مالی: تفاوت میان نسخه‌ها

نام فارسی رسمی = جمهوری مالی |

سرود ملی = [[سرود ملی مالی|برای آفریقا و برای تو مالی]] |

زبان رسمی = [[زبان فرانسوی]] |

نوع حکومت = نیمه [[جمهوری]] |

نوع حاکمان = • [[رئیس جمهوررئیس‌جمهور]]{{سخ}}[[نخست وزیرنخست‌وزیر]] |نام حاکمان = [[ابراهیم ابوبکر کیتا]]{{سخ}}در اثر کودتای نظامیان سقوط کرد.

سال براوردبرآورد جمعیت = [[۲۰۰۷ (میلادی)|۲۰۰۷]] |

سال تولید ناخالص داخلی = |

تولید ناخالص داخلی = |

رتبه تولید ناخالص داخلی = |

سرانه تولید ناخالص داخلی = |

رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی = |

سال شاخص توسعه انسانی = |

شاخص توسعه انسانی = |

رتبه شاخص توسعه انسانی = |

وضع شاخص توسعه انسانی = |

کد بین‌المللی خودرو = |

'''جمهوری مالی''' کشوری است در غرب [[آفریقا]] .

در شمال مالی از ژانویه ۲۰۱۲ درگیری‌هایی آغاز شد. در ۲۲ مارس ۲۰۱۲ گروهی از سربازان کنترل کاخ ریاست جمهوری را به‌دست گرفته و دولت مالی را منحل اعلام کرده و قانون اساسی آن را به حال تعلیق درآوردند.<ref>Adam Hossiter [http://www.nytimes.com/2012/03/23/world/africa/mali-coup-france-calls-for-elections.html Soldiers Overthrow Mali Government in Setback for Democracy in Africa]. New York Times (22 March 2012)</ref> اسلام‌گرایان جدایی‌طلب شمال مالی منطقه شمال را «اَزَواد» می‌نامند و در ۶ آوریل ۲۰۱۲، شورشیان موسوم به «جنبش ملی برای آزادی ازواد» جدایی کشوری به نام [[ازواد]] را از مالی اعلام کرد.<ref>Lydia Polgreen and Alan Cowell, [http://www.nytimes.com/2012/04/07/world/africa/mali-rebels-proclaim-independent-state-in-north.html?_r=1&adxnnl=1&adxnnlx=1333728086-ZXpwSz3KFqUnA4lteq4j4w "Mali Rebels Proclaim Independent State in North"], "New York Times" (6 April 2012)</ref> مدت کوتاهی پس از آن، این جنبش توسط گروه‌های اسلام‌گرای مرتبط با [[القاعده]] به حاشیه رانده شد و خواسته‌های خود را برای جدایی از مالی کنار گذاشت. شورشیان اسلام‌گرای افراطی بعد از اعمال کنترل نظامی در مناطق شمال به اجرای مقررات اسلامی به سبک [[طالبان]] در افغانستان پرداختند.<ref>تقی‌زاده، رضا: [http://www.radiofarda.com/content/f12_islamists_in_mali/24822091.html آیا حکومت طالبان در مالی تکرار خواهد شد؟]. در رادیو فردا. ۲۵ دی ۱۳۹۱.</ref> سربازانی که در پایتخت قدرت را در دست گرفته‌اند به [[دیونکوندا ترائوره]]، رئیس مجمع ملی، اجازه دادند تا مطابق با قانون اساسی به عنوان رئیس دولت عمل کند، اما این سربازان نیز هم‌چنان قدرت قابل توجهی در دولت دارند. برنامه‌هایی برای بازپس‌گیری کنترل در شمال کشور با کمک‌های بین‌المللی در حال انجام است و در این رابطه نظامیان فرانسه به یاری دولت مالی شتافته و مواضع شورشیان شمال را بمباران کرده‌اند.<ref>[http://www.radiofarda.com/content/f12_mali_french_bombs/24823414.html رادیو فردا]، بازدید: ژانویه ۲۰۱۲.</ref> دولت موقت قصد دارد پس از فیصله یافتن غائله شمال، انتخابات ملی را که مدت‌ها به تاخیرتأخیر افتاده برگزار کند. البته باید اضافه کرد که کشور مالی یک از مستعمرات قدیم کشور فرانسه است و این کشور به دلیل وجود منابع طلا و اورانیوم در مالی به سادگی دست بردار این سرزمین نخواهد بود و القاعده هم چشم به منابع غنی طلا و ارانیوم دوخته استدوخته‌است.

