تندر: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۱:
'''تُندَر''' [[صدا]]ی ایجاد شده ناشی از [[آذرخش]] است. بسته به نوع آذرخش و فاصله شنونده از منشأ صدا، تندر ممکن است صدایی زیر و تیز و سریع یا غرشی سنگین و بم باشد. افزایش ناگهانی [[فشار]] و [[دما]] موجب انبساط سریع هوای اطراف کمربند آذرخش می‌شود و این انبساط صوت شنیده شده را ایجاد می‌کند. به دلیل بسیار بزرگتر بودن سرعت نور از صوت، می‌توان فاصله از محل آذرخش را با [[اندازه گیریاندازه‌گیری]] اختلاف زمانی دیده شدن آذرخش و شنیده شدن صدای آن محاسبه کرد.
{{Listen|filename=Thunder.ogg|title=تندر|description=نمونه‌ای از صدای آذرخش|format=[[Ogg]]}}
 
خط ۶:
دلیل شنیده شدن این صدا هنگام آذرخش از دیرباز مورد بررسی قرار گرفته‌است. نخستین نظر ثبت شده در این مورد مربوط به [[ارسطو]] در سه قرن پیش از میلاد است. یکی از نخستین ایده‌ها، ایجاد تندر به خاطر برخورد [[ابر|ابرها]] بود. در اواسط قرن نوزدهم، تندر را ناشی از ایجاد [[خلأ]] می‌دانستند.
 
در قرن بیستم، نتیجه گرفته شد که تندر یک موج صوتی ایجاد شده به خاطر [[انبساط]] گرمایی [[پلاسما]] در مسیر آذرخش است.<ref name="UmanVladimir A. Rakov2007">{{cite book|last1=Rakov|first1=Vladimir A. |last2=Uman|first2=Martin A.|authorlink2=Martin A. Uman|title=Lightning: Physics and Effects|year=۲۰۰۷|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, England|isbn=۰-۵۲۱-۰۳۵۴۱-۴|page=۳۷۸}}</ref> دما در مسیر آذرخش در مدت کوتاه وجود آن (حدود ۵۰ میکروثانیه) توسط روش‌های [[طیف سنجی]] اندازه گیریاندازه‌گیری شده‌است. این دما از دمای اولیهٔ ۲۰،۰۰۰ کلوین به سرعت به ۳۰،۰۰۰ کلوین می‌رسد و سپس به تدریج به ۱۰،۰۰۰ کلوین بازمی گردد. متوسط آن حدود ۲۰،۴۰۰ کلوین است..<ref>{{cite book|last=Cooray|first=Vernon|title=The lightning flash|publisher=[[Institution of Electrical Engineers]]|location=London|year=۲۰۰۳|pages=۱۶۳–۱۶۴|isbn=۰-۸۵۲۹۶-۷۸۰-۲}}</ref> این گرم شدن موجب انبساط سریع این هوا و ورود آن به هوای سردتر اطراف با سرعتی بیش از سرعت صوت در آن هوای سردتر می‌شود. این پالس ایجاد شده همان موج صوتی است که شبیه به موج ناشی از [[انفجار]] یا پالس صوتی ایحاد شده در لحظهٔ شکسته شدن دیوار صوتی توسط [[هواپیما]] یی [[سرعت مافوق صوت|مافوق صوت]] است.<ref name="britannica">{{cite encyclopedia | url =http://www.britannica.com/EBchecked/topic/594339/thunder | title =Thunder | encyclopedia =Encyclopædia Britannica | accessdate =۲۰۰۸-۰۹-۱۲}}</ref> بررسی‌های آزمایشگاهی و مدل سازی‌های انجام شده تا کنونتاکنون ، این مدل را تاییدتأیید کرده‌است، هرچند هنوز مدل سازیمدل‌سازی آذرخش مورد توجه پژوهش گران است. مدل‌های دیگری نیز بر اساس اثرات [[الکترومغناطیسی]] جریان الکتریکی شدید در مسیر پلاسما در آذرخش مطرح شده‌اند.<ref>{{cite journal|author=P Graneau|title= The cause of thunder|year= ۱۹۸۹ |journal=J. Phys. D: Appl. Phys. |volume=۲۲ |pages=۱۰۸۳–۱۰۹۴ |doi=۱۰٫۱۰۸۸/۰۰۲۲-۳۷۲۷/۲۲/۸/۰۱۲|issue=۸|bibcode = 1989JPhD...22.1083G}}</ref>
 
== محاسبه فاصله ==
خط ۱۵:
{{پایان چپ‌چین}}
 
که در آن <math>t</math> اختلاف زمانی دیده شدن آذرخش و شنیده شدن تندر و <math>v</math> سرعت صدا در هواست. در این محاسبه سرعت نور (به درستی) بی نهایتبی‌نهایت فرض می‌شود.
 
== جستارهای وابسته ==