سانسور در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

در [[سال]] [[۲۰۰۹ (میلادی)|۲۰۰۹]] کشور [[ایران]] در ردهٔ ۱۷۲ [[جهان]] در فهرست آزادی مطبوعات سازمان [[گزارشگران بدون مرز]] قرارداشت. تنها سه کشور [[ترکمنستان]]، [[کره شمالی]] و [[اریتره]] در وضعیتی بدتر از وضعیت ایران قرار گرفته‌اند.<ref>[http://www.asriran.com/fa/pages/?cid=87931 رسانه‌های ایران به مرز آزادی مطلق نزدیک می‌شوند!] عصر ایران</ref> آزادی رسانه‌ها در ایران در سال‌های اخیر به مراتب کمتر شده و از رتبه ۱۴۶ در سال ۲۰۰۵ به سطح کنونی نزول یافته‌است.<ref>وبگاه گزاروبگاه‌گزار شگران بدون مرز [http://web.archive.org/web/20051220141556/http://www.rsf.org/article.php3?id_article=15369 رده‌بندی جهانی آزادی مطبوعات ۲۰۰۵]</ref> موضوعاتی همچون مناسبات با [[آمریکا]]، برنامه هسته‌ای ایران، [[اسلام]]، مذهب و سنن و روحانیت در کشور ایران موضوعات ممنوعه محسوب می‌شوند.<ref name="web.archive.org">[http://web.archive.org/web/20050505095017/http://www.rsf.org/article.php3?id_article=13670 گزارش سالیانهٔ گزارشگران بدون مرز - ایران در ۲۰۰۴] وبگاه گزارشگران بدون مرز</ref> [[سید علی خامنه‌ای]] [[رهبر]] [[جمهوری اسلامی ایران]] ازجمله چهل و دو رهبر و مقام دولتی در جهان است که از سوی گزارشگران بدون مرز به عنوان دشمنان آزادی مطبوعات برگزیده شده‌اند.<ref name="ReferenceA">[http://web.archive.org/web/20030515095156/http://www.rsf.org/article.php3?id_article=6715 گزارش سالیانه گزارشگران بدون مرز ایران ۲۰۰۲] وبگاه گزارشگران بدون مرز</ref>

از همان ابتدای شکل‌گیری انتشارات دولتی، سانسور جزو جدای ناپذیر آن بوده‌است. آغاز سانسور دولتی در ایران همزمانهم‌زمان است با سلطنت ناصر الدین شاه قاجار و انتشار اولین روزنامه دولتی ایران به نام روزنامه [[وقایع اتفاقیه]]. این روزنامه که به هدف اطلاع‌رسانی عامه در مورد مسائل داخلی و خارجی تأسیس شده بود از همان ابتدا تبدیل به تریبون رسمی دولت شد و بخصوص مقالات سیاسی ان به جای گزارش دقیق اتفاقات داخلی و خارجی بیشتر به مدیحه سرائی درباریان و شرح غلوآمیز اتفاقات دربار می‌پرداخت.<ref>Ekhtiar, 1994, pp 258-259</ref> همزمانهم‌زمان با انتشار این روزنامه، روزنامه‌های فارسی‌زبان متعددی در خارج از ایران توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور به چاپ می‌رسید. از آن میان می‌توان به [[روزنامه قانون]] در لندن، [[حبل‌المتین (نشریه)|روزنامه حبل‌المتین]] در [[کلکته]]، [[روزنامه ثریا]] در [[قاهره]] و [[روزنامه اختر]] در [[استانبول]] اشاره کرد. از آنجا که این روزنامه‌ها تحت قیومیت دولت نبودند انتقادات اجتماعی و سیاسی با آزادی بیان بیشتری درآنها به چاپ می‌رسید.<ref>Ekhtiar, 1994, p 260</ref> توزیع گسترده این روزنامه‌ها در سراسر کشور و محتوای منتقدانه آنهاآن‌ها وزیر انتشارات زمان محمدحسن خان صنیع‌الدوله را که بعدها به [[اعتماد السلطنه]] ملقب شد بر آن داشت که به شاه تأسیس اداره سانسور را پیشنهاد کند.<ref>Ekhtiar, 1994, p 261</ref> در سال [[۱۸۶۳ (میلادی)|۱۸۶۳]]، حدود ۲۸ سال پس از چاپ اولین روزنامه ایران ([[کاغذ اخبار]])، اولین اداره سانسور مطبوعات به دستور ناصر الدین شاه تأسیس شد. ریاست این اداره ابتدا به چارلز برگز و صنیع الملک و بعدها به خود اعتماد السلطنه واگذار شد. وظیفه این اداره بررسی تمام روزنامه‌ها و کتاب‌های داخلی بود. متون بازرسی شده توسط رئیس اداره سانسور به نشان «ملاحظه شد» ممهور می‌شدند.<ref>Ekhtiar, 1994, p 262</ref>

