الیپی: تفاوت میان نسخه‌ها

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Kourosh Tehrani (بحث | مشارکت‌ها)
تصحیح لغات و افزودن به متن
خط ۳:
'''الیپی'''<ref group='یادداشت'>به انگلیسی: Ellipi</ref> قلمروی باستانی در غرب رشته کوه زاگرس و پایتخت آن [[کرمانشاه|نیسابی (کرمانشاه)]]، که در غرب آن [[بابل (شهر)|بابل]]، در شمال شرقی آن سرزمین [[ماد]]، در شمال آن تمدن [[مانناییان]]، در جنوب آن تمدن [[عیلام]] و در نزدیکی شمال آن شاهراه بین [[بابل (شهر)|بابل]] و [[همدان]] بود که از بستگان نزدیک عیلامیان بودند و بقایای اقوام [[کوتیان (قوم)|گوتی]] و [[کاسی]] در شمال آن قرار داشتند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.loghatnaameh.com/dehkhodaworddetail-aa1865461ef34a318e066505df88bd18-fa.html |عنوان =الیپی | ناشر =لغت‌نامه دهخدا|تاریخ = |تاریخ بازدید =۲۷ سپتامبر ۲۰۱۰}}</ref>
 
این تمدن در [[سده ۹ (پیش از میلاد)|قرن ۹]] تا [[سده ۶ (پیش از میلاد)|۶ پیش از میلاد]] گسترش یافت و براساس شواهد تاریخی این شهر بر اثر یک شاهراه تجاری در اطراف خود بسیار رونق یافت و در میان [[سده ۸ (پیش از میلاد)|قرن‌های ۸]] و [[سده ۷ (پیش از میلاد)|۷]] پیش از میلاد تحت تسلط [[آریایی]]‌ها درآمد؛ و پادشاه آن، [[دالتا]]<ref group='یادداشت'>از وی در منابع به «تالتا» هم سخن به میان آورده‌اند.</ref> از سال [[۷۱۴ (پیش از میلاد)|۷۱۴ پیش از میلاد]] به [[سارگن دوم]]<ref group='یادداشت'>امپراتور [[آشور]] (۷۲۲–۷۰۵ ق‌م)</ref> خراج پرداخت می‌کرد و پس از مرگ پادشاه «[[دالتا]]» پسرش «[[نیبه]]» از طرف [[عیلامیان]] پشتیبانی می‌شد.
 
== تاریخچه ==
در سال ۷۱۹ پیش از میلاد ، سوتل پسر هوبو و پدر دالتا ، آخرین رئیس کنفدراسیون الیپی فوت کرد . رؤسای قبایل هم تصمیم گرفتند که بمدت سه سال خودشان ادارۀ سرزمین را برعهده بگیرند ، پس از یک سال عزاداری تالتا برای پدرش سوتل ، خودش ریاست قبیلۀ شان را بر عهده گرفت و بعد از یک سال ، در سال ۷۱۷ پیش از میلاد شورای رؤسای قبایل الیپی ، تصمیم گرفتند که حکومت را از کنفدراسیون متحد به پادشاهی منتخبی تغییر دهند ، با این تفاوت که فقط اولین پادشاه را خودشان انتخاب کنند و پس از او ، فرزندانش بر آن حکومت کنند ، آنها در طی مذاکراتشان ، رئیس قبیلۀ الیپی ، دالتا را بعنوان پادشاه انتخاب کردند . در بهار سال بعد از آن ، سال ۷۱۶ پیش از میلاد ، تالتا در نیسابی تاجگذاری کرد و کنفدراسیون متحد قبایل الیپی پس از ۱۳۷ سال به پادشاهی الیپی تغییر یافت . هرچند که پادشاهان آن ، فرزندان همان رؤسای کنفدراسیون الیپی بودند .
 
== جمعیت ==
از آنجا که این سرزمین بسیار آباد بود دارای جمعیت زیادی نیز بود . این کشور در اوایل [[دهه ۷۱۰ (پیش از میلاد)|دهه ۷۱۰ پیش از میلاد]] دارای حدود ۱،۰۰۰،۰۰۰ نفر جمعیت بوده .
 
== استان‌ها ==
سطر ۱۱ ⟵ ۱۷:
 
== فرمانروا ==
* [[دالتا|تالتا]]، ([[دالتا]]) : فرزند سوتل آخرین رئیس کنفدراسیون قبایل الیپی
* [[نیبه]]، : فرزند [[دالتا|تالتا]] ، جد خاندان الیپی نو
 
== جنگ یکم الیپی و آشور ==
در [[۷۱۳ (پیش از میلاد)|سال ۷۱۳ پیش از میلاد]] ، سه سال پس از [[دهه ۷۱۰ (پیش از میلاد)|پادشاه شدن دالتا]] ، [[سارگون دوم]] به الیپی حمله کرد . دلیل این جنگ نامعلوم است ولی احتمال می رود که جزو جنگ های آشور برای کشورگشایی باشد . از قوای طرفین هم اطلاعاتی نیست ، از علل مهم که از این جنگ اطلاعاتی نیست می توان قدیمی بودن این جنگ را گفت ، البته این نبرد اهمیت چندانی نداشت جز این که علت اصلی [[شورش لنین]] بود . [[دالتا]] پرداختن خراج به [[آشور]] را تأیید کرد ، اما بدلیل اوضاع بد الیپی ، تصمیم بر این شد که پرداختن خراج از سال بعد از جنگ صورت بگیرد . همچنین [[سارگون دوم]] حمایت اش را نسبت به [[دالتا]] و پادشاهی الیپی اعلام کرد .
 
== [[شورش لنین|شورش پنج استان]] ==
هنگامی که قرار بود اولین خراج به آشور پرداخته شود ، یک سال پس از جنگ یکم الیپی و آشور ، پنج استان به مرکزیت شهر هوباهنا و به رهبری لنین ، در [[دهه ۷۱۰ (پیش از میلاد)|سال ۷۱۴ پیش از میلاد]] شورش کردند و [[دالتا]] را نپذیرفتند ، همچنین به [[آشور]] خراجی نپرداختند . به همین دلیل [[سارگون دوم]] به این پنج استان حمله کرد و آن ها را شکست داد . او در این نبرد شهر هوباهنا را ضمیمۀ خاک [[آشور]] کرد و [[دالتا]] دوباره پادشاه شد . پس از این جنگ اولین خراج الیپی به آشور پرداخته شد .
 
== یادکرد از الیپی ==
سطر ۱۸ ⟵ ۳۰:
 
== سقوط ==
با حملهٔ [[کیمری‌ها]] در سال [[۶۷۴ (پیش از میلاد)|۶۷۴]] به سرپرستی [[سانداک شاترو]] که در همان سال به آشور حمله کرده بود ، [[نیبه]] پسر [[دالتا|تالتا]] جان خود را از دست داد و پادشاهی الیپی سقوط کرد اما ضمیمهٔ خاک [[کیمری‌ها]] نشد . پس از این پادشاهی کم کم این سرزمین تجزیه شد و بدست دیگر کشور ها افتاد . ریاست قبیلۀ الیپی تا [[سده ۶ (پیش از میلاد)|یک قرن]] در دست نوادگان [[نیبه]] بود .
 
== پانویس ==
سطر ۲۶ ⟵ ۳۸:
* [[کرمانشاه]]
* [[کامبادن|کامبادنه]]
* [[کنفدراسیون قبایل الیپی]]
* [[کیمری‌ها]]
* [[دالتا|تالتا]]