حسین گل‌گلاب: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
جز حذف الگو و رده خرد از مقالاتی که دیگر خرد نیستند با ویرایشگر خودکار فارسی
FreshmanBot (بحث | مشارکت‌ها)
جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB
خط ۳۶:
او تحصیلات ابتدایی خود را در [[مدرسه علمیه]] نزد استادان [استادان] آن دوره، [[عبدالعظیم قریب]]، میرزا ابراهیم قمی مسعودی، [[غلام‌حسین رهنما]] و [[شمس‌العلما قریب گرکانی]] گذراند. برای تکمیل تحصیلاتش در دوره متوسطه به [[دارالفنون]] رفت و از معلمین [معلمان]فرانسوی دارالفنون زبان فرانسه آموخت. او علاوه بر زبان انگلیسی و فرانسوی، مقدمات زبان روسی را نیز در کلاس اسکندرخان ماردیروسیان فرا گرفت<ref>[http://www.persian-language.org/poetsandauthors-گ-fullcontent-361.html استاد حسین گل‌گلاب، شاعران و نویسندگان ایران، شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی]</ref> و پس از پایان تحصیلات در دارالفنون در سال ۱۲۹۵، از سال ۱۲۹۸ به تدریس علوم طبیعی در همان مدرسه پرداخت.{{سخ}}
حسین گل‌گلاب از ۱۲۹۸ تا ۱۳۰۷، دوازده جلد کتاب در رشته علوم طبیعی تألیف کرد. در همان زمان به ادامه تحصیل پرداخت و در سال ۱۳۰۱ از [[دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران|مدرسه عالی حقوق]] در رشته قضایی و [[علوم سیاسی]] فارغ‌التحصیل [دانش‌آموخته] شد. سپس در سال ۱۳۰۷ تصدی تحقیقات عملی گیاه‌شناسی در دانشکده پزشکی را به‌عهده گرفت و از ۱۳۰۷ تا ۱۳۱۳ در [[دبیرستان نظام]] و [[دانشکده پزشکی]] [[گیاه‌شناسی]] تدریس کرد.{{سخ}}
در سال ۱۳۱۴ طبق مقررات قانون دانشگاه به دریافت درجه دکترا در رشته علوم نائل آمد وبهو به تدریس [[فیزیولوژی گیاهی]] در دانشسرای عالی و گیاه‌شناسی در دانشکده پزشکی پرداخت و در سازمان نوین دانشکده به استادی کرسی بیولوژی گیاهی و ریاست آزمایشگاه مربوطه انتخاب شد. در همان سال پس از اخذ دکترای علوم، به عضویت [[فرهنگستان ایران]] و سپس به مدیر کلی فرهنگستان مزبور انتخاب شد. در سال ۱۳۲۴ که ریاست دانشکده پزشکی به عهده [[شارل اوبرلین|پروفسور اوبرلین]] فرانسوی بود، او به معاونت دانشکده منصوب شد و در سالهای بعد سمت مدیر کلی دبیرخانه دانشگاه و ریاست انجمن بیولوژی ایران را به‌عهده گرفت و به منظور مطالعات و تحقیقات علمی به کشورهای [[اتحاد جماهیر شوروی]]، [[بلژیک]] و [[انگلستان]] مسافرت کرد.<ref name=" gol" />
از جمله این سفرها می‌توان شرکت در جشنهای دویست و بیست ساله تأسیس فرهنگستان شوروی در خرداد ۱۳۲۴ اشاره کرد که در جواب به دعوت [[فرهنگستان علوم]] شوروی انجام شده بود. وی پس از بازگشت در گزارشی فعالیت مراکز و موسسات مختلف و دانشگاه‌ها و کتابخانه‌های شوروی را شرح داد.<ref>متن سخنرانی آقای گل گلاب استاد دانشگاه در انجمن فرهنگی ایران و شوروی، نامه فرهنگستان (قدیم)، سال سوم، شهریور ۱۳۲۴، شماره ۲</ref>{{سخ}}
از ۱۳۲۶ تا ۱۳۵۱ خدمات اجتماعی مختلفی را به‌عهده داشت. در ۱۳۴۵ از خدمات دولتی بازنشسته شد و یک سال بعد به‌عنوان اولین استاد ممتاز [[دانشگاه تهران]] از خدمات علمی و فرهنگی او قدردانی شد. از ۱۳۴۹ تا ۱۳۵۴ رئیس هیئت مؤسسان و رئیس هیئت امنای [[مدرسه عالی علوم اراک]] بود که آن را با کمک دکتر [[پرویز شهریاری]] و دکتر [[عبدالکریم قریب]] راه‌اندازی کرده بود.<ref>[http://www.entekhab.ir/fa/news/63112/حساب-عمر-استاد-حساب-نگاهی-به-زندگی-دکتر-پرویز-شهریاری حساب عمر استاد حساب، نگاهی به زندگی دکتر پرویز شهریاری. پایگاه خبری تحلیلی انتخاب، ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۱]</ref> از اواسط ۱۳۴۹ در دوره دوم فرهنگستان زبان ایران عضو پیوسته بود.{{سخ}}
