قلعه دزک: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: ویرایش‌های مشکوک به خرابکاری
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۱:
'''قلعه دزک'''، قلعه‌ای است در روستایی به نام [[دزک]] که در [[استان چهارمحال و بختیاری]] و در فاصله ۳5 کیلومتری [[شهرکرد]]، (مرکز [[استان چهارمحال و بختیاری]]) واقع است. این قلعه که ماه‌ها و سال‌ها به دست هنرمندانی از دیار اصفهان معماری و تزیین شده است، افراد مهمی را که در امورات مملکتی نفوذ و قدرت زیادی داشتند در خود جای داده است از جمله [[وحید دستگردی]] و [[علی اکبر دهخدا]] که پس از [[استبداد صغیر]] جهت کناره گیریکناره‌گیری از سیاست به این قلعه پناه برد و در '''قلعه دزک''' ساکن گردید.<ref>{{یادکرد وب|نشانی =http://tishineh.com/touritem/691-16/1|عنوان = قلعه دزک، تیشینه}}</ref>
 
این قلعه به دستور [[امیر مفخم بختیاری]] پسر [[امامقلی خان حاجی ایلخانی]] بنا شد. قلعهٔ دزک در دوران حیات امیر مفخم به پسر بزرگ او، فتحعلی خان سردار معظم واگذار شد. از جمله افراد معروفی که در این قلعه بدنیابه دنیا آمدند. [[تیمور بختیار|تیمسار تیمور بختیار]] است.
 
در این قلعه، کتابخانه‌ای از کتب [[امیر مفخم بختیاری]] وجود داشته‌است. [[علی اکبر دهخدا]] در هنگام جنگ جهانی که به [[چهارمحال و بختیاری]] گریخته بود، از این کتابخانه استفاده کرد و تألیف [[امثال و حکم]] و [[لغتنامهٔ دهخدا|لغتنامه]] خود را با استفاده از منابع موجود در قلعه دزک، آغاز نمود. این قلعه در حال حاضر در اختیار [[سازمان میراث فرهنگی و گردشگری]] می‌باشد، که یکی از نقاط گردشگردی [[استان چهارمحال و بختیاری]]، محسوب می‌گردد. در این قلعه، تعدادی از فیلم‌های تاریخی ساخته شده استشده‌است و هر ساله گروه‌های زیادی از این روستای تاریخی و قلعه آن دیدن می‌نمایند.
 
== روستای تاریخی، سیاسی و فرهنگی دزک ==
خط ۱۰:
[[جمعیت]] آن، بر اساس سرشماری سال (۱۳۹۰)، '''کل:۳۱۵۶ مرد:۱۶۲۵ زن:۱۵۳۱ خانوار:۸۸۶ '''نفر اعلام شده‌است. گویش مردم آن فارسی و مذهب تمامی ایشان شیعه می‌باشد.
 
از اواسط دوره [[قاجاریه]] به این سو، روستای دزک از نواحی حاکم نشین این منطقه به شماربه‌شمار می‌آید و همپای دیگر نقاط همجوارش، یعنی سورک و موسی‌آباد، به عنوان یک منطقه دارای اهمیت بالا تلقی می‌شود.
 
از لحاظ تاریخی نیز همجواری با روستای دستگرد امامزاده و نیز آثار و شواهد تاریخی، نظیر تپه‌های مربوط به ادوار مختلف استقرار بشر و گورستان‌های قدیمی با [[شیر سنگی|شیرهای سنگی]]، متعلق به عصر [[صفویه]]، نشانه‌های دیگری از اهمیت آن، در روزگار پیشین است.
خط ۲۰:
این بنا توسط [[امیر مفخم بختیاری|لطفعلی خان امیر مفخم بختیاری]]، از خوانین معروف [[هفت لنگ]] [[بختیاری]] ساخته شده و ترمیم و بازساخت و تزئین دایمی آن از سوی دیگر ساکنینش در واقع بیانگر روزگار قدرت نمایی این گروه و پرهیز از حاکمیت خوانین [[چهارلنگ]] [[بختیاری]] و چالشتری، از اواسط سلسله [[قاجاریه]] به این سو، از صحنه سیاسی تاریخی منطقه می‌باشد.
 
