مجمع‌الجزایر گالاپاگوس: تفاوت میان نسخه‌ها

'''جزایر گالاپاگوس''' [[گروه-جزیره]]ای [[آتشفشان]]ی در [[اقیانوس آرام]]، در ۹۲۶ کیلومتری غرب [[اکوادور]] می‌باشد. این [[گروه-جزیره]] بر روی خط [[استوا]] قرار گرفته و از لحاظ جغرافیای سیاسی بخشی از اکوادور محسوب می‌شود. جزایر گالاپاگوس و آبهای اطراف آن یکی از استان‌های اکوادور و همچنین یک پارک ملی و یک منطقه محافظت شده دریایی را تشکیل می‌دهند. زبان رسمی در این جزایر [[اسپانیولی]] است و جمعیت آنهاآن‌ها کمی بیش از ۲۵٬۰۰۰ نفر می‌باشد.

شهرت این جزایر بخاطر گونه‌های جانوری و گیاهی منحصر بفردی است که در این جزایر یافت می‌شوند. این گونه‌ها توسط [[چارلز داروین]] و طی سفر دریایی بیگل (بر عرشه کشتی بریتانیائی به همین نام متعلق به نیروی دریایی سلطنتی) مورد مطالعه قرار گرفتند. مشاهدات و نمونه برداری‌های وی در طول این سفر نقش اصلی را در شکل گیریشکل‌گیری نظریه مشهور داروین به نام [[مقدمه‌ای بر نظریه فرگشت ( به غلط تکامل)|فرگشت]] (به غلط تکامل ) بوسیله [[انتخاب طبیعی]] بوده استبوده‌است.

اولین ورود ثبت شده به این جزایر مربوط به سال ۱۵۳۵ میلادی و زمانی است که یک کشیش اهل دومینیکن بنامبه نام [[فری توماس دو برلانگا]] برای حل یک اختلاف ما بین [[فرانسیسکو پیزارو]] و افسران تحت فرمانش به [[پرو]] رفت. دوبرلانگا در ابتدا مسیر خود را گم کرد ولی در نهایت به مناطق تحت سیطره اسپانیا بازگشت و وضعیت جزایر و موجودات زنده ساکن آنهاآن‌ها را برای دیگران توصیف کرد. اولین نقشه این جزایر بوسیله [[آمبروس کولی]] در سال ۱۶۸۴ ترسیم شد. او که دزدی دریایی بود، از نام دوستان خود و یک نجیب‌زاده انگلیسی که به آنهاآن‌ها کمک می‌کرد، برای نامگذاری جزایر استفاده کرد. در حال حاضر دولت اکوادور از نامهای اسپانیایی برای نامگذاری اکثر آنهاآن‌ها استفاده می‌کند. هرچند با وجود داشتن نام‌های رسمی، بسیاری افراد، مخصوصاً دانشمندان، همچنان از نام‌های قدیمی انگلیسی که نام‌های مورد استفاده توسط چارلز داروین بوده‌اند، استفاده می‌کنند. این جزیره از نظر عجائب طبیعی یکی از جالب ترینجالب‌ترین نقاط دنیا می باشدمی‌باشد.<ref name="ReferenceA">دائرةالمعارف، اطلاعات عمومی، مهرداد مهرین</ref>

جزایر گالاپاگوس در شرق [[اقیانوس آرام]] در ۹۷۳ کیلومتری سواحل غربی [[آمریکای جنوبی]] قرار گرفته استگرفته‌است. نزدیکترین خشکی به این جزایر در ۹۲۶ کیلومتری شرق آن و سرزمین اصلی کشور اکوادور بوده که این جزایر به آن تعلق دارد.

عرض جغرافیایی این جزایر بین ۱ درجه و ۴۰ دقیقه شمالی و ۱ درجه و ۳۶ دقیقه جنوبی و طول جغرافیایی آنهاآن‌ها بین ۸۹ درجه و ۱۶ دقیقه غربی و ۹۲ درجه و ۱ دقیقه غربی می‌باشد. خط استوا از میان این جزایر عبور کرده و آنهاآن‌ها را به دو قسمت نیمکره شمالی و نیمکره جنوبی تقسیم می‌کند. قله‌های آتشفشانی وولف و اکوادور در جزیره ایزابلا دقیقاً بر روی خط استوا واقع شده‌اند. فاصله خرده جزیره اسپانیولا در جنوبی‌ترین نقطه این گروه-جزیره، و جزیره داروین در شمالی‌ترین نقطه آن، ۲۲۰ کیلومتر است. با وجود قرار گرفتن جزایز در دو سمت خط استوا، [[سازمان آب‌نگاری بین‌المللی]] آنهاآن‌ها را جزئی از اقیانوس آرام جنوبی قلمداد می‌کند.