از کتابهایکتاب‌های مشهور جهان که در ایران ممنوع شده‌اند می‌توان به «[[قمارباز (کتاب)|قمارباز]]» اثر [[داستایوفسکی]]، رمان «[[دختری با گوشواره مروارید]]» نوشته [[تریسی شوالیه]]، و برخی از کتاب‌های [[ویرجینیا وولف]]، [[مارگریت دوراس]]، [[وودی آلن]]، [[دن براون]]، و کتاب [[خاطرات روسپیان غمگین من]] اثر [[گابریل گارسیا مارکز]] اشاره کرد. کتاب [[خروس (کتاب)|خروس]] نوشته [[ابراهیم گلستان]] نیز در ایران ممنوع شده‌است.<ref>[http://www.radiofarda.com/Article/2008/01/06/f4_Iran_literature_end_Ahmadinejad.html «بهار ادبیات ایران» چگونه به پایان رسید؟] وبگاه رادیو فردا</ref>

از فیلمهاییفیلم‌هایی که پیش از [[انقلاب ۱۳۵۷]] مورد [[سانسور]] واقع شدند یا توقیف شدند می‌توان به این موارد اشاره کرد:<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/arts/story/2006/01/060117_pm-hh-film-censorship2.shtml تاریخچه ممیزی فیلم در ایران] وبگاه بی‌بی‌سی فارسی</ref>

از فیلمهاییفیلم‌هایی که پس از [[انقلاب ۱۳۵۷]] مورد [[سانسور]] واقع شدند یا توقیف شدند می‌توان به این موارد اشاره کرد:

پس از انقلاب ۱۳۵۷ تا کنونتاکنون در زمینهٔ دوبلهٔ فیلم‌های خارجی سانسورهای شدیدی اعمال شده‌است. در تمام دوبله‌ها، جملات و کلمات جنسی، تحریک آمیز، عاشقانه و گاهی اوقات سیاسی تغییر داده شده‌اند به طوری کهبه‌طوری‌که حتی روی داستان کلی فیلم تأثیر گذاشته و آن را تغییر داده‌است. به طوربه‌طور مثال در نسخهٔ دوبلهٔ فیلم‌ها، از بکار بردن کلماتی مانند «دوست پسر» و «دوست دختر» خودداری کرده و از واژه‌هایی مثل «نامزد»، «برادر» و «خواهر» استفاده می‌کنند. صحنه‌های جنسی را به طوربه‌طور کلی از فیلم حذف کرده و فیلم‌هایی که داستان آن بر اساس ارتباطات جنسی است به هیچ وجه دوبله و عرضه نمی‌کنند. کلمهٔ «مشروب» را نیز معمولاً «نوشیدنی»، «نوشابه» یا «زهر ماری» دوبله می‌کنند.

دولت [[محمود احمدی‌نژاد]] در [[آذر]] ماه ۱۳۸۵ بر اساس آیین‌نامه «ساماندهی فعالیت پایگاه اطلاع‌رسانی اینترنتی کشور»، پایگاه‌های اینترنتی ایران را ملزم به ثبت مشخصات مربوط و هویت مدیر مسوول خود در وزارت ارشاد کرد. بر اساس این آیین‌نامه در صورت بروز تخلفاتی چون اهانت به ادیان آسمانی و مقدسات اسلامی، درج مطالب تفرقه افکنانه و توهین به اقوام و اقلیت‌های مذهبی، اشاعه منکرات و ترویج فحشا، انتشار اطلاعات خصوصی و شخصی افراد و نشر اکاذیب و افتراء با مجازات‌هایی همچون تذکر رسمی تا مسدود سازیمسدودسازی موقت یا تعطیل دائمی مواجه می‌شوند؛ و همچنین عمده سایت‌های خبری فارسی‌زبان و غیر فارسی‌زبان متعلق به خارج از کشور و تعداد زیادی سایت و وبلاگ متعلق به ایرانیان منتقد نظام و عملکرد دولت مسدود شده‌است.<ref>[http://www.rsf-persan.org/spip.php?article16492 ایران، کشور دشمن اینترنت] وبگاه گزارشگران بدون مرز</ref>

در ۲۴ [[شهریور]] ماه۱۳۸۱ یک روز پس از سخنرانی ضد آمریکایی [[علی خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی ایران، نظر سنجی توسط خبرگزاری ایرنا منتشر شد که برطبق آن ۹۰٪، ایرانیان، با گفتگو برای برقراری رابطه با [[آمریکا]] موافق‌اند. چند روز بعد مدیران مؤسسه نظر سنجی دستگیر شدند. اتهامات آنهاآن‌ها «جاسوسی» و «دریافت پول از سفارتخانه‌های خارجی» و مؤسسه نظرسنجی آمریکایی گالوپ اعلام شد.<ref>[http://web.archive.org/web/20030515095156/http://www.rsf.org/article.php3?id_article=6715 گزارش سالیانه گزارشگران بدون مرز ایران ۲۰۰۹] وبگاه گزارشگران بدون مرز</ref>