سازدهنی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
افزودن جعبه اطلاعات ساز، بهبود منبع پیوند و تمیز کاری
برچسب: افزودن پیوند بیرونی به جای ویکی‌پیوند
خط ۱:
{{Infobox Instrument
[[پرونده:Harmonicas.jpg|بندانگشتی|(از بالا) [[سازدهنی ترمولو]]، [[سازدهنی کروماتیک]] و سازدهنی دیاتونیک.]]
|color1=#FFD700
[[پرونده:Harmonica.jpg|بندانگشتی|یک سازدهنی دیاتونیک ده سوراخ]]
|color2=#FFEC8B
'''سازدهنی''' یا '''هارمونیکا''' {{انگلیسی|Harmonica}} جزو [[سازهای بادی]] است و در خانوادهٔ سازهای زبانه آزاد (Free Reed Instruments) قرار می‌گیرد. تولید صوت در این نوع سازها نتیجه ارتعاش یک زبانه (Reed) از جنس فلز است که تنها یک سر آن به بدنه ساز متصل شده و انتهای دیگرش می‌تواند آزادانه حرکت کند. به ارتعاش درآمدن این زبانه‌ها در اثر عبور جریان هوا موجب تولید صدای ساز می‌شود.
|name=سازدهنی
|image=16-hole chrom 10-hole diatonic.jpg
|classification=[[سازهای بادی]]
|developed = اوائل قرن نوزدهم
|range=یک تا چهار اکتاو (بستگی به اندازه ساز)
|background = other
|related=
* [[ملودیکا]]
* [[آکاردئون]]
|musicians=
|articles=
}}
'''سازدهنی''' یا '''هارمونیکا''' {{انگلیسی|Harmonica}} جزو [[سازهای بادی]] است و در خانوادهٔ [[ساز]]های زبانه آزاد (Free Reed Instruments) قرار می‌گیرد.
== ویژگی ==
'''سازدهنی''' یا '''هارمونیکا''' {{انگلیسی|Harmonica}} جزو [[سازهای بادی]] است و در خانوادهٔ سازهای زبانه آزاد (Free Reed Instruments) قرار می‌گیرد. تولید صوت در این نوع سازها نتیجه ارتعاش یک زبانه (Reed) از جنس فلز است که تنها یک سر آن به بدنه ساز متصل شده و انتهای دیگرش می‌تواند آزادانه حرکت کند. به ارتعاش درآمدن این زبانه‌ها در اثر عبور جریان هوا موجب تولید صدای ساز می‌شود.
 
از سایر سازهای این خانواده می‌توان [[ملودیکا]] (Melodica)، کنسرتینا (Concertina) و [[آکاردئون]] (Accordion) را نام برد. شاید برخی مواقع متوجه شباهت موجود بین صدای سازدهنی و آکاردئون شده باشید. این شباهت در [[طنین|جنس صدا،صدا]]، در واقع به خاطر شباهت در ساختمان این سازها و نحوه تولید صوت در آنها است.
 
== تاریخچه ==
[[پرونده:Harmonicas.jpg|بندانگشتی|(از بالا) [[سازدهنی ترمولو]]، [[سازدهنی کروماتیک]] و سازدهنی دیاتونیک.]]
گر چه [[چین]]ی‌های باستان نوعی سازدهنی با زبانه‌های چوبی داشته‌اند و [[موتسارت]] قطعه‌ای برای سازدهنی شیشه‌ای (یک ساز کاملاً متفاوت متشکّل از یک سِری قطعه شیشه‌های کوک شده) نوشت، سازدهنی دیاتونیکی (Diatonic) که ما هم‌اکنون می‌شناسیم، در اوایل [[قرن نوزدهم]]، در [[آلمان]] ساخته شده‌است. این ساز به‌وسیلهٔ موج مهاجرین ترک‌کنندهٔ [[آلمان]]، به [[ایالات متّحده]] و [[بریتانیای کبیر]] برده شد و در اواسط قرن نوزدهم، در سراسر جهان، نواخته می‌شده‌است.
گر چه [[چین]]ی‌های باستان نوعی سازدهنی با زبانه‌های چوبی داشته‌اند و [[موتسارت]] قطعه‌ای برای سازدهنی شیشه‌ای (یک ساز کاملاً متفاوت متشکّل از یک سِری قطعه شیشه‌های کوک شده) نوشت.
 
