مسجد جامع هرات: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۶۰:
بنا به اظهارات آقای اجمل، این مسجد تاریخی در زمینی به مساحت اضافه از ۴۶ هزارمترمربع اعمارگردیده که مشتمل بر ۴۶۰ گنبد، ۱۳۰رواق، ۴۴۴ فیل پایه، دوازده گلدسته، چهار ایوان، چهار دروازه، چهار کتیبه بزرگ مزین با آیاتی ازقران، اشعار عرفانی عرفاً و شاعران.
 
== فراز وفرودهاو ینشیب‌های تاریخی مسجد جامع هرات ==
بقول ایام الدین اجمل رئیس آبدات تاریخی هرات مسجد جامع بزرگ هرات در مسیر تاریخ فراز وفرودهای زیاد دیده‌است این بنای تاریخی در حملهٔ چنگیزخان شکسته شده بود. بار دیگر در عصر اعلیحضرت شاهرخ میرزا و به دستور وی ترمیم شد و باز بسال ۹۰۴ مرحوم امیر علی شیر نوائی آنرا به وضعی مرغوب ترمیم و به کاشیهای رنگین مزین نمود. از آنجائیکه هنر معماری در عصر تیموری‌ها خیلی با رونق وشکوه بود این مسجد بزرگ را مانند بناهای تاریخی دیگر عصر تیموریان بطور حیرت‌انگیزی منقش نمودند؛ ولی دوباره در ایام فتور هرات مجدداً شکستهای به آن رخ داد؛ که مرحوم حسن خان شاملو هروی آنرا ترمیم کرد تا باز مرحوم وزیر یارمحمد خان، ایوان مقصوره را که شکسته و فرو غلطیده بود، دوباره بپوشانید؛ و در عصر امیر حبیب‌الله خان سرا پای (سراسر) مسجد جامع بصورت اساسی ترمیم شد. اما اطراف آنرا حویلی‌های محلی محیط می‌داشت (منازل مسکونی احاطه کرده بود).. مرحوم محمد قاسم خان نایب الحکومهٔ هرات آن سراها را خریداری نموده اطراف مسجد جامع را پاک و هموار نمود. در سال ۱۳۲۲ شمسی حسب نظریهٔ محمد ظاهر خان پادشاه سابق و به همت عبدالله خان ملکیار به ترمیم اساسی این مسجد مبارک معطوف فرمود. مهندسین لایق هروی را جمع، استشاره و استخاره نموده در ۱۴ حمل سال مذکور کار ترمیم آن آغاز گردید. مرحوم حاجی محمد اسمعیل مهندس و مرحوم غلام حیدر مهندس هروی که هر دو در فن معماری قدیم هرات از نوادر روزگار بودند، بکار تعمیر و ترمیم مسجد جامع مؤظف گردیدند. خداوند (ج) آن دو آزادمرد هنرمند را مغفرت فرماید که هنر معماری قدیم را بار دیگر احیاء نمودند و صنعت کاشی کاری معرق را به شاگردان آموختند. عمل خطاطی مسجد به مرحومان حاجی ملا عبدالله هروی و میرآقای نستعلیق نویس تفویض گردید و بعد استاد ارجمند و خطاط بی مثل و مانند جناب آخند ملا محمد علی عطار هروی که در نگاشتن خطوط هفت‌گانه و اصول خطوط اصل و فرع یگانهٔ آفاق و در هنر خطاطی طاق است، نگاشتن کتیبهٔ ثلث جلی این معبد باستانی به وی تفویض گردید و به توفیق الهی آیات مقدس کلام الهی را دورادور مسجد بقلم خویش نگاشت. نگارنده عاجز نیز افتخار دارد که از شروع کار ترمیم مسجد الی مدت پنج سال تمام در کار تزئین و نقاشی این معبد مقدس مشغول خدمت بوده و حتی المقدور در آن رشته ایفای وظیفه نمود.
قبل از کودتای هفت ثور کار سنگفرش نمودن مسجد جامع شریف شروع گردید که با وقوع کودتای هفت ثور و جنگها، نیمه تمام ماند هر چند دران زمان مرحوم استاد هنر میناتوری الجاج محمد سعید مشعل غوری هروی با گماشتن شاگردان زیاد کار کاشی کاری وترمیم آن را بعهده گرفت. البته جنگ‌ها وکشمکش‌ها کمتر فرصت می‌داد تا این مهم را ادا نماید و. بعد از جنگها از بودجه آبدات تاریخی مجدداً اعمار گردید.