دست‌سانی (فیزیک): تفاوت میان نسخه‌ها

دست سانی یک ذره، مفهومی انتزاعی تر است و اینگونهاین‌گونه تعیین می‌شود که آیا ذره به یک نمایش چپ دست یا راست دست در[//en.wikipedia.org/wiki/Poincaré_group گروه پوانکاره [2<nowiki>]</nowiki>] تبدیل می‌شود. (هر چند، برخی نمایش‌ها، مانند [[اسپینورهای دیراک]]، هر دو مؤلفه راست دست و چپ دست را دارا هستند؛ در موارد این چنینی، می‌توانیم [[عملگرهای تصویر]] را تعریف کنیم که هم مؤلفه راست و هم مؤلفه چپ را تصویر کنند و هم سهم چپ دستی و راست دستی را ارائه دهند.{{سخ}}

دست سانی در ذرات بدون جرم- مانند [[فوتون]]، [[گلوئون]]، (و به طوربه‌طور فرضی) [[گراویتون]]- همانند مارپیچگی است. یعنی یک ذره بدون جرم، صرف نظر از دیدگاه ناظر، از دیدگاه اسپین در راستای محور حرکت دیده می‌شود.{{سخ}}

دست سانی در ذرات دارای جرم- همچون [[الکترون]]‌ها، [[کوارک]]‌ها و [[نوترینو]] ها- متمایز از مارپیچگی است. در مورد اینگونهاین‌گونه ذرات، ناظر ممکن است به دستگاه مرجعی برود که از ذره در حال چرخش، سبقت می‌گیرد. در این حالت به می‌رسد که ذره به سمت عقب حرکت می‌کند و مارپیچگی آن (که ممکن است ‘دست سانی ظاهری’ به نظر برسد) معکوس خواهد شد.{{سخ}}

با کشف [[نوسان نوترینو]]، که نشان از ''جرم دار بودن نوترینو'' دارد، تنها ذره بدون جرم مشاهد شده، [[فوتون]] می‌باشد. همچنان انتظار می‌رود که [[گلوئون]] نیر بدون جرم باشد، گرچه حدس بی جرم بودن آن هنوز به درستی امتحان نشده است؛ لذا این دو ذره، تنها ذرات شناخته شده تا به حال هستند که مارپیچگی و دست سانی آنهاآن‌ها ممکن است با هم یکسان باشد؛ و تنها یک ذره ([[فوتون]]) است که این مورد با آزمایش برایش به اثبات رسیده استرسیده‌است. تمامی دیگر ذرات مشاهده شده دارای جرمند، لذا می‌توانند در دستگاه‌های مرجع مختلف، مارپیچگی‌های متفاوتی داشته باشند. هنوز این امکان وجود دارد که ذراتی که تاکنون مشاهده نشده‌اند، مانند [[گراویتون]]، بدون جرم باشند، پس مثل [[فوتون]] از مارپیچگی ثابتی برخوردارند.{{سخ}}

یکی از عمده دلایل سردرگمی، بدلیلبه‌دلیل تلفیق عملگر تصویر و عملگر [[مارپیچگی]] است. از آنجا که مارپیچگی ذرات دارای جرم وابسته به انتخاب دستگاه مرجع است، ممکن است اینگونهاین‌گونه به نظر رسد که این ذرات بر اساس تنها یکی از دستگاه‌های مرجع، با نیروی ضعیف برهم کنش خواهند کرد، نه بر اساس دستگاهی دیگر. رفع این تناقض در آنجاست که تنها برای ذرات بدون جرم، عملگر دست سانی و عملگر مارپیچگی با هم برابرند و علت آن نیز، عدم وابستگی مارپیچگی اینگونهاین‌گونه ذرات به انتخاب دستگاه است. اما برای ذرات دارای جرم، دست سانی و مارپیچگی مشابه یکدیگر نیستند، پس در برهم کنش ضعیف هیچ وابستگی ای به مرجع وجود ندارد: ذره‌ای که با نیروی ضعیف برهم کنش می‌کند، در هر دستگاهی چنین است.{{سخ}}

درباره طبیعت دقیق [[نوترینو]] هنوز تردیدهایی وجود دارد؛ بنابراین نظریات [[برهمکنش الکتروضعیف]] که قبلاقبلاً مطرح شده بودند، متفاوت هستند. اما بیشترشان با دست سانی [[نوترینو]]ها به شکلی که تاکنون برای دیگر فرمیون‌ها انجام شده، در توافقند.{{سخ}}

نظریه‌های پیمانه‌ای برداری با میدان‌های فرمیون دیراک بدون جرم''ψ''، [[تقارن دست سان]] از خود نشان می‌دهند. بدین معنا که چرخش راستگرد و چپگرد مؤلفه‌ها به طوربه‌طور جداگانه، تفاوتی در نظریه ایجاد نمی‌کند. عمل چرخش ر روی میدان‌ها را می‌توان به صورت زیر نوشت:{{سخ}}

به طوربه‌طور کلی تر، حالت‌های راست دست و چپ دست را می‌توان به عنوان یک عملگر تصویر اثر کنندهاثرکننده بر یک اسپینور نوشت:{{سخ}}