با شکست حکومت [[ترائوره]] در سال [[۱۹۹۲ (میلادی)|۱۹۹۲]] اکنون کشور به صورت چند حزبی اداره می‌شود. ارتش نقش اساسی در رهبری کودتا داشت. ترائوره که به عنوان رئیس جمهوررئیس‌جمهور موقت سرکار بود، در ظرف کمتر از یک سال حکومت کشور را به یک دولت غیرنظامی تبدیل کرد. این اولین تجربه مالی از سیاست چندحزبی بود. برقراری روابط دوستانه با توارگ، پس از امضای قرارداد صلح [[۱۹۹۱ (میلادی)|۱۹۹۱]]، یک واقعه مهم سیاسی است. فقرزدایی و فرونشاندن مخالفینی که احساس می‌کنند «مالی» توانایی ایجاد احزاب مختلف را ندارد، از رئوس برنامه دولت است.

وی یونسی توره را به عنوان نخست وزیرنخست‌وزیر انتخاب کرد ولی اعتراضات موجب شد تا عبدالله سکوسو مأمور تشکیل کابینه شود. به سبب جنگ داخلی با [[طوارق]] و موافقت نامه صلح ۱۹۹۴ سکوسو به سبب نابسامانی مجبور به استعفا شد و به جای آن [[ابراهیم ابوبکر کیتا]] نخست وزیرنخست‌وزیر شد.

در سال ۱۹۹۷ آلفا عمر دوباره نامزد ریاست جمهوری شد و به هر حال رئیس جمهوررئیس‌جمهور کشور انتخاب گشت. در سال ۲۰۰۲ در انتخابات همگانی ژنرال [[آمادو تومانی توره]] به عنوان نامزد مستقل توانست قدرت را در دست گیرد.

مجلس ملی هر دو سال دوبار نشست عادی دارد. نشست‌های فوق العادهفوق‌العاده با تقاضای اکثریت نمایندگان یا با تقاضای نخست وزیرنخست‌وزیر برگزار می‌شود. حضور در نشست‌های مجلس برای عموم آزاد است.

در زمان استقلال (۱۹۶۰م.)، تعداد ۵۰ هزار دانش‌آموز در ۱۰۱۷ کلاس تحت آموزش قرار داشتند و نرخ سوادآموزی ۶/۹ درصد بود. اولین هدف مقامات پس از استقلال افتتاح کلاس‌های جدید و تشویق زبان‌های مادری در روند آموزش بود. در ۱۷ سپتامبر ۱۹۶۲ اصلاح تعلیم و تربیت در کشور به تصویب رسید و هدف آن عبارت بود از: انطباق تحصیلات با واقعیات جامعه، امکان پذیرش تعداد تبیشتر دانش‌آموز در نظام آموزشی و آماده کردند آن‌ها برای فعالیت به عنوان یک شهروند مفید. هدف تعلیم و تربیت زدودن تفکر استعماری و ارزش‌گذاری مجدد به فرهنگ آفریقایی تعریف شد.

در سال ۱۹۷۶ نرخ مدرسه روها ۱/۲۹ درصد (۹/۳۵ درصد پسر و ۲۲ درصد دختر) بود. در سال ۱۹۸۳ نرخ مدرسه روها در مقطع ابتدایی از ۴۶/۲۱ درصد (در سال ۷۹-۱۹۷۸۷۹–۱۹۷۸) به ۶۵/۱۶ درصد کاهش یافت و در مقطع راهنمایی نیز از ۹۱/۱۳ درصد به ۲۱/۵ درصد کاهش یافت. علت این کاهش در واقع عدم وجود کلاس درس و معلم کافی بود. در سال ۱۹۸۴ برای هر هزار کودک در سن مدرسه فقط پنج کلاس درس وجود داشت. کلاس‌های موجود نیز قدیمی و فرسوده و مواد آموزشی بسیار کمیاب بود.

در کشور مالی روستایی نیست که مسجد نداشته باشد ولو بسیار محقر با تسطیح قطعه‌ای زمین و ساخت برجی گلی و قرار دادن تخم شتر مرغ روی این مناره. مسجد با عظمت و تاریخی شهر جنه شاهکار معماری سودانی است. در هر روستا و محله‌ای کودکان آموزش قرآن می‌بینند. در این کشور فرقه‌های افراطی حضور چندانی ندارند، در مکتب‌خانه‌ها طلبه‌ها قرآن را حفظ می‌کنند. این طلبه‌ها از هفت سالگی با سفر از شهری به شهر دیگر با تکدی‌گری امرار معاش می‌نمایند. هنوز هم آداب و سنن قدیمی در کنار آداب و سنن اسلامی اجرا می‌شود. تمامی اقوام (به غیر از تعدادی [[بت پرستبت‌پرست]]) به خدای یگانه اعتقاد دارند. قوم سونقوی خدا را ایرکه می‌نامند و دسترسی به آن را فقط از طریق واسطه‌ها و ارواح میسر می‌دانند. قوم سنوفو خدا را «کولوکی‌اییر» می‌نامند و معتقدند خداوند پس از آفرینش جهان به استراحت پرداخت و امور را به ارواح و عقول سپرد. دوگون‌ها خدا را «آما یا آمو» می‌نامند که جهان را از طریق رقابت سیال نر و سیال ماده که از وی صادر می‌شود اداره می‌نماید.

