تفاوت میان نسخه‌های «خاندان قوام شیرازی»

خاندان قوام شیرازی (ویرایش)

نسخهٔ ‏۱۵ مهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۸:۳۰

۹ بایت اضافه‌شده ،  ۲ سال پیش
جز
←‏ویرایش به وسیلهٔ [[وپ:ابرابزار|ابرابزار]]
[[پرونده:Agha Mohammad Khan with Ebrahim Khan Kalantar.png|بندانگشتی|نقاشی از محمدخان قاجار (نشسته) و وزیرش ابراهیم کلانتر (ایستاده) ۱۷۹۵-۱۸۰۰۱۷۹۵–۱۸۰۰.]]
'''خاندان قوام شیرازی''' از خاندان‌های دیوان‌سالار دوره قاجار بودند که در شهر شیراز قدرت و نفوذ بسیار داشتند.
 
== اصل و نسب ==
خاندان قوام شیرازی از نسل پسران و برادران [[حاج ابراهیم کلانتر]]، صدراعظم [[آقامحمدخان قاجار]] هستند. اعضای این خانواده خود را از نسل حاجی قوام، وزیر [[ابواسحاق اینجو]] می‌دانستند. در گزارش‌های مخفیانه سفارت بریتانیا دربارهدربارهٔ رجال دوره قاجار نیز ریشه خانواده قوام را یهودی دانسته استدانسته‌است.<ref name=r252>Royce, p. 252</ref> ناصرالدین شاه قاجار نیز خانواده قوام را یهودی میدانستمی‌دانست و هنگام سفر به اروپا و دیدار با نمایندگان سازمان [[اتحاد جهانی آلیانس]] و رئیس آن [[آدولف کرمیو]] گفت :" «من فراموش نمیکتم که این یک یهودی، حاجی ابراهیم بود که کمک کرد قاجارها سلطنت را به دست آورند"».<ref> Outcaste (RLE Iran D): Jewish Life in Southern Iran, Lawrence Loeb, p. 32, 2012.</ref> این سخن ناصرالدینشاه در یهودی دانستن حاج ابراهیم هیچگاه مورد رد توسط مقامهای سازمان آلیانس قرار نگرفت.
بسیاری منابع دیگر نیز حاچ ابراهیم کلانتر را یهودی دانسته انددانسته‌اند.<ref>A General Sketch of the History of Persia, Sir Clements Robert Markham, Longmans, Green, and Company, 1874, page 330</ref> پزشک یهودی اتریشی پولاک که در قرن ۱۹ به ایران سفر کرده بود نیز در نوشتارهای خود خاندان قوام را یهودی و محافظ یهودیان ایران دانسته است.دانسته‌است؛ ولیکن در سال ۱۹۱۰ و در ماجرای [[تهمت خون ۱۹۱۰ در شیراز|تهمت خون شیراز]] و حمله به محله یهودیان خاندان قوام نیز در این مسالهمسئله مقصر بودند.<ref> 2012 page 32 Outcaste (RLE Iran D): Jewish Life in Southern Iran Laurence D Loeb</ref> ولیکن بعضی مانند ویلیام رویس در یهودی بودن حاج ابراهیم شک داشتند. فیشر نیز در کتاب خود به کتاب خاندان قوام الملک نوشته قاسمی در سال ۱۹۵۰ اشاره میکندمی‌کند و حاج ابراهیم و خاندان قوام را یهودی میداندمی‌داند.<ref> 2012 page 32 Outcaste (RLE Iran D): Jewish Life in Southern Iran Laurence D Loeb</ref>
[[عبدالله شهبازی]] خانواده قوام را از [[آنوسی]]‌ها یا یهودیان مخفی می‌داند و بر این باور است که جد اعلای خانواده قوام، ملا آشر، در اوایل سده دوازدهم و در کوران [[حمله افغان]] از [[قزوین]] به شیراز مهاجرت کرده استکرده‌است و در اواسط این سده کدخدا یا [[کلانتر]] محلات حیدری‌خانه، یعنی نیمی از شهر شیراز بود و خود را به نام «حاجی هاشم جدیدالاسلام» معرفی می‌کرد. او سپس با دختری از بازماندگان خانواده حاجی قوام ازدواج کرد و از این رو نوادگان او خود را از نسل حاجی قوام می‌دانند.<ref>[http://www.shahbazi.org/pages/Freemasonry_Sassoons6.htm عبدالله شهبازی، میراث ساسون‌ها]</ref> این خانواده در اوایل دوران قاجار به سبب انتساب به حاجی هاشم، به «سلسله هاشمیه» معروف بودند که همین عنوان را [[حسن فسائی]] نیز در [[فارسنامه ناصری]] به کار برده استبرده‌است.<ref name=r252>Royce, p. 252</ref>
 
