رضی (مشگین‌شهر): تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Rezabot (بحث | مشارکت‌ها)
جز ربات:حذف تصویر (۳.۱) ناموجود پرونده:کوچه‌ای از میان باغ‌های رحیم بیگلو.jpg
Fatemibot (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۳۵:
|footnotes={{GEOnet2|32FA880953663774E0440003BA962ED3}}
}}
'''رضی''' نام شهری واقع در [[بخش ارشق]] [[شهرستان مشگین‌شهر]] [[استان اردبیل]] [[ایران]] است.<ref>{{یادکرد وب|نشانی = http://rc.majlis.ir/fa/law/show/116751 |عنوان = تبدلی و شناخته شدن روستای رضی تابع شهرستان مشگین‌شهر به عنوان شهررضی |ناشر = مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی ایران |تاریخ بازدید = ۸ مارس ۲۰۱۸ |تاریخ = ۰۵ اسفند ۱۳۷۵}}</ref> این شهر که در ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان مشگین‌شهر و ۴۴ کیلومتری شمال شرقی [[اردبیل]] می‌باشد دارای نزدیک به۴۰۰ سکنه دارد.<ref name="razi" />
رضی در ۷۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان مشگین‌شهر واقع شده‌است این شهر از طرف شرق با روستای کرملو و از غرب با روستای حسنلو و از جنوب با قشلاق چنبلو ی سفلی! و از طرف شمال با روستای رحیم بیگلو و شمال غربی با روستای هفت چشمه همسایه می‌باشد در عرف محلی قسمت غربی را سولی دره سی که بیوک داغ (کوه بزرگ) در این قسمت واقع است قسمت شرقی را جاده اوستی (بالا دست جاده) که قزل قیه در این قسمت واقع است قسمت جنوبی را حسین آقا قشلاقی، دیگبر-(این تپه تاریخی زمانی دارای سکنه بوده‌است! و امروزه جزو آثار تاریخی رضی محسوب می‌شود) و قسمت شمالی را گونه پوتا یا گون آپتا تعریف می‌کنند.<ref>نگین سبز آذربایجان (مشگین‌شهر)، قاسم پور ایمان</ref>
 
 
وجه تسمیه رضی یک کلمه عربی می‌باشد. اما علت نامگذاری آن را وجود باغ‌های انگور (تاکستان) در این منطقه می‌دانند. به نظر می‌رسد رز به معنی انگور و رزی به معنی تاکستان و محل باغهای انگور باشد.<ref>آرشه (ارشق) دیار مردان پولادین، تهران:انتشارات اندیشه نو، رستم بهراد رزی</ref>
 