جزایر گالاپاگوس شامل ۷٬۸۸۰ کیلومتر مربع خشکی و ۴۵٬۰۰۰ کیلومتر مربع دریا می‌باشد. بزرگترین جزیره آن با نام ایزابلا دارای وسعتی برابر با ۵۸۲۷ کیلومتر مربع است و در حدود سه چهارم کل خشکی‌های این مجمع الجزایر را تشکیل می‌دهد. مرتفع‌ترین نقطه در این جزایر، قله آتشفشانی وولف با ارتفاع ۱٬۷۰۷ متری از سطح آب‌های آزاد، در جزیره ایزابلا واقع شده استشده‌است گالاپاگوس از ۱۸ جزیره اصلی و ۳ جزیره فرعی و کوچک‌تر و همچنین ۱۰۷ صخره و [[جزیره خرد|جزیره‌های خرد]] تشکیل شده استشده‌است. این جزایر در [[برخوردگاه سه‌گانه گالاپاگوس]] (محل برخورد سه پوسته قاره‌ای) واقع شده‌اند. گروه جزیره گالاپاگوس بر روی پوسته قاره‌ای نازکا قرار گرفته که با سرعت ۶٫۴ سانتیمتر در سال در جهت شرق و جنوب شرقی به زیر پوسته قاره‌ای آمریکای جنوبی در حال حرکت است. این گروه-جزیره بر روی [[تفتگاه گالاپاگوس]] شگل گرفته‌اند. در این [[تفتگاه]]، پوسته زمین از قسمت زیرین بوسیله یک پدیده حرارتی با نام [[منتل پلوم]] ذوب شده و منجر به ایجاد آتشفشان می‌شود. نخستین شکل گیریشکل‌گیری جزایر در فاصله زمانی ۹۰ میلیون تا ۸ میلیون سال پیش تخمین زده شده استشده‌است.

جزایر با قدمت طولانی‌تر که با گذشت زمان، از منتل پلوم فاصله گرفته، بصورتبه صورت تدریجی به زیر سطح آب رفته‌اند. این در حالی است که جزایر جوان‌تر مانند ایسابلا و فرناندینا، هنوز در حال شکل‌گیری هستند. آخرین فوران آتشفشانی در جزیره فرناندینا در سال ۲۰۰۹ رخ داد که مواد مذاب را هم به ساحل و هم به [[کاسه آتشفشانی]] آن آتشفشان در حال فوران سرازیر کرد.

در بیشتر روزهای سال، دارای آب و هوا معتدل است و بارش باران در آنجا کم می باشدمی‌باشد.<ref name="ReferenceA"/>

* '''جزیره بارتولومه''' یک جزیره خرد آتشفشانی در فاصله اندکی از ساحل شرقی جزیره سانتیاگو در گروه-جزیره گالاپاگوس است که یکی از جزایر جوان این گروه جزیره محسوب می‌شود. نام این جزیره و خلیج سالیوان و جزیره سانتیاگو (جیمز) برگرفته از نام دوست صمیمی چارلز داروین، بارثولومیو جیمز سالیوان است که یک ستوان نیروی دریایی در کشتی اچ ام اس بیگل بود. امروزه به اشتباه از املای Sullivan بجایبه جای Sulivan استفاده می‌شود. این جزیره از معدود مکان‌هایی است که می‌توان پنگوئن گالاپاگوس را که تنها گونه پنگوئن ساکن بر روی خط استوا است، در آن یافت. لاک‌پشت سبز یکی دیگر از گونه‌های جانوری موجود در این جزیره است.

* '''جزیره فرناندینا (ناربورو)''' نام این جزیره به افتخار [[فردیناند دوم آراگون]] که سفر دریائی [[کریستف کلمب]] را پشتیبانی مالی کرد، فرناندینا انتخاب شده استشده‌است. وسعت این جزیره ۲۴۸ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع آن ۱٬۴۹۴ متر می‌باشد.

* '''جزیره پینزون (دانکن)''' نام این جزیره از نام برادران پینزون (ناخداهای کشتی‌های پینتا و نینا) برگرفته شده استشده‌است. مساحت آن ۱۸ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع آن ۴۵۸ متر می‌باشد.

* '''جزیره دافنه (میجر)''' جزیره‌ای کوچک واقع شده در شمال جزیره سانتاکروز و غرب بالترا است. در نقشه‌ای که توسط آمبروس کولی در سال ۱۶۸۴ تهیه شد، این جزیره بصورتبه صورت بدون نام به چشم می‌خورد.

* '''جزیره پلازای جنوبی''' که نام آن به افتخار رئیس جمهور پیشین اکوادور، ژنرال [[لئونیداس پلازا]] انتخاب شده استشده‌است. مساحت آن ۰٫۱۳ کیلومتر مربع و حداکثر ارتفاع آن، ۲۳ متر می‌باشد.