ویکی‌پدیا

یدالله سحابی: تفاوت میان نسخه‌ها

نمایش تاریخچه به صورت تعاملی
→ تفاوت قدیمی‌ترتفاوت جدیدتر ←
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
ربات‌ها
۱۳۳٬۲۴۲ ویرایش‌ها
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۳۹:
فعالیت‌های سیاسی وی بلافاصله پس از بازگشت به ایران و عضویت در [[انجمن اسلامی دانشجویان]] [[دانشگاه تهران]] آغاز شد. در جریان جنبش ملی شدن صنعت نفت ایران، نام سحابی به عنوان یکی از یاران نزدیک دکتر محمد مصدق مطرح شد. یدالله سحابی در سال ۱۳۳۳ به همراه یازده استاد [[دانشگاه تهران]] به علت اعتراض به قرارداد کنسرسیوم نفت، به رغم مخالفت دکتر سیاسی، رئیس وقت [[دانشگاه تهران]]، با حکم تحصیل وزارت فرهنگ، تا پایان صدارت [[زاهدی]]، از خدمت در دانشگاه محروم شدند. این افراد پس از برکناری، برای آنکه ارتباطی با دولت نداشته و در ضمن، قادر به تأمین معاش باشند، شرکتی تشکیل دادند و به اختصار نام آن را «یاد» (برگرفته از یازده استاد دانشگاه و با مدیریت [[مهدی بازرگان]]) نهادند.<ref name=ToolAutoGenRef4/>
 
سحابی پیش از [[کودتای ۲۸ مرداد]] معتقد به فعالیت سیاسی نبود اما پس از کودتا بود که به دعوت [[زنجانی]] در زمره فعالین و بنیانگذاران [[نهضت مقاومت ملی]] قرار گرفت. به دنبال بازشدنباز شدن فضای سیاسی در اواخر دهه ۳۰ که به انحلال نهضت مقاومت ملی انجامید، سحابی نیز برای پیگیری فعالیت‌های سیاسی به [[جبهه ملی]] دوم پیوست اما با گذر زمان سحابی به این نتیجه رسید که جبهه ملی خواسته‌های او را از مبارزه سیاسی ارضا نمی‌کند. در این سال‌ها دکتر سحابی و [[مهدی بازرگان]] و [[محمود طالقانی]] به عنوان اعضای شورای مرکزی [[جبهه ملی ایران|جبهه ملی]] انتخاب شدند. فعالیت‌های سیاسی سحابی صبغه‌ای مذهبی داشت و همین موضوع او و دوست دیرینش مهندس مهدی بازرگان را بر آن داشت تا با همراهی طالقانی به تأسیس گروهی دیگر همت گمارند و اینچنین بود که «نهضت آزادی ایران» متولد شد. آن‌ها ترجیح می‌دادند نهضت آزادی به عنوان یک حزب مستقل در قالب [[جبهه ملی ایران|جبهه ملی]] فعالیت کند اما علی‌رغم نظر مساعد [[دکتر مصدق]]، این پیشنهاد مورد قبول شورای مرکزی [[جبهه ملی ایران|جبهه ملی]] قرار نگرفت.<ref name=ToolAutoGenRef1>[http://mandegar.tarikhema.ir/يدالله-سحابي زندگانی دکتر یدالله سحابی | بیوگرافی چهره‌های ماندگار|زندگی مشاهیر جهان<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/persian/news/020412_h-sahabi.shtml BBC Persian<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
 
