جایزه نوبل: تفاوت میان نسخه‌ها

'''جایزه نوبل''' معتبرترین جایزه ایجایزه‌ای است که در حوزه هایحوزه‌های علمی به یک دانشمند تعلق می‌گیرد.<ref name="zamaaneh.com">[http://www.zamaaneh.com/science/2009/10/post_19.html آیا جایزهٔ نوبل احتیاج به بازبینی دارد؟], [[رادیو زمانه]]</ref> جایزه نوبل در سال ۱۸۹۵، به وصیت کارخانه‌دار و شیمیدان سوئدی، [[آلفرد نوبل]] که بیشتر او را به دلیل ابداع [[دینامیت]] می‌شناسند، پایه‌گذاری شد.

* اعضاء پاره‌ای از سازمانهایسازمان‌های پارلمانی یا حقوقی بین‌المللی (برای جایزه صلح)

در مقایسه با سایر جوایز، روند پیشنهاد نامزد و انتخاب برنده جوایز نوبل طولانی و موشکافانه‌است. به همین دلیل است که در گذر سال‌ها، جوایز نوبل به مهم‌ترین و معتبرترین جوایز در نوع خود تبدیل شده استشده‌است.

فرم‌هایی که به منزله دعوتنامه‌های شخصی و اختصاصی است، به ۳۰۰۰ شخص منتخب ارسال می‌شوند تا از آنهاآن‌ها برای اعلام نامزدی دعوت به عمل آید. به عنوان مثال بنیاد نوبل اعلام کرده‌است که در مورد جایزه صلح ممکن است افراد زیر نامزد شوند:

بر خلاف بسیاری جوایز دیگر، نامزدهای دریافت جایزه نوبل به‌طور علنی معرفی نشده و هرگز به آنهاآن‌ها اعلام نمی‌شود که آنهاآن‌ها برای دریافت جایزه مورد نظر هستند. موارد ثبت شده به مدت پنجاه سال مهروموم می‌شوند.<ref name="وب‌گاه رسمی بنیاد نوبل">[http://www.nobelprize.org/nomination/archive The Nomination Database]</ref>

پس از اتمام مهلت اعلام نامزدی، یک کمیته موارد نامزدی را جمع‌آوری می‌کند تا به فهرست اولیه‌ای که از ۲۰۰ نامزد تشکیل شده برسد. این فهرست برای کارشناسان منتخب در حوزه کار هر یک از نامزدها فرستاده می‌شود تا اینکه فهرست مذکور به ۱۵ نامزد نهایی محدود شود. پس از آن گزارشی را به پیوست نظرات مربوطه تهیه می‌کند و آنراآن را به آکادمی یا بر حسب زمینه جایزه به دیگر نهاد مربوطه می‌فرستد. برای روشنتر شدن اینکه این موسسات در چه حد و اندازه‌ای هستند، مجمع جایزه پزشکی را مثال می‌زنیم که ۵۰ عضو دارد. اعضای مؤسسه تشکیل جلسه می‌دهند و برای انتخاب برنده(ها) جایزه رای‌گیری می‌کنند.

در طی سالها، افرادی که معتقدند توافقات رسمی و تأیید اسامی از موفقیت‌های واقعی در روند تصمیم‌گیری در مورد اینکه جایزه باید به چه کسی اهدا شود مهمترمهم‌تر است، جوایز نوبل را مورد انتقاد قرار داده‌اند. شاید یکی از بدترین این موارد در ۱۹۷۳رخ داد که در آن [[هنری کیسینجر]] و [[لی دوک تو]] به خاطر بازگرداندن صلح به [[ویتنام]] به طوربه‌طور مشترک برنده جایزه صلح نوبل شده بودند و این در حالی بود که [[جنگ در ویتنام]] همچنان ادامه داشت. لی‌دوک‌تو با این استدلال که صلح هنوز محقق نشده‌است از دریافت جایزه خودداری کرد.

یکی دیگر از نقاط مورد اختلاف، قوانین سختگیرانه‌ای است که با ارائه همزمانهم‌زمان جایزه به بیش از سه نفر مخالفت می‌کند. در مواردی که جایزه برای ارج نهادن به موفقیت کار تیمی که بیشتر از سه نفر است در نظر گرفته می‌شود، ناگزیر یک یا چند نفر از دریافت جایزه محروم می‌شوند. به عنوان مثال در سال ۲۰۰۲، جایزه‌ای که به دلیل پیشرفت‌های صورت گرفته در زمینه [[طیف‌سنجی توده‌ای]] در [[شیمی پروتئین]] به [[کویچی تاناکا]] و [[جان فن]] اهدا شد تلاش‌های [[فرانس هیلن‌کامپ]] و [[مایکل کاراس]] را از [[مؤسسه شیمی فیزیک و نظریه‌ای]] [[دانشگاه فرانکفورت]] را به رسمیت نشناخت.<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= ''The Scientist'', Volume 3, Issue 1, Page ۲۰۰۲۱۲۱۱–۰۳|نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=en |مقاله= [http://www.the-scientist.com/article/display/20931/ Nobel Prize controversy] |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} Retrieved on July 30.</ref>

جایزه نوبل فیزیک در [[سال ۲۰۰۵]] و بویژهبه ویژه برنده شناختن [[روی گلابر]] و برنده ندانستن [[جورج سودارشان]] انتقادات فراوانی را به همراه آورد. در حالیکه نقل قول‌های ارئه شده در مقاله گلابر در سال ۱۹۶۳ نشان می‌دهند که کار وی از منابع بیشتری بهره برده، اما کاملاً روشن است که مقاله‌های هر دو فیزیکدان، در زمینه [[نورشناسی کوانتوم]] و فرضیه [[همگرایی]] تأثیر بسزایی داشته‌است. متأسفانه در این مورد نیز درگذشت لن ماندل و دان والز که به پیشبرد موارد مذکور کمک‌های فراوانی کرده بودند، باعث شد این دانشمندان نیز از گردونه حذف شوند.

یک دلیل احتمالی دیگر این بود که پیش از آن در اسکاندیناوی یک جایزه مشهور برای ریاضیات وجود داشت. جوایزی که در آن زمان در زمینه ریاضیات داده می‌شد، عمدتاً به دلیل تلاش‌های [[گوستا میتاگ لفلر]] بود که بنیانگذار نشریه «اکتا متمتیکا» بود و این نشریه پس از گذشت یک قرن همچنان یکی از مهم‌ترین نشریات ریاضی در جهان است. او با استفاده از نفوذش در [[استکهلم]]، [[شاه اسکار دوم]] را متقاعد کرد تا رقابت‌های جایزه‌داری را ترتیب داده و از ریاضی‌دانان برجسته سراسر [[اروپا]] از جمله [[هرمیت]]، [[ژوزف لوییس فرانکویس برتراند|برتراند]]، [[ویرستراس]] و [[هنری پوینکار|پوینکار]] تقدیر بعملبه عمل آورد.