ref name="Britannica" />

| تاریخ درگذشت = {{مرگ و سن|۱۶۶۵|۹|۱۷|۱۶۰۵|۴|۸}}<ref name="Britannica" />

| محل درگذشت = [[مادرید]]، اسپانیا<ref name="Britannica" />

|پیش از = [[کارلوس دوم اسپانیا]]<ref name="RE" />{{سخ}}[[خوان چهارم پرتغال]]

فیلیپ در ۱۶۰۵ در والادولید اسپانیا زاده شد. پدرش فیلیپ سوم، پادشاه وقت اسپانیا بود و فیلیپ پس از او با عنوان فیلیپ چهارم در ۱۶۲۱ به پادشاهی رسید.<ref name="Britannica" /> فیلیپ فردی باهوش بود اما بی‌علاقگی او به امور کشور<ref name="RE" /> سبب شد تا همچون پدرش اجازه دهد تا زمام حکومتش را خاصگان دربار در در دست گیرند.<ref name="گیل">Philip IV. Answers.com. Biographies, Answers Corporation, 2006. http://www.answers.com/topic/philip-iv, accessed August 27, 2011.</ref> [[گاسپار ده گوزمن]]، کنت اولیوارس، مهمترین وزیر فیلیپ چهارم بود و عملاً این او بود که اسپانیا را برای بیش از ۲۰ سال تا ۱۶۴۳ رهبری کرد.<ref name="گیل" />

زوال سیاسی و اقتصادی اسپانیا در دوران زمامداری فیلیپ چهارم نیز ادامه داشت. افزایش حضور این کشور در [[جنگ‌های سی‌ساله]] که بار دیگر از ۱۶۲۱ در [[هلند]] از سر گرفته شده بود و شروع جنگ با [[فرانسه]] در ۱۶۲۲بر سر مسئلهٔ [[والتلینا]]<ref name="RE" /> سبب افزایش فاجعه‌بار مخارج اسپانیا شد به‌طوری که دولت این کشور در ۱۶۲۷ مجبور گردید اعلام ورشسکستگی نماید.<ref name="گیل" /> با این‌حال آنها همچنان به تلاش‌های جنگی خود ادامه داده و در فاصلهٔ ۱۶۲۸ تا ۱۶۳۱ درگیر عملیات نظامی مانتووا شدند که به افزایش تخاصم با فرانسه در ۱۶۳۵ انجامید.<ref name="گیل" /> نیروهای اسپانیایی نخست تا نزدیکی [[پاریس]] پیشروی کردند اما دیری نپایید که شرایط علیه آنان تغییر یافت. تلاش‌های نافرجام کنت اولیوارس برای تأمین هزینه‌های جنگ باعث بروز مخالفت و قیام‌هایی شد و [[کاتالونیا]] در ۱۶۴۰ علناً سر به شورش برداشت. آنان نمایندهٔ پادشاه را کشتند و از کمک فرانسه در مبارزه علیه دولت [[کاستیا]] استقبال نمودند.<ref name="گیل" /> کمی بعد پرتغال نیز سر به شورش برداشت و استقلال خود از اسپانیا را اعلام کرد.<ref name="گیل" />

فیلیپ در ژانویهٔ ۱۶۴۳ از جبههٔ جنگ در [[آراگون]] بازدید کرد و پس از آن با خلع اولیوارس اعلام نمود که خود به‌تنهایی می‌تواند کشور را اداره نماید. بااین‌حال دیری نپایید که او [[دون لوئیس دارو]]، خواهرزادهٔ اولیوارس را به خدمت گرفت.<ref name="گیل" /> در ۱۹ مهٔ ۱۶۴۳ فرانسه موفق به درهم‌شکستن [[پیاده‌نظام]] اسپانیا شد. این پیاده‌نظام از آغاز سدهٔ شانزدهم تا آن زمان به‌عنوان بهترین در اروپا شناخته می‌شد و شکست آن نشانهٔ سقوط اسپانیا به‌عنوان یک قدرت نظامی بود.<ref name="گیل" />

در ۱۶۴۴ نخستین همسر فیلیپ الیزابت، دختر [[هانری چهارم]] که در اسپانیا او را ایزابل می‌نامیدند درگذشت و پس از او فیلیپ با ماریا آنا، دختر [[فردیناند سوم، امپراتور مقدس روم|فردیناند سوم]]، امپراتور [[امپراتوری مقدس روم]] ازدواج کرد.<ref name="Britannica" /> در ۱۶۴۷ دومین ورشکستگی اسپانیا روی داد و در همان سال شورش‌هایی نافرجام در سیسیل و ناپل علیه حکومت آن کشور به‌وقوع پیوست. وقوع چنین رویدادهایی سبب شد تا [[کاردینال ریشلیو]]ی فرانسوی که پیشتر کمک‌هایی مالی به شورشیان کاتالونیا و پرتغال کرده بود و جانشینش [[کاردینال مازارن]] مجاب شوند که فرانسه با ادامهٔ جنگی تمام‌عیار علیه اسپانیا می‌تواند سرزمین و قدرت قابل ملاحظه‌ای را در اروپا به‌چنگ آورد.<ref name="گیل" /> بدین ترتیب جنگ بین دو کشور علی‌رغم [[صلح وستفالیا]] در ۱۶۴۸ که به‌موجب آن اسپانیا رسماً استقلال استان‌های متحده را به‌رسمیت شناخته بود ادامه یافت. در این زمان وقوع جنگی داخلی در [[فروند]] فرانسه به اسپانیا امکان داد تا نیروهای خود را بازسازی نماید اما علی‌رغم آنکه آنان توانستند کاتالونیا را در ۱۶۵۲ از فرانسه بازپس‌گیرند ورشکستی دیگری برایشان در ۱۶۵۳ رقم خورد.<ref name="گیل" />

با اتحاد [[انگلستان]] [[کرامول]]ی با فرانسه در جنگ علیه اسپانیا، [[دانکرک]] و [[جامائیکا]] به‌دست انگلیسی‌ها افتاد. این جنگ سرانجام در ۱۶۵۹ و با امضای پیمان [[صلح پیرنه]] که به‌موجب آن اسپانیا از حاکمیت خود بر [[آرتوا]]، مناطقی از [[هلند اسپانیا]]، [[روسیون]] و بخشی از [[سردانیا]] چشم‌پوشی می‌کرد به پایان رسید.<ref name="گیل" /> همچنین به‌موجب بندی از این صلحنامه [[ماریا ترزا]]، دختر فیلیپ چهارم به ازدواج [[لویی چهاردهم]] جوان درآمد.<ref name="گیل" />

در ۱۶۶۱ دون لوئیس دارو درگذشت و فیلیپ که پس از او سوگلی دیگری نداشت غالباً با راهبه و عارفه‌ای به‌نام ماریا ده آگردا درمورد مورد مسایل روحانی و امور کشور مشورت می‌کرد.<ref name="Britannica" /> فیلیپ چهارم خود شاعر بود و از هنر حمایت می‌کرد. او دوست و حامی نقاش اسپانیایی [[دیه‌گو ولاسکز]]بود و فیلیپ و درباریانش در بسیاری از آثار ولاسکز به‌تصویر کشیده‌شده‌اند.<ref name="Britannica" />

فیلیپ چهارم در ۱۶۶۵ درگذشت و پس از او پسرش باعنوان کارلوس دوم به پادشاهی اسپانیایی رسید که به‌دلیل شکست‌های نظامی، مشکلات اقتصادی و پریشانی اجتماعی تضعیف‌شده و به یک قدرت درجه دو تبدیل شده بود.<ref name="Britannica" />