#۲- [[اشه وهیشته]] یا [[اَرته وهیشته]] یا اُردیبهشت به معنی اشه یا ارتی (راستی) است که زیباترین امشاسپندان و نمادی است از نظام جهانی، قانون ایزدی و نظم اخلاقی در این جهان. سخنِ درست گفته شده، آیین خوب برگزار شده، گندم بسامان رشد کرده و مفاهیمی از این نوع، نشانه‌ای از اردیبهشت دارند. او نیایش‌ها را زیر نظر دارد. آنان که اردیبهشت را خشنود نکنند از بهشت محرومند. این امشاسپند نه تنها نظم را در روی زمین برقرار می‌سازد، بلکه حتی نگران نظم دنیای مینُوی و دوزخ نیز هست و مراقبت می‌کند که دیوان، بدکاران را بیش از آنچه سزایشان است تنبیه نکنند. نمایندهٔ این جهانی او [[آتش]] است. از اوقات روز وقت نیمروز([[رَپیثوین]])به او تعلق دارد. یاران او ایزدان [[آذر]]، [[سروش]]، [[بهرام]] و [[نَریوسنگ]] هستند. این امشاسپند نرینه و رقیب اهریمنی او [[ایندره]] است.
#۳- [[خشتره وییریه]] یا [[خشَثرَه وَئیریه]] یا شهریور. به معنی شهریاری و سلطنت شایسته‌است. او مظهر توانایی، شکوه، سیطره و قدرت آفریدگار است. در جهان مینُوی، او نماد فرمانرواییِ بهشتی و در گیتی نماد سلطنتی است که مطابق میل و آرزو باشد، ارادهٔ آفریدگار را مستقر کند، بیچارگان و درماندگان را در نظر داشته باشد و بر بدی‌ها چیره شود. همکاران او [[ایزد مهر]]، [[ایزد خورشید]] و [[ایزد آسمان]] هستند و ایزدان [[هوم]]، [[بُرزایزد]]، [[اردوی سوره آناهیتا]] و [[سوک]] هستند. اوست که در پایان کار جهان همهٔ مردمان را با جاری کردن فلز گداخته‌ای خواهد آزمود. رقیب اهریمنی این امشاسپندِ نرینه؛ [[ساوول]] است.
#۴- [[سپنته آرمیتی|سِپَنت اَرمَیتی]] یا سپندارمذ یا اسپند (اسفند). به معنی اخلاص، پاکبازی و بردباریِ مقدس است. سپندارمذ با نمادی زنانه، دختر اورمزد به‌شمار می‌آید و در انجمن آسمانی در دست چپ او می‌نشیند. چون ایزد بانوی زمین است، به چهارپایان چراگاه می‌بخشد. زمانی که پارسایان در روی زمین، که نماد این جهانی اوست، به کشت و کار و پرورش چهارپایان می‌پردازند یا هنگامی که فرزند پارسایی زاده می‌شود او شادمان می‌گردد و وقتی مردان و زنانِ بد و دزدان بر روی زمین راه می‌روند آزرده می‌شود. همانگونه که زمین همهٔ بارها را می‌شکیبد و تاب می‌آورد، او نیز مظهری از تاب آوری و بردباری است. یاران او در میان ایزدان؛ [[اردوی سوره آناهیتا|اردوی سوره آناهیتاو]] ایزد بانوان [[دین|دینو]] و [[اَرد/اَشی]] هستند. در دوران [[منوچهر]] زمانی که [[افراسیاب]] آب را از [[ایرانشهر]] بازمی‌دارد، سپندارمد به یاری منوچهر می‌آید. دشمن این ایزدبانو [[ناهیه/نانگهیثیه]] است.
#۵- [[هیوروتات|هـَئوروَتات]] یا خرداد. به معنی تمامیّت، کلیّت، رسایی و کمال است و مظهری از مفهوم نجات و رستگاری برای افراد بشر. آب را می‌پاید و در این جهان، شادابی گیاهان مظهر اوست. همکاران این امشاسپند مادینه ایزد [[تیشتر]] و [[باد]] و [[فروَهر پرهیزکاران]] هستند. در دوران تازش [[اهریمن]] آب را به یاری فروهرها می‌ستاند سپس به [[باد]] می‌سپارد و باد آن را با شتاب به سوی کشورها می‌برد و به وسیلهٔ ابر می‌باراند. دشمن او [[تریز و زریز|تریز]] نام دارد.
#۶- [[امرتات|اَمِرِتات]] ([[امُرداد]]) یا مرداد. به معنی بی مرگی است و تجلی دیگری از رستگاری و جاودانگی. سرور گیاهان است. او گیاهان را برویاند و رمه گوسفندان را بیفزاید. او می‌کوشد که گیاهان پژمرده نشوند. همکاران او ایزدان [[رَشن]]، [[اَشتاد]] و [[زامیاد]] هستند. این امشاسپند مادین است و [[تریز و زریز|زریز]] دشمن اهریمنیِ اوست.
گفتنی ست در برخی از ادبیات دینی، امشاسپندان در جهان مادی دارای نقشی به عنوان نگهبان شش گروه از آفریده‌های جهان هستند:وهمن نگهبان جانوران سودمند، اشه وهیشه نگهبان آتش، خشتره وییریه نگهبان فلزات، [[سپنته آرمیتی]] نگهبان زمین، هیوروتات نگهبان آب، امرتات نگهبان گیاهان.
همچنین در متون [[مزدیسنا|مزدیسنایی]] متأخر امشاسپند هفتمی که [[سروش]] است نیز به‌شمار امشاسپندان افزوده شده‌است، اما در متون [[اوستا|اوستایی]] سروش از رده امشاسپندان نیست.
