|
'''المراجعات''' یا '''رهبری امام علی در قرآن و سنت''' یکی از کتب شیعه‌است که توسط [[عبدالحسین شرف الدین موسوی]] نوشته شده‌است. چاپ نخست این کتاب در سال 1324 توسط مرحوم سیدعلی اکبر علیزاده‌ی خراسانی، یکی از بازرگانان ایرانی مقیم بیروت و از ارادت مندان علامه شرف‌الدین منتشر شده است. این کتاب تاکنون چند بار به زبان فارسی ترجمه شده‌است، که اولین ترجمه‌ی آن توسط حیدر قلی بن نور محمدخان '''سردار کابلی''' صورت گرفته است.
دیگر ترجمه‌ها: '''ابوالفضی نجم‌آبادی'''، انتشارات آیت‌الله بروجردی و '''محمدصادق نجمی''' با نام مناظره و '''محمد جعفر امامی''' با عنوان امام علی در قرآن و سنت
== موضوع و محتوای کتاب ==
این کتاب شامل مجموعه‌ی نامه‌هایی است که میان علامه شرف الدین و علامه شیخ '''سلیم بِشری'''، رئیس جامعُ الازهر، رد و بدل شده‌است.(56 سؤال از سلیم بشری و 56 پاسخ از علامه شرف الدین) موضوع این نامه‌ها بحث‌های عقیدتی و اعتقادی است که همواره میان اهل سنت و اهل تشیع جریان داشته و سبب درگیری‌ها و مناقشه‌هایی میان این دو فرقه‌ی مذهبی شده‌است.
به اعتقاد شیعه پیامبراکرم(ص) بارها حضرت علی(ع) را به عنوان جانشین و وصی و امام بعد از خود معرفی کرده است و به اعتقاد اهل سنت بدون اینکه کسی را به عنوان جانشین معرفی کند از دنیا رفته است. در این کتاب علامه شرف الدین با استفاده از قرآن به عنوان کتاب مورد قبول طرفین و همچنین احادیث مورد قبول اهل سنت، اعتقاد شیعه به جانشینی علی (ع) را اثبات کرده و به شبهات آن پاسخ داده است.
بر اساس فهرست کتاب نامه‌ها را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد:
بخش اول شامل 16 نامه (هم سوال و هم پاسخ) است که نام آن «امامت و مذهب» می‌باشد.
بخش دوم کتاب با عنوان خلافت(جانشینی) بعد از رسول خدا(ص)، شامل 93 نامه است.
== بستر ایجاد اثر ==
در سال 1329۱۳۳۱ هجری قمری، نویسنده کتاب به مصر رفته و با شیخ سلیم بشری، رئیس [[دانشگاه الازهر]] دیدار می‌کند. این دیدار باعث مباحثه آن دو در حول اعتقادات شیعه و سنی می‌شود که به صورت ۱۱۲ نامه ادامه پیدا می‌کند.<ref name=masail>[http://www.al-islam.org/masail/ سوالات دربارهٔ مسائل حقوقی]</ref>
علامه شرف‌الدین و شیخ سلیم بشری تصمیم می‌گیرند که این مکاتبات را به چاپ برسانند ولی مبارزات علامه این کار را به تأخیر می‌اندازد. تا اینکه در سال 1355ق این کتاب اولین بار در شهر صیدای لبنان به چاپ رسید.
خود ایشان در مقدمه کتاب تصریح می‌کنند که همه‌ی آنچه بین او و شیخ البشری رد و بدل شده را در کتاب آورده‌اند .
== درباره‌ی نویسنده ==
علامه عبدالحسین شرف الدین موسوی متولد سال 1290 هجری در شهر کاظمیه‌ی عراق است. نام پدرش «سید یوسف موسوی» است.
بعد از فراگرفنن مقدمات علوم دینی و ادبیات به قصد آموختن فقه و اصول و دیگر علوم اسلامی به «نجف» و بعد «سامرا» رهسپار شد.
سید کاظم یزدی طباطبایی، آخوند ملاکاظم خراسانی، شیخ محمود طه نجفی، شیخ فتح‌الله اصفهانی و شیخ حسن کربلایی از جمله استادان او می‌باشند.
او سپس در سن سی سالگی به جبل عامل می‌رود و تقریبا ده سال در آنجا اقامت داشت و در اواخر سال 1329 و اوایل 1330 راهی مصر می‌شود. در قاهره در خدمت بزرگانی چون شیخ سلیم بشری و شیخ محمدبن عبدالحی کتانی ادریسی و دیگران مشغول به تحصیل شد. پس از دو سال در سال 1333 از مصر به قصد زیارت پیغمبر، به سم مدینه حرکت کرد و پس از زیارت قبر آن حضرت به جبل عامل بازگشت و وارد زندگی اجتماعی شد.
در جبل عامل مجالس وعظ و خطابه منابر ارشاد و هدایتش برقرار بود.
در همان ایام بود که منصف برای ریشه کردن قضیه‌ی تیول اراضی و اقطاعات محلی، به دسته‌ی ملیون جبل‌عامل ملحق شد و به اتفاق آنان تلاش می‌کند تا آنجا را از تسلط حکومت عثمانی خارج و مستقل سازد. بنابراین با جدیت تمام وارد مذاکره با دولت عثمانی می‌شود و هنوز مذاکراتشان به نتیجه نرسیده بود که جنگ 1914 آغاز شد.
