دستگاه ایمنی: تفاوت میان نسخه‌ها

| فورافوراً تماس به حداکثر پاسخ منجر می‌شود|| وجود تاخیر بین تماس و حداکثر پاسخ

دفاع غیر اختصاصی در برابر اغلب میکروب‌ها یکسان عمل میکندمی‌کند و نمیتواندنمی‌تواند میکروب هایمیکروب‌های مختلف را از یکدیگر تشخیص دهد.

* [[غشاء مخاطی|لایه‌های مخاطی]]: [[لوله گوارش]] با ترشح [[اسید معده]] موجب تخریب میکروب‌ها و از راه دفع مدفوع، سبب دفع میکروب‌ها می‌شود. همچنین مجاری ادراری که از راه دفع ادرار سبب دفع میکروب‌ها می‌شوند هم لایه‌های مخاطی دارند. در مجاری تنفسی مایع مخاطی و میکروب‌های بدام افتاده دران به کمک مژک‌های سلولی (با حرکت بیرونی مژک ها)این مجراها به حلق رانده شده و وبهشکل خلط به طوربه‌طور ارادی میتوان از بدن خارج کرده یا با بلعیدن ان به معده بازگشته شود و توسط شیره معده باعث تخریب میکروب میگردد.

* [[پاسخ دمایی]]: در برخی عفونت‌ها، افزایش دمای بدن ([[تب]]) به‌وجود می‌آید که نشانهٔ مبارزهٔ بدن با بیماری است. در دمای بالاتر از حد طبیعی که توسط تب به‌وجود می‌آید، رشد برخی از میکروب‌ها متوقف میشودمی‌شود.

* [[گلبول سفید|گلبول‌های سفید]]: مهم‌ترین بخش دومین خط دفاع غیر اختصاصی هستند. گروه [[فاگوسیت]]ها از گلبول‌های سفید، با [[بیگانه‌خواری]] میکروب‌ها را بلعیده، تجزیه و متلاشی می‌کنند. ابتدا میکروب‌ها توسط پای کاذب (بخش انعطاف‌پذیر و تغییر شکل‌دهندهٔ گلبول سفید) احاطه می‌شوند و سپس به‌صورت [[وزیکول]] وارد گلبول می‌گردند. در آنجا نیز، آنزیم‌های لیزوزومی، آنهاآن‌ها را تجزیه می‌کنند.

درصورتی که عوامل بیماری‌زا از سد دفاع غیر اختصاصی عبور کنند، با دفاع اختصاصی روبه‌رو خواهند شد. در این مکانیسم، علاوه بر [[ماکروفاژ|ماکروفاژها]] نوعی از [[گلبول سفید|گلبول‌های سفید]] به نام [[لنفوسیت|لنفوسیت‌ها]] نقش دارند که از [[سلول بنیادین|سلول‌های بنیادین]] [[مغز استخوان]] (مغز قرمز استخوان) حاصل می‌شوند. لنفوسیت‌ها به طوربه‌طور اختصاصی عمل می‌کنند، یعنی یک نوع خاصی از عوامل بیگانه را شناسایی و از بین می‌برند. لنفوسیت‌ها پس از به وجود آمدن نابالغ هستند و برای کسب ویژگی‌های لازم برای شناسایی و مبارزه با میکروب‌ها، باید تکامل یابند. بر اساس محل کسب تکامل، لنفوسیت‌ها را به دو دستهٔ [[لنفوسیت‌های B]] و [[لنفوسیت‌های T]] تقسیم می‌کنند. لنفوسیت‌های B در مغز استخوان و لنفوسیت‌های T در [[تیموس]] تخصص یافته‌اند.

لنفوسیت‌های بالغ توانایی شناسایی مولکول‌ها و سلول‌های خودی را از بیگانه، و نیز مقابله با عوامل بیگانه را به دست می‌آورند و وارد جریان خون می‌شوند. لنفوسیت‌ها بر سطح خود دارای گیرنده‌هایی هستند که از لحاظ شکل هندسی مکمل نوع خاصی از [[آنتی‌ژن]] (که بر سطح عوامل بیگانه قرار دارد) است. به این ترتیب، هر لنفوسیت، با داشتن نوع خاصی گیرنده، آنتی‌ژن خاصی را شناسایی کرده و از بین می‌برد. به همین علت می‌گوییم که لنفوسیت‌ها به طوربه‌طور اختصاصی عمل می‌کنند. برخی از لنفوسیت‌ها بین [[لنف]] و خون در گردش‌اند، و برخی دیگر در [[گره لنفی|گره‌های لنفی]]، [[طحال]]، [[لوزه|لوزه‌ها]] و [[آپاندیس]] جمع می‌شوند.

