نعمت‌الله نصیری: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
Hamid Hassani (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۹:
|محل دفن =
|لقب =
|تابعیت = {{پرچم|ایران|1964۱۹۶۴}}
|نیرو =[[پرونده:Ground Force Imperial Army of Iran.png|28px]] [[نیروی زمینی شاهنشاهی ایران]]
|طول خدمت =
خط ۲۳:
|همسر = [[پروین نصیری]]{{-}}[[زلیخا خلوتی]]
|فرزندان = محمدرضا نصیری، زرین ناز نصیری
|والدین = محمد نصیری ،نصیری، زرین تاج خانم
}}
ارتشبد '''نعمت‌الله نصیری''' ([[مرداد]] ۱۲۸۹ [[سمنان]]، ۲۶ بهمن ۱۳۵۷ [[تهران]]) سومین رئیس [[سازمان امنیت و اطلاعات کشور]] ([[ساواک]]) در زمان پادشاهی [[محمدرضا شاه پهلوی]] بود.
خط ۲۹:
ارتشبد نعمت‌الله نصیری، فارغ‌التحصیل ممتاز [[دانشکده افسری]] بود. پدرش محمد نصیری (عمید الممالک) و مادرش زرین تاج خانم نام داشت. نصیری فرماندهی هنگ یک از لشکر [[گارد شاهنشاهی]] و فرماندهی گارد سلطنتی را بر عهده داشت.
 
او در خلال [[کودتای ۲۸ مرداد]]، محاصره خانه [[محمد مصدق]] و ابلاغ فرمان [[محمدرضا شاه پهلوی]] مبنی بر عزل [[محمد مصدق]] از [[نخست وزیرنخست‌وزیر]]ی را برعهده داشت.
 
به تاریخ ۱۳ مهر ۱۳۵۰، همزمان با [[جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی]]، به درجهٔ [[ارتشبد]]ی ارتقاء پیدا کرد و در شهریور ۱۳۵۷، پس از برقراری [[حکومت نظامی]] در [[تهران]] و تغییر کابینهٔ دولت، هنگامی که سفیر [[ایران]] در [[پاکستان]] بود به [[تهران]] احضار و به [[زندان اوین]] روانه شد. وی پس از[[انقلاب ۱۳۵۷]]، علی‌رغم مخالفت [[دولت موقت ایران|دولت موقت]] [[مهدی بازرگان]]، مخفیانه و بر پشت‌بام [[مدرسه رفاه]] واقع در [[خیابان عین الدوله]] در تهران اعدام گردید.
خط ۳۹:
 
== ماجرای عزل مصدق ==
[[پرونده:انتصاب زاهدی.jpg|بندانگشتی|چپ|فرمان انتصاب سرلشکر زاهدی به نخست وزیری،نخست‌وزیری، که نصیری مسئولیت ابلاغ آن را داشت.]]
هنگامی که محمدرضا به همراه [[ثریا اسفندیاری|ثریا]]، همسرش در [[رامسر]] بود حکم برکناری [[مصدق]] را امضاء کرد.
 
در ۲۲ مرداد ۱۳۳۲، نصیری با سمت فرمانده [[گارد شاهنشاهی]]، مأموریت یافت که فرامین شاه را مبنی بر انفصال دکتر [[محمد مصدق]] از نخست وزیرینخست‌وزیری و انتصاب [[سرلشکر زاهدی]] به آنها برساند؛ بنابراین نصیری از رامسر وارد تهران شد و نخست فرمان انتصاب [[سرلشکر زاهدی]] را به وی داد و آنگاه فرمان عزل [[مصدق]] را به وی ابلاغ نمود ولی به هنگام بازگشت از منزل [[دکتر مصدق]]، [[سرتیپ ریاحی]] که در آن زمان رئیس [[ستاد ارتش]] بود وی را توقیف و روانه زندان کرد.
 
