جایزه نوبل: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Hamid Hassani (بحث | مشارکت‌ها)
←‏جشن‌های اهدای جوایز: ویرایش و ویکی‌سازی
Hamid Hassani (بحث | مشارکت‌ها)
ویرایش و انتقالِ یک زیربخش به بخشِ مرتبط
خط ۱۲۱:
جایزه نوبل فیزیک در سال ۲۰۰۵ و به ویژه برنده شناختن [[روی جی. گلوبر]] و برنده ندانستن [[ای سی جورج سودارشان]] انتقادات فراوانی را به همراه آورد. در حالیکه نقل قول‌های ارئه شده در مقاله گلابر در سال ۱۹۶۳ نشان می‌دهند که کار وی از منابع بیشتری بهره برده، اما کاملاً روشن است که مقاله‌های هر دو فیزیکدان، در زمینه [[نورشناخت کوانتومی]] و فرضیه [[همگرایی نور]] تأثیر بسزایی داشته‌است. در این مورد نیز درگذشت لن ماندل و دان والز که به پیشبرد موارد مذکور کمک‌های فراوانی کرده بودند، باعث شد این دانشمندان نیز از گردونه حذف شوند.
 
== نبود جایزهجایزهٔ ریاضیات ==
=== درخواست سلب صلاحیت ===
فرضیه‌های فراوانی برای اینکه چرا نوبل برای ریاضیات جایزه‌ای در نظر نگرفت ارائه شده‌اند. در وصیت‌نامه نوبل از ارائه جوایز به آن دسته از «اکتشافات و اختراعاتی» صحبت به میان آمده که برای نوع بشر در عمل بیشترین فایده را داشته‌اند و احتمالاً جنبهجنبهٔ عملی این کارها بیش از جنبه تئوریک آن مورد نظر بوده‌است. در نتیجه، ریاضیات علمی نبود که به حال بشریت فایده‌ای عملی داشته باشد. چیزی که اساس تشکیل بنیاد نوبل را تشکیل می‌داد.<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= The Nobel Prize Internet Archive|نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=en |مقاله= [http://almaz.com/nobel/why_no_math.html Why is there no Nobel Prize in Mathematics?] |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} Retrieved on July 30.</ref>
در آوریل ۲۰۱۸ صدها نویسنده و مدرس دانشگاه در سوئد به شدت به آکادمی نوبل تاخته و گفته‌اند که این نهاد، دیگر برای اعطای این جایزه، صلاحیت ندارد. آن‌ها به این نهاد را به [[فساد مالی]] و پارتی بازی، اعطای جوایز نوبل اقصاد به اقتصادانان [[نئولیبرالیسم|نئولیبرال]]، چشمگیر بودن شمار دانشمندان آمریکایی در بین دیگر برندگان، عدم اعطای جوایز به زنان دانشمند و دانشمندان کشورهای غیر غربی، و در آخرین مورد اهدای جایزه به پائولو ماکیارینی اشاره کردند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۷ فروردین ۱۳۹۷|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/live/43781611|عنوان=ایستگاه خبر؛ دوشنبه ۲۷ فروردین-نخبگان سوئد: آکادمی نوبل دیگر صلاحیت ندارد}}</ref>[[پرونده:Nobel Prize fa.jpg|بندانگشتی|300x300px|نمودار توزیع جوایز کل نوبل بر حسب کشورها تا سال ۲۰۱۰. تعداد جوایز و سهم تقریبی از کل جوایز اعطا شده برای هر کشور نیز قید گردیده.]]
 
== نبود جایزه ریاضیات ==
فرضیه‌های فراوانی برای اینکه چرا نوبل برای ریاضیات جایزه‌ای در نظر نگرفت ارائه شده‌اند. در وصیت‌نامه نوبل از ارائه جوایز به آن دسته از «اکتشافات و اختراعاتی» صحبت به میان آمده که برای نوع بشر در عمل بیشترین فایده را داشته‌اند و احتمالاً جنبه عملی این کارها بیش از جنبه تئوریک آن مورد نظر بوده‌است. در نتیجه، ریاضیات علمی نبود که به حال بشریت فایده‌ای عملی داشته باشد. چیزی که اساس تشکیل بنیاد نوبل را تشکیل می‌داد.<ref>{{یادکرد|فصل=|کتاب=|ناشر= |چاپ= |شهر= |کوشش= |ویرایش= |سال=|شابک=|نویسنده= The Nobel Prize Internet Archive|نویسندگان سایر بخش‌ها=|ترجمه=|صفحه= |زبان=en |مقاله= [http://almaz.com/nobel/why_no_math.html Why is there no Nobel Prize in Mathematics?] |ژورنال= |نشریه= |تاریخ= |دوره= |شماره= |شاپا=}} Retrieved on July 30.</ref>
 