پس از خاتمه‌ی جنگ به موجب قرارداد «ورسای» جبل عامل تابع لبنان شد و تحت قیمومیت دولت فرانسه قرار گرفت. ولی ملیون لبنان و جبل عامل به حکومت دولت فرانسه راضی نبودند و عدم رضایت خود را به نام استقلال‌طلبی اظهار نمودند. در این بین مصنف برای تساوی حقوق شیعیان با اهل تسنن مشغول مذاکره با دولتمردان فرانسه شد و موفق شد که شیعه را در جمیع امور حقوقی با اهل تسنن در حبل عامل برابر سازد. با وجود این موفقیت‌ها برای مصنف و شیعیان جبل عامل، او همچنان در دسته‌ی ملیون باقی‌ماند و تلاش‌های فراوانی برای استقلال جبل‌عامل انجام داد.
در سال 1920 بود که جبهه‌ی ملیون در اعلامیه بر ضد حکومت فرانسه، خواهان استقلال جبل عامل شدند. پس از انتشار این اعلامیه بود که دولت فراسنه مرحوم ملک‌فیصل و مصنف و سران ملیون جبل‌عامل به «فلسطین» تبعید کرد البته این تبعید دو سه ماه بیشتر طول نکشید و پس از آن بود که ملک فیصل با کمک دولت انگلستان به عنوان پادشاه عراق منصوب شد و مصنف هم راهی مصر و قاهره گردید. در اوایل سال 1338 در قاهره به ایراد خطابه‌های دینی و وطنی پرداخت و به مباحثه‌هایی با علما و فضلا مشغول شد.
اما پس از چند ماه شوق او به وطن سبب شد که به فلسطین برود و از آنجا از طریق نامه‌نگاری مشغول مذاکره برای عفو خویش شد.
پس از دریافت اجازه از سوی دولت فرانسه برای بازگشت به جبل عامل، مصنف همراه با دوستان و قوم و عشیره‌ی خود راهی جبل عامل شد. پس از ورود به وطن خود یا شوق و دلبستگی مشغول تدریس و تألیف شد. در سال 1340 به مکه مکرمه رفت و همراه پادشاه حجاز «ملک حسین» حجرالاسود را روفته و شست و شو دادند. سپس به جبل عامل بازگشته و به ادامه‌ی تدریس و تألیف خود پرداخت. تا اینکه در سال 1356 عازم کشور عراق و ایران شد و در هریک از این دو کشور با علما و فضلا ملاقات داشت. او مدتی در شهرهای مشهد، تهران، بغداد، نجف و کربلا اقام داشت و پس از آن دوباره به جبل‌عامل بازگشت و به کار تدریس پرداخت که در این میان سه مدرسه هم با نام‌های جعفریه، نادی، نادی‌البنات تأسیس کرد.
سرانجام در تاریخ دوشنبه هشتم ماه حمادی‌الآخر سال 1377 هجری قمری در سن 87 سالگی در بیروت از دنیا رفت. جنازه‌ی او را با هواپیما به بغداد آوردند و از آنجا به نجف بردند و در یکی از صحن‌های علوی به خاک سپردند.
پیرامون شرح حال و آثار علامه شرف‌الدین دو اثر ارزمشند برجای مانده است، یکی به زبان فارسی توسط استاد محمدرضا حکیمی، با نام شرف‌الدین کتاب چهارم از سلسله مرزبانان حماسه‌ی جاوید و دیگری به زبان عربی با نام بغیه الراغبین فی سلسله آل شرف‌الدین در دو جلد.
== دیگر آثار نویسنده ==
از دیگر آثار علامه عبدالحسین شرف الدین می‌توان به '''موسوعه الامام السید عبدالحسین شرف‌الدین'''، '''الفصول المهمه فی تألیف الأمه و مؤلفو الشیعه فی صدر الاسلام''' اشاره کرد.
== شیخ سلیم البشری المالکی ==
شیخ سلیم البشری از علمای اهل سنت است. وی عهده‌دار دو دوره ریاست دانشگاه الازهر مصر بوده است.
== محاسن کتاب ==
آنچه زیبایی این کتاب را دوچندان کرده رعایت ادب و احترام طرفین است. این کتاب، بر خلاف بسیاری از مباحثات - که پر است از اهانت‌ها و هتک حرمت‌ها- بدون کوچکترین شائبه‌ای از توهین و با انصاف متقابل تالیف گشته است و این امر اهمیت خواندن این کتاب را برای هر انسان حقیقت جو، دوچندان می‌کند.
این کتاب یکی از کتب مهم [[شیعه]] است که به اعتقاد آن‌ها دارای موضع و منابع قوی و مستدل با لحن روان است.<ref name="masail">[http://www.al-islam.org/masail/ سوالات دربارهٔ مسائل حقوقی]</ref>
گسترش دامنه‌ی شناخت و عمق و ژرفای اندیشه و قدرت بحث و مناظره‌ی فکری از یک طرف و دلپذیری مناظره‌ای به دور از تعصب و درگیری و جنجال از طرف دیگر از جمله‌ی عواملی است که این کتاب را کتب مشابه خود، متفاوت می‌کند. به عبارت دیگر این کتاب علاوه براینکه یک کتاب مناسب در زمینه تحقیق در حوزه‌ی دین و کتابی مناسب برای از میان برداشتن اختلافات میان این دو مذهب بزرگ اسلام است، می‌تواند کتابی در تعلیم و آموزش آداب مباحثه و مناظره نیز باشد.
== مطالب مرتبط ==
* [[النقض]] قزوینی
* [[قاضی نورالله شوشتری]]
| 