== پیدایش شهرنشینی ==
==پيدايش شهرنشيني==
همان‌طور كهکه مي‌دانيممی‌دانیم در پيدايشپیدایش شهرهايشهرهای استان اردبيل،اردبیل، عوامل متعدديمتعددی چون آب و خاك،خاک، ناهمواری ها، شبكهشبکه ارتباطيارتباطی وغیره نقش داشته‌است كهکه رضيرضی با تأسيستأسیس شهرداريشهرداری به عنوان شهر و مرکز منطقه ارشق از سال 1376 هـ.ش پا به عرصه شهريشهری گذاشت.در پيدايشپیدایش و ايجادایجاد ايناین شهر عوامليعواملی دخيلدخیل بوده،از جمله شبكهشبکه ارتباطيارتباطی كهکه نقش بسياربسیار مهميمهمی داشته‌است.وليولی عبور جاده سراسريسراسری و بين‌الملليبین‌المللی قفقاز،اردبيلقفقاز،اردبیل مغان كهکه از وسط شهر مي‌گذرد،باعثمی‌گذرد،باعث توسعه هر چه بيشتربیشتر ايناین شهر كهکه از آن به عنوان يكیک شهر ميانمیان راهيراهی مي‌توانمی‌توان نام برد و با در نظر گرفتن ايناین عامل و عوامل ديگر،دیگر، به خصوص اختصاص بودجه لازم جهت بهره‌برداريبهره‌برداری از پتانسيل‌هايپتانسیل‌های موجود شهر و منطقه در زمينه‌هايزمینه‌های مختلف صنعتي،صنعتی، كشاورزي،کشاورزی، دامداريدامداری و...مي‌توانمی‌توان به توسعه ايناین شهر كمكکمک كردکرد.با توجه به دارا بودن رضی از موقعیت مرزی،و نیز وجود کاروانسرای قانلی بلاغ در نقطه صفر مرزی می‌توان از بازارچه مرزی و گمرک در این منطقه استفاده کرد که کمک شایانی به توسعه منطقه خواهد کرد.همچنينهمچنین قرار گرفتن منطقه ارشق و شهر رضيرضی در موقعيتموقعیت خاص جغرافياييجغرافیایی كهکه در قسمت شرق با شهرستان نميننمین همجوار بوده و به دليلدلیل عدم وجودتوپوگرافيوجودتوپوگرافی(ناهمواريناهمواری)،در صورت برنامه‌ريزيبرنامه‌ریزی توسعه شهريشهری مي‌توانمی‌توان با احداث جاده،اينجاده،این دو شهر را به هم ارتباط داد كهکه در ايناین صورت ارتباط شهر رضيرضی با بنادر آبيآبی شمال كشورکشور از جمله بندر آستارا و انزليانزلی از يكیک طرف تأمین کرد و از طرف دیگر با گمركگمرک بيله‌سواربیله‌سوار و پارس‌آباد در ارتباط می‌باشد و این امر می‌تواند به رشد و شكوفایيشکوفایی ايناین شهر، كمكکمک شايانيشایانی نمايدنماید. البته اگر مسئولان منطقه و كشورکشور چشم خواب آلوده چندينچندین ساله خويشخویش را باز نمايندنمایند و نظاره‌گر عقب ماندگيماندگی منطقه در قرن علم واطلاعات باشند.در مورد اينكهاینکه شهريشهری در قسمت جنوب غربی رضيرضی بوده، تحقيقاتتحقیقات باستان‌شناسی چندانی صورت نگرفته‌است.ولی آثار بدست آمده از محل با آجرها و سفال‌های رنگی،دیگه بر،پریسه،حاجی بلاقی نشانگر فرهنگ و تمدن باستانی این شهر می‌باشد.لوله‌هايلوله‌های سفاليسفالی كاروانسراکاروانسرا و سيستمسیستم آبياريآبیاری ايناین شهركهنشهرکهن طوريطوری بوده كهکه لوله‌هايلوله‌های سفاليسفالی تا چندينچندین سال اخیر باقيباقی بودند و هنوز هم پايه‌هايپایه‌های سنگيسنگی و سفاليسفالی درايندراین شهر كهکه به نظر مي‌رسدمی‌رسد بر اثر عوامل طبيعيطبیعی بخصوص زلزله تخريبتخریب شده و زيرزیر خاكخاک مدفون گشته‌اند به چشم می خورد.به دليلدلیل عدم وجود تحقيقاتتحقیقات تاريخیتاریخی و باستان‌شناسی و از آنجايیآنجایی که تاريختاریخ ايناین منطقه در هاله‌ای از ابهام فرو رفته‌است.<ref>بهرادرزي، رستم(نگارنده)، قلعه قهقهه، زندانيان سیاسی وانتشارات آذر سبلان،اردبيل،1379،چاپ اول</ref>
 
== ترکیب جمعیتی ==
ترکیب جمعیتی شهر رضی متشکل از هفت طایفه به نامهای ۱- علی خانلی (ممد غالی)۲- کولا کوچلی ۳- بدللی ۴- شلدللی ۵- آبیلی ۶- اسدلی ۷- بابالی است.<ref name="razi">{{یادکرد وب|نشانی = http://ardabil.irib.ir/-/شهر-رضی |عنوان = شهر رضی - صدا و سیمای استان اردبیل|ناشر = صدا و سیمای استان اردبیل|تاریخ بازدید = ۸ مارس ۲۰۱۸|تاریخ =}}</ref>
 
== کشاورزی ==
در سالهای قبل از انقلاب در بخشی از اراضی شهر «رزی» باغات انگور بسیار رواج داشته و اغلب اهالی سعی در توسعه باغات انگور خود داشتند. اما در سالهای بعد از انقلاب به علت بحران‌های اقتصادی، اجتماعی و تغییرات پیش آمده و فروپاشی نظامات گذشته و بعضاً به دلیل بی‌توجهی به کشاورزی و فوت ریش سفیدان خبره و قدیمی، این باغات جای خود را به کشت شبدر و یونجه داده‌اند. البته در این اواخر در بعضی از روستاهای اطراف با تشویق جهاد کشاورزی و منابع طبیعی، سعی در توسعه باغات انگور می‌شود؛ و حتی در ارتفاعات مرزی هم‌اکنون انگور برداشت می‌کنند. علاوه بر این‌ها در شهر به غ=علت وجود باغ‌هایی با مساحت زیاد و وجود باغ‌های در در شرق شهر (شام) میوه‌هایی مانند زردآلو، گردو، سیب کشت می‌شود.<ref>آرشه (ارشق) دیار مردان پولادین، تهران:انتشارات اندیشه نو، رستم بهراد رزی</ref>
 