[[ایمنی هومورال]]<ref>Humors به معنای مایعات بدن؛ یعنی خون، لنف و مایع بین‌سلولی است.</ref> بخشی از دفاع اختصاصی است که به مبارزه با [[باکتری|باکتری‌ها]] و [[ویروس|ویروس‌های]] موجود در مایعات بدن می‌پردازد ودرو در آن لنفوسیت‌های B نقش دارند. لنفوسیت‌های B هنگامی که برای نخستین بار یه [[آنتی‌ژن|آنتی‌ژنی]] متصل می‌شوند، رشد می‌یابند، تقسیم می‌شوند و طی تغییراتی به [[پلاسموسیت]] و سلول‌های B خاطره تبدیل می‌شوند. پلاسموسیت‌ها پروتئین‌هایی به نام [[پادتن]] ترشح می‌کنند که در خون محلول هستند. هر نوع پادتن به به نوع خاصی آنتی‌ژن متصل می‌شود و آن را از بین می‌برد. نحوهٔ عمل پادتن‌ها گوناگون است. در بسیاری از موارد پادتن با اتصال به آنتی‌ژن‌های سطح عامل بیگانه، از اتصال آن به سایر سلول‌های بدن جلوگیری می‌کند، و موجب می‌شود میکروب به آسانی توسط ماکروفاژ بلعیده شود. سلول‌های B خاطره نیز در بدن در حالت آماده‌باش می‌مانند و درصورت برخورد دوباره با همان آنتی‌ژن، تعداد بیشتری پلاسموسیت و مقدار کمی سلول خاطره تولید می‌کنند. در نتیجه، پادتن با مقدار و سرعت بیشتر تولید می‌گردد و مبارزه با شدت بیشتری انجام می‌گیرد.

* [[سلول T خاطره|سلول‌های T خاطره]]: این سلول‌ها در حالت آماده‌باش در بدن می‌مانند. و طریقه ی مبارزه واشنایی با ویروس را به نسل هاینسل‌های بعدی انتقال میدهندمی‌دهند.

گاه توانایی لنفوسیت‌ها برای شناسایی عوامل بیگانه از خودی مطلوب نیست. در [[پیوند عضو]]، دستگاه ایمنی عضو پیوندی را بیگانه تلقی کرده و به آن حمله می‌کند. در این حالت گفته می‌شود که ''پیوند پس‌زده'' شده‌است. برای جلوگیری از چنین روندی، آنتی‌ژن‌های سطح عضو پیوندی باید بیشترین شباهت ممکن را به سلول‌های فرد گیرنده داشته باشد (مانند خانواده؛ زیرا آنتی ژن هایژن‌های سطح سلول هایسلول‌های بدن آنهاآن‌ها با فرد گیرنده مشابه است) به علاوه، مصرف داروهایی (مانند داروهای کُرتُنی) برای تضعیف دستگاه ایمنی نیز تجویز می‌شود.

بیماری‌های خود ایمنی ممکن است بر بخش‌های مختلفی از بدن تأثیر بگذارند. به طوربه‌طور مثال، در بیماری [[ام‌اس]] دستگاه ایمنی به پوشش اطراف [[سلول عصبی|سلول‌های عصبی]] [[مغز]] و [[نخاع]] حمله می‌کند. [[دیابت نوع یک]] نیز نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن [[جزایر لانگرهانس]] [[پانکرآس]] مورد تهاجم قرار می‌گیرد و [[بیماری لوپوس منتشر]].

گاهی ممکن است در یک یا تعدادی از اجزای دستگاه ایمنی نقصی بروز کند. نقص ایمنی ممکن است مادرزادی یا در اثر عوامل محیطی (اکتسابی) باشد. [[ایدز]] مثالی بارز از نقص ایمنی اکتسابی است که در آن [[سلول‌های T کمک‌ کنندهکمک‌‌کننده]] مورد تهاجم قرار می‌گیرند و موجب تحلیل قدرت دفاعی بدن می‌شوند.برخی افراد نیز به طوربه‌طور مادرزاد فاقد غده [[تیموس]] هستند که موجب اختلال در بلوغ لنفوسیت هایلنفوسیت‌های T می شودمی‌شود.