توحید مفضل: تفاوت میان نسخه‌ها

کتاب توحید مفضل، که نوشتار گفته‌های [[جعفر صادق]] ششمین امام شیعیان است و در آن به مباحث خداشناسی پرداخته شده استشده‌است.

مفضل بن عمر از خواص شاگردان [[جعفر صادق]] و [[موسی کاظم]] بوده استبوده‌است. طبق آنچه در کتاب [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد]]

[[شیخ مفید]] آمده، [[علی بن موسی الرضا]] در ضمن حدیثی بر او رحمت فرستاده و تبعیت او از ائمه را ستوده است.<ref>الارشاد، باب 24، حدیث 10</ref> در عصر [[جعفر صادق]] و [[موسی کاظم]] در میان مردم کوفه وکیل آنان بوده، نیز از جانب [[جعفر صادق]] وظیفه داشت با اموالی که از طرف او در اختیارش گذاشته شده بود یا اجازه اخذ آنهاآن‌ها را از مردم داشت، میان مردم را اصلاح کند و اختلافها را بردارد.<ref>(اصول کافی)، ج 2، ص 209</ref> روایات بسیاری در فضیلت و برتری او از خود امامان رسیده استرسیده‌است.

علی بن طاووس از قول محرز بن سعید نحوی نقل می‌کند که مفضل ابن عمر الجعفی نامه‌ای به [[جعفر صادق]] نوشت مبنی بر اینکه کسانی هستند که نفی ربوبیت می کنندجوابمی‌کنندجواب چیست؟ مفضّل چهار جلسه نزد [[جعفر صادق]] شتافت و سخنان او را که به وی املاء می‌فرمود، مکتوب کرد. آن حضرت این رساله ر در جواب آنهاآن‌ها پرداخت که در بین اهل دین این رساله بسیار مشهور است و شهرت مفضل بیشتر به دلیل نقل این کتاب است.

مفضّل بن عمر روزی در نزدیک مزار شریف پیامبر اکرم نشسته بود که دید ابن ابی‌العوجاء (دهری مسلکِ معروف، وفات: ۱۵۵ هجری) با یکی از دوستانش به آنجا آمده و در ضمن صحبت‌هایش که برای اطرافیان مسموع بود، وجود خدا و نبوت پیامبر اسلام را منکر شد. مفضّل به شدت به سخنان او اعتراض کرد و او در جواب گفت که اگر از اهلِ کلام هستی حجت خود را بیاور و چنانچه از شاگردان جعفر بن محمد هستی باید بدانی که او زیاده از این، سخنان ما را شنیده و با متانت جواب گفته است؛ لذا به نحو شایسته با ما سخن کن. مفضل اندوهناک به نزد [[جعفر صادق]] می‌رود و ماجرا را برایش می‌گوید. [[جعفر صادق]] به او وعده می‌دهد که به طوربه‌طور خصوصی برایش از حکمت‌های آفرینش بیان فرمایدمفضل به خانه می‌رود و خوشحال از این وعده، خواب به چشمش نمی‌آید. روز بعد [[جعفر صادق]] او را به اندرون می‌برد و شروع به درس کرده از توحید شروع می‌کند. بعد از ذکر چند جمله، مفضل اجازه می‌خواهد تا آنچه را امام می‌فرماید بنویسد. این درس‌ها در چهار جلسه به پایان می‌رسد و در ضمن آن برخی مسائل علوم طبیعیه توسط [[جعفر صادق]] بیان می‌شود.<ref>http://www.mashreghnews.ir/fa/news/337544/کتابی-که-دانشمندان-مقابلش-زانو-می‌زنند-دانلود#_ftn2</ref>

[[سید بن طاووس]] (وفات: ۶۶۴ هجری) که آن را شگفت‌انگیز خوانده است<ref>الامان، فصل 7 ـ کشف المحجه، فصل 16</ref> و همچنین علامه [[محمد باقر مجلسی]] آن را برای استفاده عامه به فارسی شیوا ترجمه نموده و در برخی موارد، سخنان حضرت را شرح نیز کرده استکرده‌است.

نسخه‌های خطی متعددی از توحید مفضّل به جا مانده استمانده‌است که برخی از آن‌ها در ایران و در کتابخانه‌هایی چون [[کتابخانه آستان قدس رضوی]]، [[کتابخانه ملی]] و [[کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی]]، و برخی دیگر در عراق نگهداری می‌شوند. ظاهراً قدیمی‌ترین نسخه خطی این اثر، متعلق به سال ۱۰۵۶ق و به خط عبدالرزاق جیلانی است که در کتابخانه آیت‌الله گلپایگانی در قم نگهداری می‌شود.<ref>http://fa.wikishia.net/view/توحید_مفضل_(کتاب)</ref>

توحید مفضل برای نخستین بار در ۱۲۸۷ش در ایران به چاپ رسید. از آن پس تاکنون، متن و ترجمه‌ها و شروح متعددی از توحید مفضّل در مصر، عراق و ایران چاپ شده استشده‌است.