خلیل‌الله خلیلی: تفاوت میان نسخه‌ها
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
برچسب: واگردانی |
|||
خط ۱:
{{جعبه زندگینامه
| اندازه جعبه =
| عنوان = خلیل‌الله خلیلی
| عنوان ۲ =
| نام =
| تصویر = خلیلی.jpg
| اندازه تصویر =
| عنوان تصویر =
| زادروز = ۱۲۸۶ خورشیدی{{سخ}}۱۹۰۷ میلادی
| زادگاه = باغ جهان‌آرای، [[کابل]]، [[افغانستان]]
| تاریخ مرگ = ۱۴ [[ثور]] ۱۳۶۶ خورشیدی
| مکان مرگ = [[اسلام‌آباد]]، [[پاکستان]]
| علت مرگ =
| آرامگاه = محوطه [[دانشگاه کابل]] و در کنار آرامگاه [[سید جمال‌الدین
| بناهای یادبود =
| محل زندگی =
| ملیت = افغان
| نام‌های دیگر =
| نژاد =
| تابعیت =
| تحصیلات =
| دانشگاه =
| پیشه = [[شاعر]]، [[نویسنده]]، سیاست‌مدار
| سال‌های فعالیت =
| کارفرما =
| نهاد =
| نماینده =
| شناخته‌شده برای =
| نقش‌های برجسته = سفیر کبیر افغانستان در [[عربستان سعودی]] و [[عراق]]
| سبک =
| تأثیرگذاران =
| تأثیرپذیرفتگان =
| شهر خانگی =
| لقب = '''استاد خلیلی'''
| دوره =
| پس از =
| پیش از =
| حزب =
| جنبش =
| مخالفان =
| هیئت =
| دین =
| مذهب =
| منصب =
| مکتب =
| آثار =
| همسر =
| شریک زندگی =
| فرزندان = مسعود خلیلی
| والدین = [[محمدحسین‌خان مستوفی‌الممالک]]
| خویشاوندان سرشناس =
| گفتاورد =
| جوایز =
| امضا =
| اندازه امضا =
| signature_alt =
| پانویس =
}}
'''خَلیل‌الله خَلیلی''' مشهور به '''استاد خلیلی''' {{تتم||۱۲۸۶|[[کابل]]||۱۳۶۶|[[اسلام‌آباد]]|خ}} شاعر فارسی‌گوی معاصر [[افغان‌ها|افغان]] است.
== زندگی ==
استاد خلیلی<ref>در ویرایش جدید این مقاله بیشتر مطالب برگرفته شده‌است از:[[مهدیزاده کابلی]]،{{یادکرد وب|نشانی = http://www.khosha.org/Pages_/5.html#_ednref2| عنوان = '''چهره‌های سیاسی و فرهنگی معاصر افغانستان'''}}، زیر عنوان «'''خلیل‌الله خلیلی، سخن‌سرایی بزرگ'''»، شمارهٔ دوم خوشه</ref> در سال ۱۲۸۶ خورشیدی (۱۹۰۷ میلادی) در باغ جهان‌آرای [[کابل]] متولد شد.<ref>خلیلی، خلیل‌الله، مجموعه اشعار، پیشاور: کتابفروشی خاور، ۱۳۶۹ خ.</ref> پدرش محمدحسین‌خان مستوفی‌الممالک از بزرگان منطقهٔ [[کوهستان]] در شمال [[کابل]] و وزیر مالیهٔ عهد [[امیر حبیب‌الله خان]] بود که بعداً به فرمان [[امان‌الله خان]] به دار آویخته شد.<ref name="bbc.co.uk">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/afghanistan/story/2007/11/071101_s-khalili-annive.shtml | عنوان = «گرامی‌داشت صدمین سال تولد
وی در سنین طفولیت والدینش را از دست داد و درس را در نیمهٔ راه رها کرد. او سال‌ها در کابل، کوهستان و بلخ زیست و در پست‌های اساسی زیادی در سازمان‌های دولتی داخل و خارج [[افغانستان]] کار کرد. در اوایل دههٔ بیست خورشیدی به سمت معاون [[دانشگاه کابل]] به کار گماشته شد.<ref name="ReferenceA">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/afghanistan/story/2006/05/060516_s-khalili-kazemi-15th.shtml | عنوان = «سکوت در سالگرد خاموشی خلیلی» | ناشر = بخش فارسی بی‌بی‌سی}}</ref> در سال ۱۳۳۰ ریاست مستقل مطبوعات را به‌عهده گرفت و در سال ۱۳۳۲ به‌عنوان مشاور عالی سلطنتی در دربار [[محمد ظاهر شاه]] خدمت کرد و نیز مدتی نمایندهٔ مجلس بود و در سال‌های نخستین دههٔ ۵۰ به‌عنوان سفیر کبیر مدتی در [[عربستان سعودی]] و سپس در [[عراق]] مشغول به کار بود.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.shafighi.com/forum/showthread.php?p=3683 | عنوان = «استاد خلیل‌الله خلیلی» | ناشر = انجمن ادبی شفیقی}} برگرفته از سایت هنری، ادبی، فرهنگی و آموزشی هرات باستان</ref>
جدای مناصب اجرایی، موقعیتی بود که خلیلی در عالم ادب کسب کرد و به‌زودی نامدارترین شاعر [[افغانستان]] بدل گشت.<ref name="ReferenceA" />
