|
== دوره گائونیم ==
گائون ها آنچنان مهم و مشهور بودند که دوره ای 500 ساله را بخود اختصاص داده اند که به دوره گائونیم مشهور است .
اوایل این دوران، با ظهور اسلام معاصر گشت و مسلمانان با شکست پادشاهان ساسانی، بر بابل نیز چیره شدند. برای یهودیانی که در قلمرو اعراب می‌زیستند، دوره جدیدی از آزادی آغاز شد. حکام مسلمان به مراتب روشنفکر تر از رهبران مسیحی یا زرتشتی آن زمان بودند و یهودیان تحت تسلط مسلمانان در صلح وصفا زندگی می‌کردند. هوای تازه آرامش و آزادی برای یهودیان بابل به جریان درآمد و دانشگاه‌های «[[صورا]]» و «[[پومبدیتا]]» دوباره گشوده شده، یک بار دیگر بابل، مرکز آموزش تورا و علوم دینی برای تمام یهودیان جهان شد. گرچه یهودیان موظف به پرداخت مالیاتی به نام «[[جزیه|جَزیه]]» به مسلمانان بودند، برای خود سازمان منظم و دادگاه‌های ویژه ای داشته، به صورت یک جامعه آزاد یهودی در آنجا می‌زیستند.<ref name=":0">{{یادکرد وب|وبگاه=www.iranjewish.com|نشانی=http://www.iranjewish.com/binesh/Binesh3-1.htm|عنوان=دوران پس از تلمود|بازبینی=2018-05-20}}</ref> ▼
▲اوایل این دوران، با ظهور اسلام معاصر گشت وتسلط مسلمانان بابر شکست پادشاهان ساسانی، برسرزمنین بابل نیزهمراه چیرهشده شدند.که برای یهودیانی که در قلمرو اعراب می‌زیستند، دوره جدیدی از آزادی آغازبیشتری شد. حکام مسلمانرا به مراتب روشنفکر تر از رهبران مسیحی یا زرتشتی آن زمان بودند و یهودیان تحت تسلط مسلمانان در صلح وصفاارمغان زندگیآورده می‌کردنداست. هوایبدین تازهترتیب آرامشآکادمی و آزادی برای یهودیان بابل به جریان درآمد و دانشگاه‌هایهای «[[صورا]]» و «[[پومبدیتا]]» دوباره گشوده شده، یک بار دیگر بابل، مرکز آموزش تورا و علوم دینی برای تمام یهودیان جهان شد.می گردد."گرچه یهودیان موظف به پرداخت مالیاتی به نام «[[جزیه|جَزیه]]» به مسلمانان بودند، برای خود سازمان منظم و دادگاه‌های ویژه ای داشته، به صورت یک جامعه آزاد یهودی در آنجا می‌زیستند. "<ref name=":0">{{یادکرد وب|وبگاه=www.iranjewish.com|نشانی=http://www.iranjewish.com/binesh/Binesh3-1.htm|عنوان=دوران پس از تلمود|بازبینی=2018-05-20}}</ref>
== گائونیم و راس جالوت ==
در این دوران، دانشگاه‌هایآکادمی های «صورا» و «پومبدیتا» بیشاهمیت از دوره‌های گذشته در زندگی یهودیان اهمیتبیشتری یافته و رؤسای آنها دارای لقب «گائون» یا علامه و نابغه بودند و نیز مقام و منصب «رُوش گالوتا» [ [[رأس جالوت|راس جالوت]]] یا «رئیس یهودیان پراکنده در جهان»، مانند سابق شکوهمنداهمیت وخود بارا عظمتبازیابی شدمی کند. "در حالی که روشراس گالوتاجالوت به امور اداری و سیاسی یهودیان رسیدگی می‌کرد، گائونیم به امور فرهنگی و دینی می‌پرداختند. اما در بیشتر موارد، گائونیم از حیث تأثیر و نفوذ کلام بر روش گالوتا برتری داشتند."<ref name=":0" />
== گائونیم و فتوای شرعی ==
گائونِمرکزیت شهرِفتوای صورا،شرعی سرپرستیهودیان تمامبر امورعهده مذهبیگائون یهودیانشهر بود.صورا همچنینبوده هرو چندتمام ماهامور یکمذهبی باررا جلساتینیز متشکلشامل ازمی دانشمندانشده مناطقاست. مختلفهر باچند ریاستماه گائونجلساتی تشکیلتوسط می‌شدخاخام کههای دردیگر آنجامناطق بخشهاییبا ازوی تلمودبرگزار موردشده بحثو قرارنیز می‌گرفت.نامه یهودیاننگاریهایی از تمامسوی کشورهاخاخام بههای گائوننقاط نامهدور نوشته،دست وبا دربارهٔوی مسائلصورت مذهبیگرفته و فتواهایسوالاتی شرعیمطرح سؤالمی می‌کردندشده است. شماری از این پرسشنامه نگاری ها و پاسخهاپاسخ ها تا امروزامروزه محفوظ مانده‌اندمانده که دارای اهمیت بسیاری هستند؛هستند زیرا این نامه‌ها بسیاری ازحاوی مسائل دینی را که از زماندوره امورائیمآمورائیم تا آن روزگاردوره مطرحرا شدهشامل بودند،می روشنشوند می‌سازند.<ref name=":0" />
