ویکی‌پدیا

فیلترینگ هوشمند اینترنت: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
Mohammadmansoory666 (بحث | مشارکت‌ها)
۴۰۳ ویرایش‌ها
جز ←‏جایگزینی با [[وپ:اشتباه|اشتباه‌یاب]]: بنابرگفته⟸بنابر گفته، رمرگذاری⟸رمزگذاری، عنوام⟸عنوان، نمونه‌هائی⟸نمونه‌هایی، گفتگوئی⟸گفتگو...
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها
۱۳۳٬۲۴۲ ویرایش‌ها
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۱:
'''فیلترینگ هوشمند''' سامانه‌ای پیشنهادی در ایران است که برای حذف محتوای نامناسب در [[اینترنت]] پیشنهاد شده استشده‌است و قرار است به صورت خودکار بخش‌های نامناسب از محتوای تبادل شده در اینترنت را تشخیص داده، و آن‌ها را حذف نماید. ایجاد این سامانه پس از درخواست قوه قضائیه برای مسدود کردن نرم‌افزارهای ارتباطی که قوانین ایران را نقض می‌کنند از سوی دولت به عنوان جایگزینی برای مسدودسازی این نرم‌افزارها مطرح گردید. این طرح از آغاز به دلایل فنی از جمله رمزنگاری مورد استفاده در نرم‌افزارهای ارتباطی با انتقادات جدی مواجه و از سوی کارشناسان ناممکن دانسته شد، اما وزارت ارتباطات با سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیارد تومانی<ref name="بودجه">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.mehrnews.com/news/2947664|عنوان=معاون دولت و مجلس وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات: ۲۰۰ میلیارد تومان برای فیلترینگ هوشمند در کشور اختصاص پیدا کرد|ناشر=خبرگزاری مهر|تاریخ=۲۹ مهر ۱۳۹۴||تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref> تلاش کرد این طرح را عملی کند. مطابق برنامه‌ریزی اعلام شده توسط وزارت ارتباطات، این سامانه در پایان خرداد سال ۱۳۹۴ به بهره‌برداری برسد، اما با توجه به عدم امکان فنی پیاده‌سازی، ایجاد این سامانه محقق نشده است.
 
== تاریخچه ==
در انتخابات سال ۱۳۹۲، یکی از پایه‌های پیروزی [[حسن روحانی]]، استفاده مؤثر هواداران او از شبکه‌های اجتماعی مانند [[فیس‌بوک]]، [[گوگل+]]، [[توییتر]] و … بود. حسن روحانی به طوربه‌طور رسمی در توییتر و فیس‌بوک حساب کاربری ایجاد کرد و از طریق آن توانست موجی از هواداران را در فضای مجازی به خود جلب کند. این حضور مورد توجه رسانه‌های جهانی نیز قرار گرفته و حتی مالک توییتر در گفتگویی توئیتری، ورود روحانی را به این شبکه اجتماعی خوش‌آمد گفته<ref>[https://twitter.com/HassanRouhani برگهٔ توییتر روحانی]</ref><ref>[https://twitter.com/jack برگهٔ توییتر جک دورسی]</ref> و آن را الهام‌بخش خوانده بود.<ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/iran/2013/10/131002_l26_twitter_rouhani_jack_dorsey.shtml مکالمه توییتری رئیس جمهور ایران و رئیس توییتر] بی‌بی‌سی فارسی</ref>
 
پس از انتخاب روحانی به عنوان رئیس جمهور، دولت با دستور قضائی برای مسدودسازی نرم‌افزارهای ارتباطی که قوانین ایران را نقض می‌کنند مواجه شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://iran-newspaper.com/newspaper/BlockPrint/47598|عنوان =دستور قضایی فیلتر لاین، واتس‌اپ و تانگو صادر شد| ناشر =روزنامه ایران|تاریخ =۱۸ دی ۱۳۹۳|تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref> اما با توجه به اهمیت شبکه‌های اجتماعی اینترنتی برای دولت، و قولی که برای حفظ آن‌ها داده بود، مفهومی به نام «فیلترینگ هوشمند» را به عنوان جایگزین مسدودسازی سایت‌های اینترنتی و شبکه‌های اجتماعی مطرح کرد.
 