سحابی خود دربارهٔ انگیزه تأسیس [[نهضت آزادی ایران]] می‌گوید: «[[جبهه ملی]] بیشتر فعالیت سیاسی لائیک داشت و مستقل از فکر دینی بود، ولی ما معتقد بودیم که اگر فعالیت سیاسی می‌کنیم از روی وظیفه دینی است و بنابراین، فعالیت سیاسی را وابسته به عقاید دینی می‌دانستیم.»<ref name=ToolAutoGenRef1/>
خط ۵۵:
یدالله سحابی در [[دولت موقت]] به نخست‌وزیری [[مهدی بازرگان]] که پس از پیروزی [[انقلاب ۱۳۵۷]] تشکیل شد، سمت وزیر مشاور را داشت<ref>{{یادکرد وب| نشانی =http://emam.com/posts/view/4346| عنوان = حکم [انتصاب آقای سحابی به عنوان وزیر مشاور] | ناشر = [[سایت جامع امام خمینی]]}}</ref> و از اعضای [[شورای انقلاب]] بود.<ref name="سایت نهضت آزادی ایران"/> مهدی بازرگان، یدالله سحابی را به سمت وزیر مشاور در طرح‌های انقلاب منصوب کرد و با همکاری بیش از ۲۴۰ نفر از متخصصان و کارشناسان با ۷۸۰۰ ساعت تحقیق و پژوهش گزارش نهایی سیاست‌های توسعه و تکامل جمهوری اسلامی برای مرحله زمانی کوتاه مدت (دوساله)، میان مدت (۸ تا ۱۲ ساله) و درازمدت (۱۲ تا ۱۶ ساله) آماده و تدوین کردند. در کنار آن نیز تدوین [[پیش نویس قانون اساسی]] (که با همکاری دولت و [[شورای انقلاب]] انجام شد) با سرپرستی سحابی آماده و منتشر شد. پس از آن نیز به عنوان نماینده مردم تهران در [[اولین دوره مجلس شورای اسلامی]] انتخاب و به عنوان رئیس سنی [[اولین دوره مجلس شورای اسلامی]] برگزیده شد.<ref name=ToolAutoGenRef3/>
 
یدالله سحابی به همراه مهدی بازرگان، [[کاظم سامی]] و [[علی‌اکبر معین‌فر]] نامه‌ای اعتراض آمیزاعتراض‌آمیز در اعتراض به توهین و تهدید و عدم تأمین در محوطهٔ در ورود و خروج مجلس، اخلالگری در اجتماعات، سانسور و محرومیت در [[صدا و سیما]] و توقیف روزنامه‌های آزاد اعلام کرد در جلسات مجلس شرکت نخواهند کرد که با اتهام ارتباط اعضای [[نهضت آزادی]] با گروه‌های محارب و اهانت به [[حزب‌الله]] از سوی [[هاشمی رفسنجانی]] رئیس مجلس وقت مواجه شد.<ref name=ToolAutoGenRef3/><ref name=ToolAutoGenRef2>[http://www.roozonline.com/persian/opinion/opinion-article/archive/2011/june/08/article/-75eec0a74b.html هاشمی رفسنجانی و مسئلهٔ بازرگان و سحابی - اکبر گنجی: - roozonline.com<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
 
سحابی هم چنین به همراه مهدی بازرگان در سال ۱۳۶۵ در نامه‌ای به [[روح‌الله خمینی]] مخالفت خود را با ادامه [[جنگ ایران و عراق]] اعلام کرد.
خط ۶۲:
==== نامه یدالله سحابی به علی خامنه‌ای ====
یدالله سحابی در سال ۱۳۷۹ با نوشتن نامه خطاب به [[علی خامنه‌ای]] نسبت به حوادث [[کوی دانشگاه]]، [[صدا و سیما]] و [[برنامه هویت]]، [[قتل‌های زنجیره‌ای]]، فشار بر مطبوعات و احزاب، [[نیروی انتظامی]]، [[قانون اساسی]]، عملکرد شورای نگهبان و زندانی شدن فعالان سیاسی اعتراض می‌کند. او در قسمت‌هایی از این نامه می‌گوید:
{{نقل قول|قبل از هر چیز از جنابعالی می‌خواهم دستور دهید عاملان جنایات حمله به [[کوی دانشگاه]] معرفی شوند و آنهاآن‌ها را به میز محاکمه بکشانند.}}[[علی خامنه‌ای]] به این نامه پاسخ شدیداللحنی داد اما پاسخ [[علی خامنه‌ای]] به این نامه هیچ‌گاه منتشر نشد.
این نامه در [[روزنامه نشاط]] انتشار یافت و مدتی پس از انتشار این نامه، این روزنامه توقیف شد.<ref name=ToolAutoGenRef7/><ref name=ToolAutoGenRef5/><ref>[http://news.gooya.com/politics/archives/2008/04/070151.php gooya news:: politics: نامه یدالله سحابی به رهبر جمهوری اسلامی در سال ۷۸<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات -->]</ref>
 