یک دلیل احتمالی دیگر این بود که پیش از آن در اسکاندیناوی یک جایزه مشهور برای ریاضیات وجود داشت. جوایزی که در آن زمان در زمینه ریاضیات داده می‌شد، عمدتاً به دلیل تلاش‌های گوستا میتاگ-لفلر (Gösta Mittag-Leffler) بنیانگذار نشریه «اکتا متمتیکا» بود. این نشریه پس از گذشت یک قرن همچنان یکی از مهم‌ترین نشریات ریاضی در جهان است. او با استفاده از نفوذ خود در استکهلم، شاه اسکار دوم را متقاعد کرد تا رقابت‌های جایزه‌داری را ترتیب داده و از ریاضی‌دانان برجسته سراسر اروپا از جمله [[هرمیت]]، [[ژوزف لوییس فرانکویس برتراند|برتراند]]، [[ویرستراس]] و [[هنری پوینکار|پوینکار]] تقدیر به عمل آورد.
سطر ۱۶۶ ⟵ ۱۶۳:
 
در رسوایی یادشده، موضوع بر سرِ مردی به نام [[ژان-کلود آرنو]]<ref>Jean-Claude Arnault</ref> است که به‌عنوان شخصیتی فرهنگی در سوئد شناخته می‌شود. او در رابطهٔ نزدیک با آکادمی سوئد قرار دارد. روزنامهٔ ''داگنس نوهتر''<ref>''Dagens Nyheter''</ref> چند ماه پیشتر گزارش داده بود که آرنو طی سال‌های اخیر، ۱۸ زن را که عضو آکادمی یا همسر و دختر اعضای آکادمی سوئد بوده‌اند، مورد [[آزار جنسی|آزار]] یا [[سوءاستفاده جنسی|سوءاستفادهٔ جنسی]] قرار داده‌است.<ref>{{یادکرد خبر|نام = |نام خانوادگی = |همکاران = |پیوند = http://www.mokhbernews.ir/Home/ShowNewsInfo/4541766/بحران-و-استعفا-در-کمیته-جایزه-نوبل-به-دلیل-رسوایی-آزار-جنسی |عنوان = بحران و استعفا در کمیتهٔ جایزهٔ نوبل به دلیل رسوایی آزار جنسی|اثر = | ناشر = مُخبِر|صفحه = |تاریخ = ۲۵ فروردین ۱۳۹۷|بازیابی = ۲۴ مهٔ ۲۰۱۸}}</ref>
 
=== درخواست سلب صلاحیت ===
در آوریل ۲۰۱۸ صدها نویسنده و مدرس دانشگاه در سوئد به شدتبه‌شدت به آکادمی نوبل تاختهتاختند و گفته‌اندگفتند که این نهاد، دیگر برای اعطای این جایزه،جایزه صلاحیت ندارد. آن‌ها به این نهاد را به [[فساد مالی]] و پارتی بازی،پارتی‌بازی، اعطای جوایز نوبل اقصاد به اقتصاداناناقتصاددانان [[نئولیبرالیسم|نئولیبرال]]، چشمگیر بودن شمار دانشمندان آمریکایی در بین دیگر برندگان، عدم اعطای جوایز به زنانزنانِ دانشمند و دانشمندان کشورهای غیرغیرغربی غربی،متهم کردند و در آخرین موردمورد، اهدای جایزه به [[پائولو ماکیارینی]] اشاره کردند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۷ فروردین ۱۳۹۷|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/live/43781611|عنوان=ایستگاه خبر؛ دوشنبه ۲۷ فروردین-نخبگان سوئد: آکادمی نوبل دیگر صلاحیت ندارد}}</ref>[[پرونده:Nobel Prize fa.jpg|بندانگشتی|300x300px|نمودار توزیع جوایز کل نوبل بر حسب کشورها تا سال ۲۰۱۰. تعداد جوایز و سهم تقریبی از کل جوایز اعطا شدهاعطاشده برای هر کشور نیز قید گردیدهشده‌است.]]
 
== جستارهای وابسته ==