ابومسلم خراسانی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابومسلم برای مدتی دعوت خود را به گونه مخفیانه انجام داد تا اینکه ابراهیم امام به او فرمان داد تا آن را علنی کند. ابومسلم در ۱۲۹ هجری (می-ژوئن ۷۴۷) دعوت خود را در خانه سلیمان بن کثیر در روستای سفیذنجسفیدنج در نزدیکی مرو علنی کرد. پیروان او جامه‌های سیاه به تن کردند، که یا به نشانه سوگواری برای خانواده پیامبر که کشته شده بودند، یا به نشانه برافراشتن بیرق پیامبر، که سیاه بود، بر ضد امویان، بود. در طول یک شب، ساکنین شصت روستا به او می‌پیوندند که همگی جامه‌های سیاه بر تن داشتند و چوب‌دستی‌های‌شان را کافرکُش و خرهایشان را «مروان» می‌نامیدند. بیشتر آن‌ها کشاورز، صنعتگر یا از طبقه‌های دیگر موالی بودند که عرب‌ها به کنایه به آن‌ها «توله‌های زین‌ساز» می‌گفتند که اشاره به شایعه‌ای داشت که گفته می‌شد ابومسلم پیشتر یک زین‌ساز بوده.<ref>{{cite book|last1=Frye|first1=ed. by R.N.|title=The Cambridge history of Iran.|date=1975|publisher=Cambridge U.P.|location=London|isbn=978-0-521-20093-6|pages=53-54|edition=Repr.|accessdate=22 December 2016|quote=}}</ref> شروع دعوت به این ترتیب بود که در روز [[عید فطر]]، همه هواداران نماز عید را به امامت [[سلیمان بن کثیر]] برپا داشتند و سلیمان به امر ابومسلم، نماز و خطبه را برخلاف ترتیب امویان به جای آورد.<ref name="islampedia" /> ابومسلم به عنوان علامتی برای پیروانش، دستور داد که یک آتش افروخته شود. آنانی که در جای‌های دیگر بودند (همانند تخارستان، طالقان و خوارزم) از پیش راهنمایی شده بودند. برای هفت ماه، در حالی که منتظر فرصتی برای تسخیر خراسان بود، با دعوت ادامه‌دار به نیرومندی جایگاه خویش پرداخت. سرانجام او به نصر بن سیار نامه نوشت و درخواست تسلیم شدن کرد. فرماندار خراسان لشکری را برای جنگ با ابومسلم فرستاد، که ابومسلم با درهم شکستن آن لشکر، آوازه خود را بلند ساخت. ابومسلم در سفیدنج برای چهل و دو روز دیگر پس از پایان جنگ هم ماند، سپس به ماخوان، روستایی بزرگ و از مهدهای شیعه در نزدیکی مرو کوچ کرد تا ارتش خود را سامان دهد.<ref name="iranica" />

او از احترام خلیفه از راهی دور برخوردار بود. برای نمونه، هنگامی که سفاح به ابوسلمه بدگمان شده بود، او را بی‌درنگ اعدام نکرد. از ترس اینکه مبادا ابومسلم پشتیبان وزیرش باشد، سفاح برادرش ابو جعفر منصور را برای گرفتن پذیرش ابومسلم فرستاد. ابومسلم نه تنها پذیرفت، بلکه مرار بن انس را هم برای انجام کشتن فرستاد. شاید قرار بوده تا منصور وفاداری ابومسلم را بسنجد؛ در هنگام اقامت او (و بر پایه یک گزارش، در حضور او)، ابومسلم سلیمان بن کثیر را بدون همپرسیهم‌پرسی با منصور متهم و اعدام کرد (۱۳۲، برابر با ۷۴۹–۷۵۰ میلادی). او با دستپاچه‌شدن از نیرو و حاضرجوابی ابومسلم به کوفه بازگشت و به سفاح هشدار داد تا هنگامی که ابومسلم زنده باشد، او یک خلیفه واقعی نخواهد بود.<ref name="iranica" /><ref name="islampedia" />

نخستین قیامی که به خونخواهی ابومسلم شکل گرفت، قیام [[سنباد زرتشتی]] بود. سنباد یکی از دوستان و همراهان ابومسلم و پیرو آیین [[زرتشتی]] بود؛ هر چند که در برخی منابع وی را [[مزدکی]] نیز دانسته‌اند.<ref name="صفا، دلیران جانباز" /> وی پس از شنیدن خبر کشته شدن ابومسلم، در سال [[۱۳۷ (قمری)|۱۳۷ هجری قمری]]<ref name="islampedia" /> از محل استقرار خود در [[نیشابور]] قیام خود را شروع کرد و توانست شهرهایی نظیر [[قومس]] و [[ری]] را تسخیر کند. با تسخیر ری، اندوخته‌های ابومسلم که در هنگام عزیمت به سفر حج در این شهر بر جای گذاشته بود، به دست سنباد افتاد.<ref name="صفا، دلیران جانباز" /> وی توانست لشکر بزرگی از زرتشتیان، مزدکیان فراهم آورد که تعداد آن در برخی از منابع برابر یکصدهزاریکصد هزار ذکر شده‌است. سنباد برای همراه ساختن این فرقه‌های مختلف مذهبی از ترفندهای مذهبی استفاده می‌کرد و به‌طور مثال داستانی را نقل می‌کرد مبنی بر این که چون منصور آهنگ کشتن ابومسلم نمود، ابومسلم با خواندن نام پروردگار، به [[کبوتر]]ی مبدل شد و از بارگاه خلیفه به کوهی در ری هجرت کرد و اکنون در کنار [[مزدک]] جای گرفته‌است تا در زمان موعود از مخفیگاه خود خارج شود. وی مدعی بود که قاصدی، نامه‌ای از ابومسلم برای او آورده‌است.<ref name="صفا، دلیران جانباز" /> با این حال، قیام سنباد بیش از هفتاد روز به طول نینجامید<ref name="زرین‌کوب، دو قرن سکوت" /><ref name="صفا، دلیران جانباز" /> و این سپاه عظیم در جنگی که در ناحیه [[ساوه]] با لشکر خلیفه به فرماندهی ''جهور'' داشت، به علت رم کردن [[شتر]]ها از هم گسیخت و شکست خورد.<ref name="صفا، دلیران جانباز" /> نقل شده‌است که در این جنگ، شصت تا هشتاد هزار نفر از سپاه سنباد، از جمله خود وی کشته شدند و شمار کشته شدگان به حدی بود که آثار استخوان‌های اجساد آنان تا سال [[۳۰۰ (قمری)|۳۰۰ هجری قمری]] در منطقه مشهود بوده‌است.<ref name="صفا، دلیران جانباز" />