خط ۶۹:
 
== فعالیت‌های علمی و فرهنگی ==
او در دوران چهار ساله اقامت خود در [[فرانسه]]، به تحصیل در رشته‌های [[گیاه‌شناسی]]، [[حیوان شناسی]] و آب‌های زیرزمینی در [[دانشگاه لیل]] پرداخت. موضوع رساله او، تحقیق در مورد «هاگ‌های زغال سنگ‌های فرانسه و ویژگی‌ها و انتشار چینه شناسیچینه‌شناسی آنها» بود. وی در ادامه تحصیلاتش در شهر لیل، سفری نیز به «کراکوی» از شهرهای لهستان کرد و در آزمایشگاه دکتر زرن (zarndt) ـ که تکنیک مخصوصی برای جداسازی اسپرها» از داخل زغال سنگ ابداع نموده بود ـ به مطالعه و تحقیق پرداخت. گنجاندن بازدیدهای محلی دانشجویان از معادن در برنامه آموزشی درس زمین‌شناسی و ارتباط و همکاری مستمر با اداره کل معادن در جهت تأمین نیازهای فنی آن اداره، از جمله اقداماتی بود که دکتر سحابی در ابتدای دوران دانشگاهی خود، انجام داد. تدریس دکتر سحابی در دانشگاه ـ ابتدا با سمت دانشیاری و پس از پنج سال با درجه استادی ـ به مدت ۲۵ سال ادامه یافت. البته فعالیت‌های آموزشی وی تنها به دانشگاه محدود نبود، او در سایر دانشکده‌ها یا دانشسراها نیز در رشته‌هایی نظیر معدن و نقشه‌بردار ی که به تناسب خود مبحثی را از [[زمین‌شناسی]] داشتند، تدریس می‌کرد.<ref name=ToolAutoGenRef4/> سحابی هم چنین با حکم دکتر [[محمد مصدق]] از پایه گذاران بخش اکتشاف و استخراج شرکت نفت بود.<ref name=ToolAutoGenRef3/>
 
مدرسه‌ای که او در سال ۱۳۳۷ با کمک مالی برخی از دوستانش بنیان‌گذاری کرده بود و شعار آن «تحکیم دین از راه ترویج علم» بود، پس از ۱۵ سال بسته شد. در همین سال بود که سحابی کتاب «خلقت انسان» را منتشر کرد. کتابی که ردپای نظریه داروین را در آیات قرآن جستجو می‌کرد. مدعای مطرح شده در این کتاب هرچند به مذاق بسیاری از روحانیون خوش نیامد، اما در قشر روحانیت نیز همراهانی پیدا کرد. همزمانهم‌زمان با نگارش کتاب «خلقت انسان» از سوی سحابی، [[علی مشکینی]] هم کتابچه‌ای به نام «تکامل انسان در قرآن» در تأیید ضمنی این اثر نگاشت و بر این ادعای سحابی صحه گذاشت که در قرآن کریم نیز شواهدی مبنی بر تأیید نظریه داروین وجود دارد. انتشار این اثر مشکینی موجب واکنش برخی مخالفین شد اما اثبات کرد که دکتر سحابی در حوزه دین نیز حرف‌هایی شنیدنی برای گفتن دارد. او مؤسس [[دبیرستان کمال]] واقع در [[نارمک]] [[تهران]] و دبیرستان کوثر واقع در خیابان ایرانشهر [[تهران]] نیز می‌باشد. تأسیس دانشسرای مستقل تعلیمات دینی، که تا سال ۱۳۴۳ کانون تعلیم مهمترین معلمان دینی در کشور بود، از دیگر اقدامات یدالله سحابی بود.<ref name=ToolAutoGenRef4/>
 