اقلیم و شرایط آب و هوایی شهررضی برای کشت پسته مناسب بوده و طی سال‌های اخیر در این شهر اقدام به کاشت پسته کرده‌اند.<ref name="yj">{{یادکرد وب|نشانی = https://www.yjc.ir/fa/news/5324181/کشت-پسته-در-330-هکتار-از-اراضی-شهر-رضی-استان-اردبیل |عنوان = کشت پسته در ۳۳۰ هکتار از اراضی شهر رضی استان اردبیل|ناشر = باشگاه خبرنگاران جوان|تاریخ بازدید = ۸ مارس ۲۰۱۸|تاریخ = ۲۴ شهریور ۱۳۹۴}}</ref>
 
== مکان‌های دیدنی ==
=== پارک بویک داغ (فدک) ===
 
یکی از جاذبه‌های دیدنی این شهر پارک فدک می‌باشد که در بالای تپه‌ای معروف به بویک داغ که در قسمت شمالی شهر می‌باشد، است. در این پارک چرخ و فلک نسبتاً بزرگی وجود دارد که از مسافت دور دیده می‌شود و توحه مسافران را جلب می‌کند.<ref>آرشه (ارشق) دیار مردان پولادین، تهران:انتشارات اندیشه نو، رستم بهراد رزی</ref>
 