== تاریخچه ==
حاجی علی‌اکبر بعدها به شیراز بازگشت و به درخواست مردم فتحعلی‌شاه او را به کلانتری شیراز منصوب کرد. در سال ۱۲۴۵ قمری ملقب به قوام‌الملک شد و در ۱۲۷۹ قمری به تولیت [[آستان قدس رضوی]] رسید. قوام‌الملک از ازدواج با حاجیه بی‌بی دختر [[خاندان خواجه‌نوری#نوادگان میرزا محمدزکی‌خان نوری|محمدزکی‌خان نوری]] صاحب چند دختر و پسر شد. پسر چهارمش به نام علی‌محمدخان پس از او کلانتر شیراز شد و لقب قوام‌الملک را نیز به میراث برد. [[فتحعلی‌خان صاحب‌دیوان]] پسر دیگر حاجی علی‌اکبر به تهران رفت و با دختر فتحعلی‌شاه ازدواج کرد. او به حکومت بسیاری از ایالات منصوب شد، پیش از اولین سفر ناصرالدین‌شاه به اروپا به مقام [[وزیرنظام]]ی سرافراز شد و سرانجام به تولیت آستان قدس رضوی رسید. پسر دیگر حاجی علی‌اکبر، [[نصیرالملک|میرزا حسنعلی نصیرالملک]] بود که در شیراز باقی ماند و به حکومت شهرهایی چون [[بوشهر]]، [[لار]] و [[بندرعباس]] رسید.<ref name=r253>Royce, p. 253</ref>
 
لقب قوام‌الملک برای پنج نسل در خانواده قوام برقرار بود. [[ابراهیم قوام]]، آخرین قوام‌الملک را رضاشاه در دهه ۱۳۱۰ از شغل موروثی خود یعنی «کلانتر شیراز»، عزل کرد و به اجبار به همراه خانواده‌اش به تهران آورد. در تهران [[علی‌محمد قوام]] پسر ابراهیم قوام با [[اشرف پهلوی]] دختر رضاشاه ازدواج کرد. علی قوام پس از جدایی از اشرف با خواهر [[اسدالله علم]] ازدواج کرد و علم نیز دختر ابراهیم قوام را به همسری گرفت.<ref name=r253>Royce, p. 253</ref>
 
پس از اجباری شدن نام‌خانوادگی در دوران رضاشاه، نوادگان صاحب‌دیوان نام خانوادگی «صاحب‌دیوانی» و نوادگان نصیرالملک و میرزا علی‌محمد قوام‌الملک، نام خانوادگی «قوام» را انتخاب کردند.<ref name=r253>Royce, p. 253</ref>
* [[ابراهیم خان کلانتر]]، صدراعظم فتحعلی شاه قاجار
* [[ابوالحسن شیرازی]]، سفیر فتحعلی شاه به [[انگلستان]]
* [[علی‌‌‌اکبرعلی‌اکبر قوام‌الملک شیرازی]]
* [[فتحعلی‌خان صاحب‌دیوان]]
* [[نصیرالملک]]
 
== پانویس ==
{{پانویس|۲}}▼
▲{{پانویس}}
 
== منابع ==
 
{{چپ‌چین}}
* {{یادکرد کتاب | همان = | نام خانوادگی =Royce | نام =William R. | نام ویراستار ۱ =Michael E. | نام خانوادگی ویراستار =Bonine | فصل =The Shirazi Provincial Elite: Status Maintenance and Change | عنوان =Continuity and Change in Modern Iran | تاریخ =1981 | ناشر =State University of New York Press | زبان =en | شابک =0-87395-466-1 | oclc = | doi = | id = | صفحه = | صفحات = | در = | گفتاورد = | ref = | bibcode = | laysummary = | laydate = | جداکننده = | پی‌نوشت = | lastauthoramp = }}
{{پایان چپ‌چین}}
 
برگرفته از «https://fa.wikipedia.org/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/23338033»