عصر آهن: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز v1.43b - پروژهٔ چک‌ویکی (دارای پوشاننده و هدف پیوند یکسان)
برچسب: WPCleaner
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۱:
[[پرونده:Dun Carloway.jpg|بندانگشتی|265px|[[بروخ]] [[دن‌کالووی]]، [[لویس (اسکاتلند)|لویس]]، [[اسکاتلند]]]]'''عصر آهن''' در دانش [[باستان‌شناسی]] دوره‌ای است که در آن بشر به گستردگی از [[آهن]] در جایگاه ماده‌ای برای ساخت ابزار و جنگ‌افزار سود برد. به جز این جامعه‌های کهن تغییرهایی در زمینه کشاورزی، باورها و شیوه‌های هنری نسبت به گذشته یافت.
 
[[پرونده:Ironageroof.jpg|بندانگشتی|بام کاهی از عصر آهن، [[همپشایر]]، [[انگلستان]]]] آهن که در [[سامانه سه‌دوره‌ای]] پس از [[عصر برنز]] جای می‌گیرد، واپسین این دوره‌ها در زمان [[پیش از تاریخ]] می‌باشد. زمان رخداد این دوره در جاهای گوناگون متفاوت است. به گونه سنتی آغاز این زمان را [[سده ۱۲ (پیش از میلاد)]] در [[خاور نزدیک]] باستان، [[هندوستان باستان]] و [[یونان باستان]] می‌دانند. در دیگر بخش‌های [[اروپا]] این دوره دیرتر آغاز گشت. در اروپای مرکزی این دوره از [[سده ۸ (پیش از میلاد)]] و در اروپای شمالی در [[سده ۶ (پیش از میلاد)]] آغاز گشت. گداختن آهن و آهنگری در [[۱۲۰۰ (پیش از میلاد)]] در آفریقای باختری آغاز گشت. عصر آهن در کرانه‌های [[مدیترانه]] با آغاز دوره تاریخی [[دوره هلنی|هلنی]] و [[امپراتوری روم]]، در [[هندوستان]] با [[بودایی‌گری]] و [[جینیسم]]، در [[چین]] با [[کنفوسیوس‌گرایی]] ودرو در شمال اروپا با [[سده‌های میانی آغازین]] به پایان رسید.
 
سختی، دمای گدازش بالا و فراوانی سنگ آهن این فلز را در سنجش با برنز خواستنی‌تر می‌نمود. از آنجا که [[استعمار]] اروپایی آهن را با خود به [[استرالیا]] و [[قاره آمریکا|آمریکا]] برد، پس عصر آهن هرگز به این سرزمین‌ها راه نیافت.
خط ۹:
 
== شبه‌قاره هند ==
پژوهش‌های باستانشناسی در [[اوتار پرادش]] کنونی نشان از کاربرد آهن میان [[۱۸۰۰ (پیش از میلاد)|۱۸۰۰]] تا [[۱۲۰۰ (پیش از میلاد)]] دارد. می‌نماید که از آغاز [[سده ۱۳ (پیش از میلاد)]] گدازش آهن در هندوستان فراگیر شده باشد. یک مرکز آهنگری در خاور هند از هزاره یکم پیش از میلاد به جا مانده استمانده‌است. می‌نماید در آغاز این هزاره این صنعت در هندوستان گسترده شده باشد.
 
== آسیای خاوری ==