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی جنتی، در مصاحبه‌ای در دی ماه ۱۳۹۳ خبر داد که دستور فیلتر لاین، تانگو و واتس‌آپ فعلاً اجرا نمی‌شود، و به طوربه‌طور کلی نظر رئیس جمهور این است که شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب نباید مسدود شوند. جنتی این توضیح را دربارهٔ نظر روحانی بیان کرد:
 
{{گفتاورد|اگر استفاده از این نرم‌افزارها وجود دارد باید با استفاده از روش‌های هوشمند، موارد زیانبخش را فیلتر کنیم، اما اینکه یک بزرگراه را مسدود کنیم به دلیل تخلف دو بزرگوار اشتباه است.
|علی جنتی<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13931027000819|عنوان =دستور فیلتر لاین، تانگو و واتس‌آپ فعلاً اجرا نمی‌شود/ شبکه‌های اجتماعی پرمخاطب نباید مسدود شوند| ناشر =خبرگزاری فارس|تاریخ =۲۷ دی ۱۳۹۳|تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref>|}}
 
دولت در طرح فیلترینگ هوشمند پیش‌بینی کرده بود که این سامانه در برخورد با یک صفحه، به جای [[فیلتر اینترنتی|فیلتر کردن]] تمام آدرس، بخشی از آن مسدود کند، و دسترسی به سایر صفحات آزاد باشد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.yjc.ir/fa/news/5266484|عنوان=فیلترینگ هوشمند چیست؟|ناشر=باشگاه خبرنگاران جوان|تاریخ=۲۱ تیر ۱۳۹۴||تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref> همچنین در طرح اولیه پیش‌بینی شده بود میان دسترسی‌های افراد، تمایزاتی ایجاد شود و سطحی از دسترسی بیش تربیشتر یا دسترسی کم‌تر، برای افراد متناسب با سن، شغل و تخصص شان، در نظر گرفته شود؛ که برای اجرای این عملکرد، تشخیص هویت افراد لازم است.
 
این طرح از آغاز به دلایل فنی از جمله رمزنگاری مورد استفاده در نرم‌افزارهای ارتباطی با انتقادات جدی مواجه و ناممکن دانسته شد.<ref name="رمزنگاری">{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.yjc.ir/fa/news/5115224|عنوان=جدا کردن محتوای خوب و بد در ارتباطات رمز شده وایبر و واتساپ غیرممکن است|ناشر=باشگاه خبرنگاران جوان|تاریخ=۸ بهمن ۱۳۹۳||تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref> اما در نهایت وزارت ارتباطات با سرمایه‌گذاری ۲۰۰ میلیارد تومانی<ref name="بودجه" /> تلاش کرد این طرح را عملی کند. محمود واعظی وزیر ارتباطات در آبان ۱۳۹۳ خبر داد که با دستور رئیس جمهور [[حسن روحانی]]، طرح فیلترینگ هوشمند در سه مرحله به اجرا در خواهد آمد<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.dw.de/حمایت-روحانی-از-فیلترینگ-هوشمند-و-اینترنت-ملی/a-18067870|عنوان=حمایت روحانی از فیلترینگ هوشمند و اینترنت ملی|ناشر=دویچه‌وله|تاریخ=۱۶ نوامبر ۲۰۱۴|تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref> که فاز اول یک ماه، فاز دوم سه ماه و فاز سوم ۶ ماه طول خواهد کشید.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://isna.ir/fa/news/93090301966|عنوان=وزیر ارتباطات اعلام کرد فیلترینگ هوشمند طی 10 ماه اجرا می‌شود|ناشر=خبرگزاری ایسنا|تاریخ=۳ آذر ۱۳۹۳|تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref>
خط ۳۸:
|-
| [[فیس‌بوک]]
| {{tick}} || {{tick}} || {{tick}} || فیلتر شده به طوربه‌طور کامل
|-
| [[گوگل پلاس]]
| {{tick}} || {{tick}} || {{tick}} || فیلتر شده به طوربه‌طور کامل
|-
| [[واتس‌اپ]]
خط ۴۷:
|-
| [[توییتر]]
| {{tick}} || {{tick}} || {{tick}} || فیلتر شده به طوربه‌طور کامل
|-
| [[تامبلر]]
| {{tick}} || {{tick}} || {{tick}} || فیلتر شده به طوربه‌طور کامل
|-
| [[لینکدین]]
خط ۵۶:
|-
| [[فلیکر]]
| {{tick}} || {{tick}} || {{tick}} || فیلتر شده به طوربه‌طور کامل
|-
| [[بلاگر]]
| {{tick}} || {{tick}} || {{tick}} || فیلتر شده به طوربه‌طور کامل
|-
| وردپرس
| {{tick}} || {{tick}} || {{tick}} || فیلتر شده به طوربه‌طور کامل
|-
| [[یوتوب]] (فقط صفحات و اطلاعات کاربری)
| {{tick}} || {{tick}} || {{tick}} || فیلتر شده به طوربه‌طور کامل
|-
| اینستاگرام
خط ۷۱:
|}
 