حسین گل‌گلاب بیش از پنجاه قطعه نمایش کلاسیک برای [[هنرستان هنرپیشگی]] ترجمه کرده‌است. از دیگر فعالیتهایفعالیت‌های او می‌توان به سروده‌ها و ترانه‌هایی برای کودکان اشاره کرد. او به نقاشی و عکاسی نیز علاقه‌مند بود،<ref>[http://www.asremardom.com/post-7251.aspx دکتر حسین گل گلاب سراینده سرود حماسی «ای ایران»، روزنامه عصر مردم، صفحه ۷، ۱۶ اردیبهشت ۸۹]</ref> تا آنجا که دوربین عکاسی بر دوش می‌انداخت و پابه‌پای [[رشید یاسمی]] و [[روح‌الله خالقی]] و استادش [[کلنل وزیری]] به تپه ماهورهای طبیعت ایران سر می‌کشید و گونه‌های پوشش گیاهی ایران را رصد می‌کرد. همچنین او نخستین کسی بود که آزمایشگاه‌های گیاهی ایران را به [[میکروسکوپ]] مسلح کرد.<ref>[http://www.farsnews.com/printable.php?nn=13900629000108 تدوین مستند زندگی«شاعر سرود ای ایران» به پایان رسید، خبرگزاری فارس، ۲۹ شهریور ۹۰]</ref>{{سخ}}
وی در حال تهیه فرهنگ نامه‌ای در زمینه گیاه‌شناسی بود که اجل مهلتش نداد و در ۲۲ اسفند ۱۳۶۳ درگذشت و در [[بهشت زهرا]]ی تهران به خاک سپرده شد. از او سه فرزند به نام‌های فرخ گل‌گلاب (مهندس راه و ساختمان)، هما گل‌گلاب (دکتر داروسازی و شیمی آلی) و داریوش گل‌گلاب دکتر و متخصص رادیولوژی به یادگار ماند.
 
خط ۴۵:
نکته‌سنجی و دقت نظر گل‌گلاب که ناشی از تجربیات علمی و پژوهشی او در علوم طبیعی بود، در موسیقی نیز بارز بود و در هر دو عرصه او را در ردیف استادان بزرگ قرار داد.{{سخ}}
در ۱۳۰۳ [[علینقی وزیری|کلنل علی‌نقی خان]] گروه موسیقی‌اش را تأسیس کرد و برای ارکستر آن بجز تار معمولی، سه نوع تار با طول‌های مختلف طراحی کرد که در واقع یک ارکستر مجلسی چهار بخشی بود که با [[موسی معروفی]]، حسین گل‌گلاب، [[ادیب]]، حسنعلی صبا ، [[اسماعیل مهرتاش]]، [[صادق خانی]] و [[محمد صادق اربابی]] اجرا می‌شد.<ref>[http://www.mehrnews.com/fa/newsdetail.aspx?NewsID=671088 آلبوم تکنوازی تار موسی معروفی منتشر شد، خبرگزاری مهر، ۷ اردیبهشت ۱۳۸۷]</ref> گل‌گلاب در همان حال که همگام با استادان تراز اول دوران خود در نواختن ساز، نوازنده‌ای ماهر به‌شمار می‌آمد، در سرودن شعر و ترانه هم هم‌ردیف بزرگانی چون [[شیدا]]، [[عارف قزوینی]] و [[ملک‌الشعرای بهار]] ارزیابی می‌شد.<ref name=" golab" />{{سخ}}
گل‌گلاب از شاعران خوب زمان خود بود. از آنجا که هم نت می‌دانست و هم به موسیقی وارد بود، برخلاف سایر شعرا که سرودن شعر روی آهنگ برایشان مشکل بود، کلمات را با نت‌های موسیقی تطبیق می‌داد. او به تشویق وزیری چندین سرود و تصنیف تهیه کرد که از میان آنهاآن‌ها می‌توان به سرودهای حماسی «''ای ایران''» و «''آذر آبادگان''» با صدای [[بنان]] و «''خاک ایران''» و «''پایدار ایران''» اشاره کرد. تصنیف‌های دیگری مثل «''زبان عشق''» با صدای عبدالعلی وزیری، «''ره عشق''» و «''بلبل مست''» با صدای [[بنان]] و همچنین «''وصال دوست''» که وزیری آن را در [[آواز اصفهان|پرده اصفهان]] ساخته از او به یادگار مانده‌است.<ref>[http://www.aftabir.com/news/view/2005/mar/14/c5c1110802401.php/در-باره-زندگی-هنری-گل-گلاب درباره زندگی هنری گل گلاب، مجله اینترنتی آفتاب، ۲۴ اسفند ۱۳۸۳]</ref>{{سخ}}
او بعدها پس از تأسیس دوره عالی موسیقی در [[هنرستان عالی موسیقی|مدرسه موسیقی دولتی]]، برای تدریس در آنجا پذیرفته شد.