=== تپه‌های شهر رضی ===
 
 
===تپه‌های شهر رضی===
 
تپه‌های باستانی و تاریخی «شکیللی قایا» در نزدیکی قشلاق‌های رضی مشرف به روستای «دمقلی» با نقوشی از تصاویر آهو و بزکوهی و وجود سنگ نبشته‌هایی با خط میخی در گورستان قدیمی «خارابا رضی» ـ وجود قبرستان‌های قدیمی در جنوب غربی شهر رضی که سنگهایی به شکل قوچ و دیگر اشکال در آن به چشم می‌خورد ـ تپه‌های باستانی امیرخانلو، زیغلیق، اوچای (کهریز)، قوردولی (آثار بسیاری در این منطقه موجود بوده که یکی از آین آثار سنگی به نام «آدام داشی» تقریباً پیکر تراشیده شده سنگ به شکل انسان می‌باشد). آثار متعددی از آن‌ها در دهه‌های سی، چهل و پنجاه به صورت غیرمجاز بدست آمده و به بیگانگان فروخته شده‌است ـ تپه دوقلوی «دیگه‌بر» که تقریباً در جنوب شهر رضی واقع شده و چشم‌انداز زیبایی دارد؛ و تپه‌های دیگری همچون «پئریسه» و «ایلانلی‌تپه» در «گونئی‌دییرمانی» که در حفاظت اداره میراث فرهنگی می‌باشند.<ref>گروه مؤلفان، باستان‌شناسی آذربایجان (از دوره اورارتور تا شروع اشکانی)، ترجمه:محمد فیض خواه و صمدعلیون، نشر اختر، تبریز، 1388، چاپ اول</ref>
=== باغ روستای رحیم بیگلو ===
روستای رحیم بیگلو از دوبخش سفلی با وسعت ۳۸۳ هکتارو علیا باوسعت ۳۰۱ هکتار تشکیل یافته که یکی ازروستاهای سرسبزومستعد کشاورزی شهر رضی می‌باشد. این روستا در۳ کیلومتری شهر رضی و ۷۳ کیلومتری مشگین‌شهر و در۴۸ کیلومتری اردبیل واقع شده‌است و ازجنوب درمجاورت رودخانه رضی و درقسمت غربی روستای هفت چشمه وازقسمت شرقی روستای ذکیلو و ازشمال به روستای پیرعلیلو متصل می‌باشد. درختان در هم تنیده در دو سوی جاده که از بین روستا عبور می‌کند این روستا را به جاده چالوس ارشق معروف کرده‌است. باغات میوه فراوان شامل گردو و سیب به صورت عمده کشت می‌شود. کوجه باغهای زیادی که در این روستا قرار دارد بر زیبایی آن افزوده‌است. بنای قدیمی مسجد ساخته شده در این روستا که با استفاده از مصالح سنگی و چسبیده به بقعه مذکور احداث شده حدوداً ۴۰۰ متر مربع می‌باشد که اخیراً بازسازی شده و روی قبر ضریح‌گذاری و بر روی مسجد گنبدطلایی رنگ با مناره‌های زیبا مذین شده بر روی قبر کتیبه‌ای به خط عربی به چشم می‌خورد که نوشته‌هایش ناخوانا می‌باشد، با توجه به مجسمه‌های قوچی موجود در داخل بقعه نشانگر حکومت قره قویونلوها و آق قویونلوها در قرن هشتم و نهم هجری می‌باشد. تپه‌های باستانی موجود در روستا نشان از قدمت تاریخی روستاست ازتپه‌های باستانی روستا می‌توان از تپه موسوم به گنج تپه، قزل قیه، قالاداغی و کربلا داغی، جیگرکلگی و … نام برد. محوطه قالا داغی که چیزی ازآثارقلعه بجا نمانده و تپه‌ای بیش نیست مربوط به سدهٔ ۱ تا ۵ هجری قمری است در روستای رحیم بیگلو علیا واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۹۰۱۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. گنج تپه، تپه‌ای باستانی است که درزیر خلوارها خاک انباشته شده و در تپه بنایی وجود دارد که توسط سود جویان میراث فرهنگی کنده کاری شده‌است. روستای رحیم بیگلو در قسمت شمال شرقی شهر رضی با فاصله دو کیلومتری واقع شده که تاریخ و تمدنی بس کهن دارد. وجود تپه‌های تاریخی و آثار بدست آمده از این روستا ما را به دوران‌های ماقبل اشکانیان رهنمون می‌سازد. در رحیم‌بیگلو سفلی بقعهٔ سید عمادالدین و سید ابراهیم از نوادگان موسی‌کاظم واقع شده‌است.<ref>هرادرزی، رستم (نگارنده)، قلعه قهقهه، زندانیان سیاسی و …، انتشارات آذر سبلان، اردبیل،1379، چاپ اول</ref>
=== تندیس آدام داشی در قشلاق قوردلی رضی ===
قشلاق زیبای قوردولی در فاصله ۷کیلومتری غرب شهر رضی واقع شده و از سمت جنوب با روستای حسنلو و از سمت غرب با روستای نصیرکندی همسایه است.
وجه تسمیه این منطقه همان‌طور که از خودش بر میآید به معنای محل زندگی یا محل تجمع گرگهاست البته در این نامگذاری شکل ساختاری منطقه که غالباً تشکیل شده از سنگ‌ها و صخره‌های بزرگ است، که نمونه بارز ان آدام داشی (سنگ انسان نما) بی تأثیر نبوده‌است.
زمین‌های مسطح این منطقه برای زراعت و باغداری مورد استفاده قرار گرفته ولی با این حال قوردلی طبیعت بکر وتازه خودش را حفظ کرده‌است.
قوردولی گیاهان داروئی زیادی از جمله آویشن. نسترن وحشی. گل ختمی و شیرین بیان وغیره را در خود جا داده‌است. لازم است ذکر شود که طبیعت این قشلاق کیفیت مطلوبی دارد و می‌تواند پذیرای مهمانان و گردشگران مشتاق باشد.<ref>http://seeiran.ir/تندیس-آدام-داشی/</ref>
=== کاروانسرای قانلی بولاغ ===
كاروانسرايکاروانسرای شاه عباس واقع در روستايروستای قانلی بلاق در نزدیکی رضی به مساحت تقريبيتقریبی 40 ×40 به شكلشکل مربع، نزديكينزدیکی مرز امروزین ايرانایران و جمهوريجمهوری آذربايجانآذربایجان مي‌باشدمی‌باشد.کاروانسرای قاتلی بولاغ در در گوشه جنوب شرقی روستای مرزی قانلی بولاغ (سرباز وطن) و در بخش ارشق شهرستان مشکین شهر و در 38 درجه و 49 دقیقه و 36 ثانیه عرض شمالی و 48 درجه و 1 دقیقه و 23 ثانیه طول شرقی واقع شده که ارتفاع آن از سطح دریا 1550 متر می‌باشد. این بنا در دوره آرامش سیاسی عهد صفوی و به احتمال زیاد در زمان شاه عباس، به سبک چهار ایوانی ساخته شده و به کاروانسرای شاه عباسی معروف است. کاروانسرای قانلی بولاغ در ابتدا به عنوان پناهگاهی برای استراحت کاروانیان بوده و تا حدود 80 سال پیش عشایران منطقه از این مکان به صورت دسته جمعی به عنوان خانه مسکونی قشلاقی استفاده می‌کرده‌اند.كاروانسرايکاروانسرای مزبور در دهستان ارشق شماليشمالی در روستايروستای قانلی بولاق از طرف شمال و شرق به جمهوريجمهوری آذربايجان،آذربایجان، از غرب به جاده اصلياصلی اردبيلاردبیل گرمي،گرمی، از جنوب به روستاهايروستاهای عاليشانعالیشان سویو و آقا بيگلوبیگلو محدود مي‌شودمی‌شود.<ref>حسین اوا، م،آ، تاریخ جنوب قفقاز(فرهنگ و تمدن خوجالی -گَده بی، قرن 16- 9 ق.م)، باکو، 2011، چاپ اول</ref>
 
 
 
== منابع ==
سطر ۸۰ ⟵ ۷۵:
 
{{استان اردبیل}}
 
{{جغرافیا-خرد}}
 
[[رده:شهرهای استان اردبیل]]
[[رده:شهرهای ایران]]
[[رده:مناطق مسکونی در شهرستان مشگین‌شهر]]