وزارت ارتباطات با توجه به اختیاری بودن رمزگذاری در ارتباطات وب اینستاگرام، طرح فیلترینگ هوشمند را روی این شبکه آغاز کرد، و برخی از صفحات آن از دسترس خارج شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.isna.ir/fa/news/93100803507|عنوان=اینستاگرام هدف فاز اول فیلترینگ هوشمند|ناشر=خبرگزاری ایسنا|تاریخ=۸ دی ۱۳۹۳|تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref> مدتی پس از این اقدام وزارت ارتباطات، آسوشیتد پرس گزارش داد که اینستاگرام شروع به رمزگذاری ارتباط بین گوشی‌های هوشمند و سرورهای این شرکت کرده استکرده‌است و تقریباً ۹۸۳ صفحه مربوط به خوانندگان و بازیگران غربی که قبلاً مسدود شده بودند باز شده، و تمامی صفحات اینستاگرام در دسترس هستند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.voanews.com/content/ap-iran-instagram-bieber/2753682.html|عنوان=Iran's Censors Struggle to Keep Bieber's Abs Off Instagram|ناشر=صدای آمریکا|تاریخ=۷ می ۲۰۱۵|تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref>
 
آنچه تاکنون انجام گرفته است،گرفته‌است، پردازش تصویرهای تبادل شده و تشخیص برخی تصاویر هرزه‌نگاری به صورت تقریبی بوده استبوده‌است که این شامل تمام تصاویری که مطابق قوانین ایران نامناسب تلقی می‌شوند نخواهد بود. وبگاه اینترنتی رادیو زمانه نمونه‌هایی از تصاویری که در ایران نامناسب تلقی می‌شوند را به یک نرم‌افزار خارجی تشخیص دهنده هرزه‌نگاری داده، و نشان داده است که این نرم‌افزارها که بر اساس تشخیص رنگ پوست انسان عمل می‌کنند، برای تشخیص تصاویر نامناسب کارایی ندارد و صرفاً برای جلوگیری از تصاویر کاملاً عریان قابل استفاده است. این وبگاه نتیجه بررسی‌اش را در مطلبی با عنوان '''فیلترینگ هوشمند، رؤیای امنیتی ناتمام''' چنین بیان کرده استکرده‌است: «الگوی مورد نظر جمهوری اسلامی برای رتبه‌بندی تصاویر با الگوی عمومی که این نرم‌افزارها شناسایی می‌کنند تفاوت‌های بسیاری دارد.».<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.radiozamaneh.com/210599|عنوان=فیلترینگ هوشمند، رؤیای امنیتی ناتمام|ناشر=رادیو زمانه آمریکا|تاریخ=۲۸ اسفند ۱۳۹۳|تاریخ بازدید =۳ اسفند ۱۳۹۴}}</ref>
 
آقامیری عضو کارگروه فیلترینگ نتیجه فیلترینگ هوشمند اینستاگرام را این‌چنین بیان کرده استکرده‌است: «این پروژه زمانی که هنوز بحث HTTPS نبود و ارتباطات به بستر HTTP بود قابل اجرا بود که با تغییر بستر به HTTPS اکنون پروژه دیگر کار نمی‌کند».<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.farsnews.com/13941201000177|عنوان=عضو کارگروه تعیین مصادیق در گفتگو با فارس خبر داد سرانجام فیلترینگ هوشمند شبکه اینستاگرام/ پروژه دیگر کار نمی‌کند|ناشر=خبرگزاری فارس|تاریخ=۱ اسفند ۱۳۹۴|تاریخ بازدید =۳ اسفند ۱۳۹۴}}</ref> اعلام رسمی عدم توانایی فنی برای فیلترینگ هوشمند اینستاگرام این واقعیت را تأیید می‌کند که در شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر وب که از پروتکل‌های ارتباطی رمزگذاری شده مانند HTTPS استفاده می‌کنند، امکان اجرای فیلترینگ هوشمند وجود ندارد. علاوه بر این، در نرم‌افزارهای پیام رسانپیام‌رسان نظیر وایبر، اینستاگرام، پیام‌رسان گوگل و فیس‌بوک، تلگرام و سایر پیام رسان‌ها که ارتباطات خود را به طوربه‌طور کامل رمز می‌کنند، انجام فیلترینگ هوشمند اساساً ممکن نیست. تنها راه کنترل، قطع کامل دسترسی به این شبکه هاست.
 