== دوران مهاجرت ==
خلیلی پس از [[کودتای هفت ثور]] سفارت را ترک گفت و مدتی در [[اروپا]] و [[آمریکا]] به سر برد. اما به سبب عشق وطن دیر در آن‌جا نپایید. او پس از آن به [[پاکستان]] رفت و در کنار هزاران هموطن آواره‌اش مسکن گزید و در این دوره آثار بسیاری از خود به جای گذاشت.<ref name="shafighi.com">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.shafighi.com/forum/showthread.php?p=3683 | عنوان = «استاد خلیل‌الله خلیلی» | ناشر = انجمن ادبی شفیقی}}</ref>
== آثار ==
خلیلی در مجموع ۶۲ اثر منظوم و منثور در عرصه‌های مختلف هنر، ادب، سیاست، فلسفه و عرفان دارد که بیشترشان در داخل و خارج از افغانستان به چاپ رسیده‌است.<ref>{{یادکرد وب| نشانی = http://www.shafighi.com/forum/showthread.php?p=3683 | عنوان =
آثار هرات، [[سلطنت غزنویان]]، [[فیض قدس]]، [[احوال و آثار حکیم سنایی]]، [[از بلخ تا قونیه]]، [[یمگان]]، [[نی‌نامه]] و [[عیاری از خراسان]]، آثار پژوهشی او هستند.<ref name="ReferenceB">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.bbc.co.uk/persian/afghanistan/2012/05/120529_k02_khalili_reburial.shtml | عنوان = جسد خلیل‌الله خلیلی در دانشگاه کابل دوباره به خاک سپرده شد}}</ref>
== شهرت خلیلی ==
[[عبدالغفور روان فرهادی]] پژوهشگر و نویسندهٔ [[افغان]] و نمایندهٔ پیشین [[افغانستان]] در [[سازمان ملل متحد]]، در صدمین سالگرد زایش خلیل‌الله خلیلی، قدرت بیان او را
خلیلی اعتبار بسیاری نیز در میان فارسی‌زبانان [[ایران]] نیز کسب کرده بود. چنانچه مقامات دانشگاهی و حلقه‌های ادبی ایران دوبار در سال‌های ۱۳۳۵ و ۱۳۴۰ از وی دعوت نمودند و خلیلی مورد استقبال فراوان حلقه‌های فرهنگی ایران قرار گرفت.<ref name="shafighi.com" /> چنان‌که تقریظ‌هایی را که [[عبدالرحمن پژواک]]، [[رضازاده شفق]]، [[بدیع‌الزمان فروزانفر]]، [[لطفعلی صورت‌گر]] و [[شمس‌الدین مجروح]] بر دیوان اشعار او نگاشته‌اند.▼
▲[[عبدالغفور روان فرهادی]] پژوهشگر و نویسندهٔ [[افغان]] و نمایندهٔ پیشین [[افغانستان]] در [[سازمان ملل متحد]]، در صدمین سالگرد زایش خلیل‌الله خلیلی، قدرت بیان او را کم نظیر توصیف کرد.<ref name="bbc.co.uk"/>
▲خلیلی اعتبار بسیاری نیز در میان فارسی‌زبانان [[ایران]] نیز کسب کرده بود. چنانچه مقامات دانشگاهی و حلقه‌های ادبی ایران دوبار در سال‌های ۱۳۳۵ و ۱۳۴۰ از وی دعوت نمودند و خلیلی مورد استقبال فراوان حلقه‌های فرهنگی ایران قرار گرفت.<ref name="shafighi.com"/> چنان‌که تقریظ‌هایی را که [[عبدالرحمن پژواک]]، [[رضازاده شفق]]، [[بدیع‌الزمان فروزانفر]]، [[لطفعلی صورت‌گر]] و [[شمس‌الدین مجروح]] بر دیوان اشعار او نگاشته‌اند.
زمانی، خلیل‌الله خلیلی در سوگ [[ملک‌الشعرای بهار]] سروده بود:
سطر ۸۴ ⟵ ۸۲:
{{شعر|نستعلیق}}
{{ب|زآغاز تاریخ، ایران و افغان|سر خوانِ دانش و اخوان نشسته}}
{{ب|ز باغی دو سرو روان قد کشیده|به شاخی دو مرغ خوش‌الحان نشسته<ref>[[فرهاد مشرق‌زمینی|ف.
{{پایان شعر}}
== درگذشت ==
▲خلیل الله خلیلی در بهار ۱۳۶۶ خورشیدی در شهر [[اسلام‌آباد]] کشور [[پاکستان]] درگذشت.<ref name="shafighi.com"/> جسد وی پس از ۲۵ سال از درگذشتش، از پاکستان به کابل منتقل و در مراسم رسمی در محوطه دانشگاه کابل و در کنار آرامگاه [[سید جمال‌الدین افغان]] به خاک سپرده شد.<ref name="ReferenceB"/>
در مراسم خاکسپاری مجدد وی اعضای خانواده او، شماری از اعضای کابینه، استادان دانشگاه کابل و دوست‌داران این شاعر شرکت کردند.
سطر ۱۰۱ ⟵ ۹۸:
{{ترتیب‌پیش‌فرض:خلیلی، خلیل‌الله}}
[[رده:اهالی افغانستان]]
[[رده:درگذشتگان ۱۳۶۶|خلیلی، خلیل‌الله]]
| |||