در طول ۹ دهه زندگی یدالله سحابی چندین کتاب و تعدادی مقاله از او منتشر شده‌است. یدالله سحابی بیشتر در حوزه‌های (طبیعت) چون [[فسیل‌شناسی]]، [[زمین‌شناسی]]، [[جانورشناسی]]، [[گیاه‌شناسی]]، آب‌های زیرزمینی، [[زیست‌شناسی]] و [[جنین‌شناسی]] به فعالیت پرداخت.<ref name="tarikhirani.ir">{{یادکرد وب|نویسنده = سعید حجاریان|نشانی = http://tarikhirani.ir/fa/news/3/bodyView/640/یدالله. %D8%B3%D8%AD%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%9B. %D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84. %DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%85%D8%A7%D9%86. %D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84. %D8%AF%D8%B1. %D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86.. %D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF. %D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86.html|عنوان = یدالله سحابی؛ تکامل گفتمان تکامل در ایران- سعید حجاریان| ناشر = تاریخ ایران|تاریخ بازدید = ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۱}}</ref> زمین‌شناسی عمومی، که در دهه ۱۳۳۰ از سوی دانشگاه تهران منتشر شد و کتاب شناخته شده او با نام خلقت انسان که در دهه ۱۳۴۰ چند بار به چاپ رسید، از مهم‌ترین کتاب‌های اوست. او مقاله‌هایی پیرامون زمین‌شناسی ایران در مجله‌های مناطق خشک و کویری دانشسرای عالی به چاپ رساند و نیز یاداشتی پیرامون اثر طوفان نوح از نظر زمین‌شناسی، که [[علامه طباطبایی]] در تفسیر سوره هود به آن اشاره کرده‌است. [[احسان نراقی]]، جامعه‌شناس دربارهٔ یدالله سحابی می‌گوید: یدالله سحابی جزو پیشکسوتانی بود که با جرات تلاش کرد مباحث دینی را با پیشرفت‌های علوم روز نزدیک کند تا بدینوسیله نسل جوان را به دین علاقه‌مند کند.<ref name="tarikhirani.ir"/>
 
قنات قریه آیینه ورزان در جاده [[تهران]] ـ [[فیروزکوه]] و قنات بزرگ [[کرمانشاه]] که از لحاظ آبدهی در [[ایران]] بی نظیربی‌نظیر است و امروزه هم قسمتی از آب مشروب شهر را تأمین می‌کند، نمونه‌هایی از منابع آبی هستند که پیش از انقلاب، با راهنمایی و تحلیل یدالله سحابی حفر شده‌اند. مکان یابی کارخانه سیمان [[آبیک]] در سال ۱۳۴۹ به درخواست شرکت سیمان فارس و خوزستان، توسعه سیستم آبیاری، مطالعه و تنظیم گزارش در تأیید ذخیره بزرگ سنگ آهک نسبتاً خالص و منبع سرشار آب زیر زمینی در آن مکان و مطالعه و بررسی‌های فنی آسیابی برای ازدیاد سطح کشت چغندر که به درخواست کارخانه‌های قند [[بروجرد]]، [[تربت حیدریه]]، [[مرودشت]] و [[همدان]] بین سال‌های ۱۳۵۰ تا ۱۳۶۲ انجام شده‌است، نمونه‌های دیگری از فعالیتهایفعالیت‌های علمی و صنعتی سحابی به شماربه‌شمار می‌آیند.<ref name=ToolAutoGenRef4/>
 
== درگذشت ==
[[پرونده:آرامگاه دکتر یدالله سحابی.jpg|انگشتی|چپ|200px|آرامگاه یدالله سحابی در [[امامزاده عبدالله (ری)|امامزاده عبدالله شهرری]]]]
یدالله سحابی که از هفدهم فروردین ۱۳۸۱ در پی خونریزیخون‌ریزی مغزی و کهولت سن در [[بیمارستان جم]] [[تهران]] بستری شده بود سرانجام در ساعت ۶:۳۰ صبح روز جمعه ۲۳ فروردین‌ماه در حالی درگذشت که اکثر همفکران او به قید وثیقه آزاد شده بودند. بدین ترتیب بیش از ۹ دهه زندگی و تأثیرگذاری وی بر عرصه علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی ایران پایان یافت.<ref name=ToolAutoGenRef3/>
 
آیت‌الله سید[[علی خامنه‌ای]] نیز در پیامی درگذشت یدالله سحابی را تسلیت گفت. در این پیام آمده بود:
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/یدالله_سحابی»