== هزینه طرح ==
خط ۸۳:
 
== مجریان طرح ==
روابط عمومی مرکز ملی فضای مجازی در مهر ۱۳۹۳، پژوهشکده فضای مجازی دانشگاه شهید بهشتی و سازمان تبلیغات اسلامی (مؤسسه اطلاع‌رسانی تبیان) را به عنوان مجریان اولیه طرح معرفی کرده استکرده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.irna.ir/fa/News/81331325/|عنوان= بهره‌برداری ازنخستین نرم‌افزار فیلترینگ هوشمند کشور|ناشر=خبرگزاری ایرنا|تاریخ=۷ مهر ۱۳۹۳|تاریخ بازدید =۳ اسفند ۱۳۹۴}}</ref> مسئول وقت هر دو مؤسسه، دکتر '''علیرضا طالب‌پور''' بوده استبوده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.rasanews.ir/NSite/FullStory/News/?Id=235774|عنوان=مدیرعامل مؤسسه تبیان مطرح کرد؛ فیلترینگ هوشمند؛ امر به معروف تبیانی در اینترنت|ناشر=خبرگزاری ایرنا|تاریخ=۲۴ آذر ۱۳۹۳|تاریخ بازدید =۳ اسفند ۱۳۹۴}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده =علیرضا طالب‌پور|نشانی=http://facultymembers.sbu.ac.ir/talebpour/?page_id=48|عنوان=Alireza Talebpour Resume|ناشر=دانشگاه شهید بهشتی|تاریخ=سپتامبر ۲۰۱۵|تاریخ بازدید =۳ اسفند ۱۳۹۴}}</ref> طالب‌پور در مهر ۱۳۹۴ با حکم حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر سید مهدی خاموشی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی کنار رفت و حجت‌الاسلام سید محمدرضا آقامیری جایگزین او شد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=305334|عنوان=Alireza Talebpour Resume|ناشر=مؤسسه تبیان|تاریخ=۱۷ مهر ۱۳۹۴|تاریخ بازدید =۳ اسفند ۱۳۹۴}}</ref> با این وجود او همچنان در هیئت مدیره تبیان حضور دارد.
 
یک سال و نیم پس از آغاز طرح و پس از ناکامی در دستیابی به اهداف تعیین شده، وزیر ارتباطات با '''دعوت همگانی به فیلترینگ هوشمند''' گفته: «امید است این موضوع توسط دانشگاهیان دنبال شود و در این کار هم هیچ محدودیت مالی نداریم».<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|نشانی=http://isna.ir/fa/news/94111409249|عنوان=وزیر ارتباطات اعلام کرد: دریافت مستقیم پهنای باند دانشگاه‌ها از وزارت ICT|ناشر=خبرگزاری ایسنا|تاریخ=۱۴ بهمن ۱۳۹۴|تاریخ بازدید =۳ اسفند ۱۳۹۴}}</ref> این سخن به لحاظ ابهامات دربارهٔ اصل طرح، هزینه آن و عدم شفافیت در هدف‌گذاری مورد انتقاد رسانه‌ها قرار گرفته استگرفته‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده =|نشانی=http://itanalyze.com/post/دعوت-همگانی-به-فیلترینگ-هوشمند|عنوان=دعوت همگانی به طرح فیلترینگ هوشمند|منبع= |ناشر=ITAnalyze|تاریخ=۱۷ بهمن ۱۳۹۴||تاریخ بازدید =۳ اسفند ۱۳۹۴}}</ref>
 