 
خط ۵۹:
== فرهنگستان ایران ==
سال ۱۳۱۳ به دستور [[رضا شاه]] و به همت [[محمدعلی فروغی]]، [[فرهنگستان ایران]] تأسیس شد. حسین گل‌گلاب و کسانی همچون [[محمود حسابی]]، [[علی‌اصغر حکمت]]، [[علی‌اکبر دهخدا]]، [[رشید یاسمی]] و [[غلامحسین رهنما]] از نخستین اعضای فرهنگستان بودند. در ۱۳۱۴ دکتر گل‌گلاب به دلیل تخصص در معادل‌یابی اصطلاحات رشته‌های علمی به عضویت پیوسته فرهنگستان ایران برگزیده شد و در سال ۱۳۱۵ سردبیری فرهنگستان را پذیرفت. او نخستین دبیر فرهنگستان زبان فارسی بود.{{سخ}}
گل‌گلاب در وضع واژه‌های علوم طبیعی، به ویژه گیاه‌شناسی سهم به‌سزایی داشت. او در این‌باره می‌گوید: «بنده حتی قبل از به وجود آمدن فرهنگستان ۲۰۰ تا۳۰۰ لغت ساختم و در کتاب‌های درسی به کار بردم مثل [[کاسبرگ]]، [[تخمدان (گیاهی)|تخمدان]]، [[پرچم (گل)|پرچم]] و…. بعد که فرهنگستان تشکیل شد، کسی با آنهاآن‌ها مخالفتی نکرد. خیلی‌ها اصلاً نمی‌دانستند که این لغات قبلاً وجود نداشته‌است، جزئی از زبان شده و مردم آنهاآن‌ها را پذیرفته بودند و در مدارس نیز آنهاآن‌ها را به‌کار می‌برند؛ حتی مخالفان معادل‌سازی نیز با این لغات مخالفتی نداشتند.»{{سخ}}
او همچنین خالق واژه‌های علمی و پرمعنایی مثل [[قارچ]]، [[جلبک]] و [[گلسنگ]] در متون زیست‌شناسی ایران بود.<ref>[http://www.iranianlichens.com/2011/05/blog-post_28.html خالق واژه‌های علمی وزین و پر معنای قارچ، جلبک و گلسنگ در متون زیست‌شناسی ایران، همزیستی: تارنمای گلسنگهای ایران، ۲۸ می ۲۰۱۱]</ref>
 
== کتاب‌ها و مقالات ==
آثار نوشتاری علمی گل‌گلاب متنوع بود و در سطوح مختلف آموزشی مورد استفاده قرار می‌گرفت. در دورانی که رشته‌های تحصیلی در مقطع [[دبیرستان]] یا متوسطه در حال شکل‌گیری بود، کتابهایکتاب‌های آموزشی او در رشته طبیعی یا به اصطلاح امروز گروه تجربی، به دبیران دوره طبیعی دبیرستان‌های کشور کمک می‌کرد تا بتوانند دیپلمه‌هایی را که در دهه‌های بعد در رشته‌های مختلف زیرگروه علوم تجربی در دانشگاه‌ها ادامه تحصیل می‌دادند، آموزش دهند. نثر او یکی از نمونه‌های درخشان نثر فارسی در کتاب‌های غیرداستانی است. اما کارهای ادبی او نیز درخششی کمتر از کارهای علمی‌اش ندارند و سروده‌هایش از کارهای ماندنی موسیقی ایرانی است و بسیاری او را یکی از بهترین ترانه‌سرایان ایرانی می‌دانند.{{سخ}}
آثار حسین گل‌گلاب به دو گروه اصلی علمی و هنری تقسیم می‌شوند. آثار علمی شامل زیرگروه‌هایی نظیر شیمی، فیزیک، جغرافیای طبیعی، فیزیولوژی گیاهی و حیوانی‌ست. آثار هنری نیز شامل موسیقی، شعر، تئاتر و اپراست. او بیش از پنجاه قطعه نمایش کلاسیک برای هنرستان هنرپیشگی نوشت که برخی از این نمایشنامه‌ها در مجلات به چاپ رسد. او همچنین [[کارمن (اپرا)|اپرای کارمن]] و [[فاوست|اپرای فاوست]] را به نظم فارسی مطابق با آهنگ‌های اصلی ترجمه کرده‌است.<ref>آقا شیخ محمد، مریم و سعید نوری نشاط، گلزار مشاهیر، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۷۷ خورشیدی، صفحهٔ ۳۶۱</ref> یک سال پس از درگذشتش، مقاله‌ای با عنوان یادی از دکتر حسین گل‌گلاب در مجله چیستا، شماره سه، سال ۱۳۶۴ به چاپ رسید که در آن به خدمات علمی و آموزشی او اشاره شد، از جمله پایان‌نامه دکترای او که راجع به نباتات ایران است و خلاصه آن در سال ۱۳۱۳ به چاپ رسیده بود و در آن شش هزار گیاه که در ایران می‌رویند توصیف شده‌بودند.