در واقع اسلام موجب حذف کامل آداب روح پرستی نشده‌است. طوارق شمال مالی مسلمان‌ترین گروه قومی در این سرزمین به‌شمار می‌روند اما هرگز طلسم را از خود جدا نمی‌کنند. حتی در برخی مکان‌های مقدس اسلامی آداب روح پرستی اجرا می‌شود. گفته می‌شود که در کلبه مقدس کانگابا که در آن اشیاء مقدسی از مکه آورده شده‌اند نگهداری می‌شود هر هفت سال یکبار گریوهای مانده برای خاکروبی می‌آیند و پس از خواندن وردهای جادویی، سقف کلبه خود بخود جدا شده و بر زمین قرار می‌گیرد تا نظافت شود. در این مراسم آدابی به کار می‌رود که هیچ همخوانی با تعلیمات اسلام ندارد. در واقع در این کشور اسلام و روح‌پرستی نوعی همزیستی با هم یافته‌اند. در شهر گائو افراد معتقد به هوله (نوعی الهه ثانوی رابط میان انسان و خدا)‌هاها هستند که می‌توانند در قالب انسان یا یک برده درآیند و آینده جهان را هدایت نمایند.

* ۱- خانواده زبانی «نیجر- کنگو» شامل:

** - گروه‌های ماندینگ، آتلانتیک غربی و ولتائیک؛

** - گروه ماندینگ شامل زبان‌های: بامبارایی، مالینکه و خاسونکه؛

** - گروه آتلانتیک غربی شامل یک زبان: پل (که در میان چوپانان نژاد پل تکلم می‌شود)؛

** - گروه ولتائیک شامل زبان‌های: بوبو، دوگون و سنوفر؛

*# ۲- خانواده «نیل و صحرایی» شامل یک زبان: سونرای (که در امپراتوری سونقوی از قرن پانزدهم در منطقه تکلم می‌شود)؛

*# ۳- خانواده «آفریقایی- آسیایی» (هامیتو- سامی) شامل زبان‌های: مور، تماچک (نام قوم طوارق از این زبان است).

:- بامبارا: ۳۳ درصد

:- پل: ۱۰ درصد

:- سنوفر: ۹ درصد

:- سونرای: ۷ درصد

:- مالینکه: ۶ درصد

:- [[طوارق]]: ۵ درصد

:- دوگون: ۴ درصد

:- غیره (سوننکه، مور، عرب، خاسونکه و...و…)

:- فرانسه (زبان رسمی و اداری)

:- بامبارایی: ۳۸ درصد

:- پل: ۱۴ درصد

:- سونرای: ۶ درصد

:- دوگون: ۵ درصد

فرهنگ مردم مالی نسبت به سایر کشورهای غرب آفریقا، پویاتر بوده و از انعطاف بیشتری برخوردار است. به طوربه‌طور کلی اعتقادات، موسیقی، تاریخ و آداب و رسوم مالی سبب شده تا این کشور به عنوان مهد [[دموکراسی]] فرهنگی [[آفریقا]] شناخته شود.

همچنین نمود تفکرات مذهبی مردم در موسیقی و فرهنگ جامعه، باعث جذابیت زیادی شده استشده‌است.

[[موسیقی]] مالی سبک هایسبک‌های مختلفی را شامل می شودمی‌شود و سازندگان موسیقی در این کشور با الهام گرفتن از اسطوره هایاسطوره‌های دین مسیحیت توانسته اندتوانسته‌اند به ظرفیت هایظرفیت‌های بالایی برسند. نسل جدیدی از نوازندگان و موسیقیدانان مالی در دهه هایدهه‌های گذشته، رشد و نمو کرده اندکرده‌اند. این افراد با تزریق موسیقی اروپایی و آمریکایی مانند سبک [[بلوز]] اعتبار زیادی به موسیقی این کشور بخشیده اندبخشیده‌اند.

از هنرمندان معروف مالی که در این رشته فعالیت دارد می توانمی‌توان به [[علی فارکا توره]] اشاره کرد. در کنار موسیقی رقص مالی هامالی‌ها قسمتی از مراسمات معمولشان را تشکیل می دهدمی‌دهد. به عنوان مثال رقص ماسک سننی در مراسمات عمومی و خصوصی به همراه موسیقی محلی انجام می شودمی‌شود.

ادبیات مالی از نظر کیفیت در سطح پایینتری از موسیقی اش قرار دارد. عمده کارهای ادبی این کشور، مربوط به نویسندگانیست که آثار شفاهی که به صورت سینه به سینه نقل شده استشده‌است را روی کاغذ آورده اندآورده‌اند. در واقع [[ادبیات تاریخی]] بخش عمده [[فرهنگ]] کشور مالی می باشدمی‌باشد.