معاون وزارت ارتباطات از همکاری ۱۱ دانشگاه در بررسی این طرح خبر داده است<ref name="budget2" /> که این فعالیت موازی نیز با توجه به عدم امکان فنی اجرای طرح، به ابهامات در سرنوشت طرح دامن زده است.
خط ۹۲:
مطابق برنامه‌ریزی اعلام شده توسط وزارت ارتباطات، قرار بود این سامانه در پایان خرداد سال ۱۳۹۴ به بهره‌برداری برسد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.mehrnews.com/news/2393927|عنوان=زیرساخت اعلام کرد: فیلترینگ هوشمند شبکه‌های اجتماعی کلید خورد/ سایتها به صورت کامل مسدود نمی‌شوند|ناشر=خبرگزاری مهر|تاریخ=۳۰ مهر ۱۳۹۳|تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref> واعظی در بهمن ۱۳۹۳ از پایان گرفتن مرحله نخست فیلترینگ هوشمند و آغاز مرحله دوم آن خبر داد.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.irna.ir/fa/News/81489992/|عنوان=وزیر ارتباطات: مرحله دوم فیلترینگ هوشمند آغاز شده است|ناشر=خبرگزاری ایرنا|تاریخ=۱۳ اسفند ۱۳۹۳|تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref> اینستاگرام، به عنوان اولین محل آزمایش فیلترینگ هوشمند معرفی شد، اما پس از مدتی کوتاه، اینستاگرام ارتباط بین گوشی‌های هوشمند و سرورهای این شرکت را رمزگذاری کرد و فیلترینگ هوشمند در عمل متوقف شد.
 
بنابر گفته [[محمود واعظی|وزیر ارتباطات]]، قرار بوده استبوده‌است نرم‌افزار فیلترینگ هوشمند صد در صد بومی باشد و طراحی آن در داخل انجام بپذیرد. یکی از دلایلی نیز که تا کنونتاکنون این طرح اجرایی نشده است، دشواری طراحی بومی آن بوده استبوده‌است.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی=http://www.mehrnews.com/news/2420685|عنوان=وزیر ارتباطات در غرفه مهر؛ فیلترینگ هوشمند در سه مرحله اجرا می‌شود/ آغاز فاز نخست از ماه آینده|ناشر=خبرگزاری مهر|تاریخ=۲۳ آبان ۱۳۹۳|تاریخ بازدید =۱۵ دی ۱۳۹۴}}</ref> اما با توجه به رمزگذاری داده‌های تبادل شده در نرم‌افزارهای ارتباطی، به لحاظ فنی امکان پیاده‌سازی این سامانه وجود ندارد،<ref name="رمزنگاری" /> و پس از گذشت ۱۵ ماه، ایجاد این سامانه محقق نشده است.
 
روزنامه فناوران که نشریه‌ای تخصصی در حوزه فناوری اطلاعات است، دربارهٔ ادعاهای متناقض مسئولین وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات چنین نوشته است:
خط ۱۰۰:
ایشان قطعاً می‌خواهند دقت ما را بسنجند ببینند برای ما سؤال پیش می‌آید که پروژه‌ای که فاز اولش اجرا شده و به گفته معاون ایشان ۱۱۰ میلیارد تومان هم پول بالایش رفته، چطور دوباره به مناقصه و دعوت به همکاری گذاشته می‌شود؟ … اصلاً مناقصه برگزار شد یا نه؟ یا تازه داریم پژوهش می‌کنیم که سیستم فیلترینگ هوشمند را تعریف و پروژه را اجرا کنیم!<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =http://www.itmen.ir/index.aspx?pid=99&articleid=95370|عنوان =آقای وزیر، قبول من یک پرنده‌ام|ناشر =روزنامه فناوران، نخستین روزنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران|تاریخ =۱ اسفند ۱۳۹۴|تاریخ بازدید =۳ اسفند ۱۳۹۴}}</ref>|}}
 
پس از اعلام اشکالات فنی طرح توسط آقامیری عضو کارگروه فیلترینگ، این نشریه در مطلبی دیگر، نتیجه طرح را این‌چنین توصیف می‌کند: "'''اکنون فیلترینگ هوشمند به پروژه ایپروژه‌ای تبدیل شده که آینده آن مبهم است و نه زمان مشخصی برای پایان آن تعیین شده و نه کسی مسوولیت آن را برعهده می‌گیرد'''".<ref name="result" />
 
== جستارهای وابسته ==
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/فیلترینگ_هوشمند_اینترنت»