زندان رفتن نصیری، پلکان پیشرفت او شد تا بعدها به سمت رئیس ساواک رسید. وی ابتدا سرهنگ بود اما بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ و بازگشت شاه سپهبد [[فضل‌الله زاهدی]] به وی درجه سرتیپی داد که این کار موجب ناراحتی شاه شد زیرا دادن درجه را شاه مختص به خود می‌دانست.
خط ۵۱:
نصیری بیش از ۱۳ سال ریاست سازمان ساواک را (تا آخرین ماه‌های حکومت پهلوی) بر عهده داشت. وی مستقیماً با شخص شاه در ارتباط بود. عملکرد وی از جمله ایجاد فضای رعب آور امنیتی در کشور، دستگیری و شکنجه شدید هزاران روحانی و گروه‌های سیاسی در سراسر ایران و برخورد آهنین ساواک را یکی از دلایل [[انقلاب ۵۷]] دانسته‌اند.
 
در دوران مدیریت وی بر ساواک، «کمیته مشترک ضد خرابکاری» برای هماهنگ کردنهماهنگ‌کردن اقدامات امنیتی ساواک، ارتش، شهربانی و ژاندارمری وقت در محل زندان ویژه، واقع در خیابان فردوسی، کوچه شاهچراغی که بعد از انقلاب به [[زندان توحید]] تغییر نام یافته و مورد استفاده قرار گرفت و نهایتاً در سال ۸۱ تعطیل گردید، تشکیل شد. این زندان بعدها و در زمان ریاست جمهوری سید محمد خاتمی به موزه تبدیل شد و نام "موزه عبرت " برخود گرفت که مورد بازدید مردم تهران قرار می گیردمی‌گیرد.
 
=== اتهام فساد مالی و دستگیری ===
وی جزو اولین مقاماتی بود که برای فرو نشاندنفرونشاندن خشم مردم در [[انقلاب ۵۷]] ابتدا از ریاست سازمان [[ساواک]] برکنار و بعنوان [[سفیر]] به [[پاکستان]] فرستاده شد و سپس در شرایطی که [[محمد رضا پهلوی]] هنوز ایران را ترک نکرده بود، در [[شهریور]] ۱۳۵۷ توسط دولت ازهاری با اعزام یک هواپیمای اختصاصی به ایران بازگردانده و بازداشت شد.
 
روزنامه‌های تهران به نقل از مقامات، اتهام فساد مالی از جمله دریافت وامی به ارزش ۷۴۳ [[میلیون]] [[دلار]] (با بهره ۳ درصد) را از دیگر اتهامات و دلایل بازداشت وی بر شمردندبرشمردند.<ref>{{یادکرد وب |عنوان =احتمالاً ارتشبد نصیری در ساواک بازجویی می‌شود |نشانی =http://www.zamaaneh.com/revolution/2008/10/post_125.html |تاریخ =۴ آبان ۱۳۸۷|ناشر =رادیو زمانه}}</ref>
 
== انقلاب و حکم اعدام ==
خط ۶۸:
== زندگی شخصی ==
نصیری پس از طی تحصیلات مقدماتی و عالی در اول مهر ۱۳۱۳ با درجه نایب دومی از مدرسه صاحب‌منصبی فارغ‌التحصیل و از بین چهل و دو نفر، شاگرد هشتم شد.<ref>اسناد مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۳۴۱۳۸، ۳۴۰۴۴ـ پ.</ref>
نصیری در طول اشتغال ۶۰ نشان داخلی و خارجی دریافت کرد.<ref>اسناد مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۳۴۲۱۱ـ پ. حسین فرودست، ص ۵۰۹. فوق‌العاده روزنامه کیهان، جمعه ۲۷–۱۱-۱۳۵۷،۲۷–۱۱–۱۳۵۷، ص ۲.</ref> وی دو بار ازدواج کرد که همسر نخست او پروین خواجوی مازندرانی و همسر دوم زلیخا خلوتی نام داشت. از نصیری دو فرزند به نامهای محمدرضا و زرین ناز بر جای مانده‌است.<ref>اسناد مؤسسه تاریخ معاصر ایران، ۳۴۰۴۶ ـ پ.</ref>
 
== جستارهای وابسته ==
خط ۹۸:
 
{{ترتیب‌پیش‌فرض:نصیری، نعمت‌الله}}
 
[[رده:ارتشبدهای اهل ایران]]
[[رده:اعدام‌شدگان اهل ایران]]