البرز: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
جز ←قلهها: افزودن نگاره |
Freshman404 (بحث | مشارکتها) پیوند ابهام زدایی شد: فیروزکوه → فیروزکوه (تهران), پهلوی → زبان پهلوی (ساسانی); کمک نیاز است: زبان پهلوی |
||
خط ۴۴:
|}
'''البرز''' رشته کوهی در بخش شمالی [[ایران]] است. ریشهٔ نام آن در [[زبان اوستایی]] ''هره بره زئیتی'' و در [[زبان پهلوی]]{{dn|تاریخ=آوریل ۲۰۱۸}} ''هره بُرز'' است.
این رشته کوه از سوی باختر از [[تالش]] [[جمهوری آذربایجان]] آغاز میشود و در سوی شرق تا درون [[ترکمنستان]] و [[افغانستان]] دنباله مییابد. بخش بزرگی از البرز در راستای کنارهٔ جنوبی [[دریای خزر]] کشیده شدهاست. در این بخش، جبههٔ شمالی البرز سرسبز و جبههٔ جنوبی آن خشک است. یک دلیل این دوگانگی وجود رشته کوه البرز است که همچون سدی طبیعی از گذر رطوبتِ برخاسته از دریای خزر به سوی جنوب جلوگیری میکند و بیشتر این رطوبت در جبههٔ شمالی البرز میبارد.
خط ۵۰:
== ویژگیهای زمینشناسی و جغرافیایی ==
از دید [[چینهشناسی]] و [[زمینساخت]] (تکتونیک)، رشته کوه البرز به سه بخش خاوری (شرقی)، مرکزی و باختری (غربی) بخشبندی میشود. البرز باختری از رودخانه [[آستاراچای]] تا دره سپیدرود، البرز مرکزی از دره سپیدرود تا دره [[فیروزکوه (تهران)|فیروزکوه]] و [[تالار (رود)|رود تالار]]، و البرز خاوری از دره فیروزکوه تا [[گرگانرود]] و مرز خراسان کشیده شدهاست. البرز باختری بخش مهمی از کوههای [[تالش]] را در برمیگیرد. این کوهها از [[گردنه حیران]] تا غرب شهرستان [[هشتپر]] کمابیش به خط راست به سمت جنوب سپس به سوی جنوبشرقی امتداد یافته و در جنوب شهرستان رشت به دره سپیدرود میپیوندد.<ref>جعفری، عباس، کوهها و کوهنامه ایران، تهران، ۱۳۶۸ش</ref>
== واژهشناسی ==
در [[اوستا]] «[[هره برزیتی|هره برزَیتی]]» [[:w:en:Hara Berezaiti|Harā Bərəzaitī]] [[زبان پهلوی (ساسانی)|پهلوی]] «هربرز» مرکب از دو جزء: هر، به معنی کوه و برز به معنی بالا و بلند و بزرگ. در ادبیات پارسی «برزکوه» هم به معنی البرز آمده و ترجمهٔ تحتاللفظی آن است.<ref>[http://loghatnameh.com/dehkhodaworddetail-94bbc4cc7ed84cc685fb4ede5d4dd473-fa.html لغتنامه دهخدا]</ref>
[[پرونده:2009-05-12 Zeyar 01.jpg|بندانگشتی|وسط|700px|نمایی از [[جاده هراز]] و بخشی از رشته کوه البرز در منطقه [[زیار (آمل)|زیار]]، [[بخش لاریجان]] در [[شهرستان آمل]] [[استان مازندران]]]]
|