بنای فعلی در حقیقت بخش محوری و اصلی مجموعه‌ای نظامی مسکونی است که توسط خوانین بنامبه نام بختیاری در این روستا ساخته شده و متأسفانه گذشت زمان و عوامل تخریبی مختلف سبب شده تا سایر بخش‌های این مجموعه عظیم، از بین برود...
 
این بنا در طول حیات خود حوادث فروانی را شاهد بوده که مهمترین آنها، ایفای نقش در جریان اعاده [[مشروطیت]] است.
خط ۲۶:
در آن هنگام این بنا به صورت مرکزی برای ایجاد تشکل در میان قیام گران بختیاری و اتحاد با انقلابیون عمل کرده‌است.
 
همچنین علامه فقید [[علی اکبر دهخدا]] در ایام مهاجرت خود به اتفاق تعدادی انقلابیون ضد انگلیسی در جریانات [[جنگ جهانی اول]] مدتی را در این قلعه به سر برده و با بهره‌گیری از منابع ارزشمند کتابخانه‌ای موجود در آن، که نشانگر توجه و علاقمندی ساکنانش به علم وادب بوده و پایه‌های اصلی انتشار «لغت نامهلغت‌نامه» مشهور خود را بنا نهاده‌است.
 
== ویژگیهایویژگی‌های معماری ==
از نظر ویژگیهایویژگی‌های معماری، کاخ قلعه، که الهام گرفته از قصرهای اروپایی قرن‌های گذشته، با آرایش ایرانی می‌باشد، که با تزئینات الحاقی دیگر آن، نشانگر نفوذ فرهنگی و توجه به غرب در آن هنگام بوده‌است.
 
این بنا با توجه به آب و هوای منطقه در دو طبقه با ایوان‌های شمالی و جنوبی، مشرف به بیشه‌های منتهی به کوهستان و رو به قبله ساخته شده‌است! تا اتاق‌های همکف حداکثر بهره‌گیری از نور و گرما در زمستان و اتاق‌های طبقه اول، بیشترین هوای خنک را در تابستان داشته باشد.
خط ۶۰:
از دیگر تزئینات بکار رفته در بنای یادشده، درهای چوبی آن می‌باشد، که به انواع ساده در طبقه همکف و معرق با مفتول نشانده، به صورت قاب و تنگه با ابزار زنی پیرامون قاب‌ها، در طبقه اول تقسیم می‌گردد.
 
از نظر کار هنری بر روی سنگ، این بنا برخلاف بسیاری قلاع خان نشین منطقه دارای تنوع نبوده و تنها به نصب ساده ستون‌های سنگی با کار مختصر بر روی آنهاآن‌ها و در نشیمن گاه‌ها و ورودی و ازاره‌های طبقه همکف بخش جنوبی و نیز قسمت صفه شمالی، به نقش‌های هندسی یا گل‌های ساده چند پر، اکتفا شده‌است.
 
در میانه حیاط شمالی پر درخت، حوض سنگی بزرگی، با طرح ایرانی چند ضلعی قرار دارد که آب آن قبلاً از چشمه‌های موجود در ارتفاعات جنوبی مشرف به روستا بوسیله تنبوشه به حوض نسبتاً کوچک در جلوی حیاط شمالی آورده شده وسپسو سپس بر اساس اختلاف سطح و نیروی ثقلی به تدریج به آب نمای حوض اصلی، در داخل حیاط که در چهار سوی خود صورتک‌های انسانی را داراست وازو از دهانشان آب، با فشار به بیرون ریخته می‌شود منتقل می‌شده‌است.
 
در میانه دیواره شمالی حیاط، مشرف به حوض بزرگ، کاشی‌های کوچک رنگی، برای ایجاد تنوع به چشم می‌خورد که در کنار هم نقوش هندسی لوزی، مربع و بیضی را به وجود آورده‌اند و در این میان کاشی آبی رنگی قرار داده شده که بر روی آن نوشته شده ''(سنه ۱۳۲۵ هجری قمری مبارک باد)''