== گائونیم و قرائیم ==
یکی از ویژگیهای دوره گائونیم مقابله با فرقه قرائیم می باشد. از آنجاکه گائون ها انتخاب راس جالوت ها را بر عهده داشتند ، ضمن مقابله با قرائیم ، عنان ابن داوود را که فرزند آخرین راس جالوت و جانشین وی محسوب می شد برای این مقام تایید نکردند. علت این امر عدم اعتقاد عنان به تلمود و مرجعیت خاخام ها بود. بدنبال این موضوع عنان به فلسطین رفت و در آنجا به تبلیغ عقایدش پرداخته و عده ای از وی پیروی کردند که با نام قرائیم شناخته می شدند.<ref name=":0" />
گائونیم آنچنان مهم و مشهور بودند که یک دوره ۵۰۰ ساله (۴۸۰۰–۴۳۰۰ عبری) به عصر گئونیم معروف شده و از حوادث مهم آن، پیدایش و از هم پاشیدگی گروه «[[قرائیم|قِرائیم]]» بود. گئونیم که انتخاب «روش گالوتا» را برعهده داشتند، در حدود سال ۴۴۶۰ عبری از گزینش «[[عنان ابن داوود]]» که نامزد مقام روش گالوتا بود، خودداری کردند. انتخاب نشدن عنان، به سبب بی اعتقادی او به تلمود بود. به همین علت، وی به فلسطین رفت و در آنجا به تبلیغ عقاید خود پرداخت. پیروان او به «قرائیم» معروف شدند که نام این گروه، از کلمه «میقرا» و به معنی قرائت تورا است.<ref name=":0"/>
قرائیم مرجعیت خاخام‌ها را در تفسیر شریعت برنتافتند و معتقد بودند: «تمام احکام در تورات آمده و چیزی به آن افزوده نشده‌است، از این رو (ضمن رد مجموعه‌هایی نظیر میشنا و تلمود) هر یهودی می‌بایست خود، تورات را قرائت کند و معنای حقیقی را بیابد.»<ref>جستاری در کلام قرائیمی. رضا گندمی نصرآبادی ، صفحه 2 http://www.ensani.ir/storage/Files/20140407135840-9720-47.pdf</ref>{{بدون صفحه}}
قرائیم بر زبان عبری و نوشته های تورا تسلط زیادی داشته و برای مخالفت با شریعت خاخامی و تلمود از این توانایی خود بهره می جستند. گائون ها که به شدت مخالف نظر قرائیم بودند به این نتیجه رسیدند که برای مقابله با آنان می بایست توانایی خود در دانش زبان عبری و متن تورات را افزایش دهند. بدین ترتیب با تسلط بالایی که بویژه سعادیا گائون پیدا کرد توانست پاسخ های درخوری به قرائیم داده و به تدریج قرائیم روز به روز ضعیفتر شدند.<ref name=":0" />
گئونیم به شدت با قرائیم مخالفت می‌کردند، زیرا معتقد بودند که روش قرائیم، شیوه حقیقی مذهب یهود نیست. سرانجام به این نتیجه رسیدند که باید در برابر آنان یک سلاح مؤثر داشته باشند و آن این است که آنها نیز مانند قرائیم در دستور زبان عبری مهارت کامل یافته، ادعاهای باطل آنها را رد و کذب بودن آن را ثابت کنند. از این رو گئونیم، مردم را تشویق کردند که به همان اندازه که تلمود را مطالعه می‌کنند، به تحصیل تَنَخْ یا مجموعه کتب تورای کتبی نیز بپردازند. بدین ترتیب، به تدریج گئونیم اوضاعی پدیدآوردند که در قرن ۴۸ عبری، مردم نه تنها به تحصیل تنخ و تلمود، که به آموزش علوم مختلفی چون شعر و فلسفه علاقه‌مند شدند. در این حال، قرائیم روز به روز ضعیفتر می‌شدند تا سرانجام، یکی از بزرگترین گائونها ضربت کاری را بر نهضت آنها وارد آورد.<ref name=":0"/>
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{یادکرد-ویکی|پیوند=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Geonim&oldid=805125493|عنوان=Geonim|زبان=انگلیسی|بازیابی=۲۰ مه ۲۰۱۸}}
| 