گر چه [[چین]]ی‌های باستان نوعی سازدهنی با زبانه‌های چوبی داشته‌اند و [[موتسارتدیاتونیک|دیاتونیکی]] قطعه‌ای برای سازدهنی شیشه‌ای (یک ساز کاملاً متفاوت متشکّل از یک سِری قطعه شیشه‌های کوک شده) نوشت، سازدهنی دیاتونیکی (Diatonic) که ما هم‌اکنون می‌شناسیم، در اوایل [[قرن نوزدهم]]، در [[آلمان]] ساخته شده‌است. این ساز به‌وسیلهٔ موج مهاجرین ترک‌کنندهٔ [[آلمان]]، به [[ایالات متّحده]] و [[بریتانیای کبیر]] برده شد و در اواسط قرن نوزدهم، در سراسر جهان، نواخته می‌شده‌است.
سازدهنی کروماتیک (Chromatic)، در سال ۱۹۱۸ اختراع شد و از آنجایی که شامل هر دوازده نیم‌پردهٔ گام [[کروماتیک]] می‌باشد، به شما اجازه می‌دهد که آهنگ کاملتری را بنوازید؛ مانند قطعه‌های [[جاز]] و [[کلاسیک]]؛ و همچنین برای نوازندگی تا حدود زیادی کاملتر است. در مدل ۱۶ سوراخه سازدهنی کروماتیک شما ۴ اکتاو کامل برای اجرای قطعات در اختیار خواهید داشت که اجازه نواختن هر قطعه‌ای را در اختیار شما قرار خواهد داد.
 
سازدهنی [[کروماتیک]] (Chromatic)، در سال ۱۹۱۸ اختراع شد و از آنجایی که شامل هر دوازده [[نیم‌پرده|نیم‌پردهٔ]] [[گام [[کروماتیک(موسیقی)|گام]] کروماتیک می‌باشد، به شما اجازه می‌دهد که آهنگ کاملتری را بنوازید؛ مانند قطعه‌های [[جاز]] و [[کلاسیک]]؛ و همچنین برای [[نوازندگی]] تا حدود زیادی کاملتر است. در مدل ۱۶ سوراخه سازدهنی کروماتیک شما ۴ اکتاو کامل برای اجرای قطعات در اختیار خواهید داشت که اجازه نواختن هر قطعه‌ای را در اختیار شما قرار خواهد داد.
 
در مدل ۱۶ سوراخه سازدهنی کروماتیک، ۴ [[اکتاو]] کامل برای اجرای قطعات وجود دارد که اجازه نواختن هر قطعه‌ای را می دهد.
 
== طبقه‌بندی کلی ==
سازدهنی را به روش‌های مختلفی [[طبقه‌بندی]] می‌کنند اما اگر از سازدهنی‌های بیس (Bass) و کورد (Chord) صرف نظر کنیم، سازدهنی‌هایی را که بیشتر برای نواختن [[سولو]] (Solo) استفاده می‌شوند می‌توان در یک طبقه‌بندی بسیار کلی به ۲ گروه اصلی تقسیم کرد:
# سازدهنی‌های دو زبانه‌ای[[قمیش (موسیقی)|زبانه‌]]ای Double Reed(ed) Harmonicas
# سازدهنی‌های تک زبانه‌ای Single Reed(ed) Harmonicas
 
== انواع مختلف سازدهنی و کاربردشان ==
[[پرونده:Harmonica.jpg|بندانگشتی|یک سازدهنی دیاتونیک ده سوراخ]]
از انواع مختلف سازدهنی بر حسب قابلیت‌های مختلف و جنس صدایشان در سبک‌های خاصی از موسیقی بیشتر استفاده می‌شود که در اینجا به صورت مختصر و فهرست وار به آنها اشاره می‌کنیم:
* [[سازدهنی ترمولو]] و اکتاو: سبک‌های Folk و Pop
سطر ۲۴ ⟵ ۴۵:
== جستارهای وابسته ==
* [[تکنیک‌های سازدهنی]]
{{== پانویس}} ==
 
{{پانویس}}
== منابع ==
* [https://en.wikipedia.org/wiki/Harmonica مقاله ساز دهنی در ویکی پدیای انگلیسی]
{{پانویس}}
* [http://www.harmonicahome.com/ خانه سازدهنی]
 
== پیوند به بیرون ==
* [http://www.iranharmonica.ir/PracticalTuitionArticles.php مقالات «سازدهنی» در مجلهٔ اینترنتی سازدهنی]
 
{{بلوز}}
 
{{ساز-خرد}}
 
[[رده:سازدهنی]]
[[رده:سازهای آلمان]]