'''مفاتیح العلوم''' [[دانشنامه]]ای است که ''ابوعبداله محمد بن احمد بن یوسف کاتب خوارزمی'' بین سالهای [[۳۷۶ (قمری)|۳۷۶]]-[[۳۷۲ (قمری)|۳۷۲]] هجری قمری نوشته شده و در آغاز این خودآموز دانش آوردهاست:
{{نقل قول|این کتاب را مفاتیحالعلوم [(کلیدهای دانش]) نام نهادم برای آنکه مدخل دانش است و برای بیشتر دانشها در حد کلید است. پس هر کسی آن را بخواند و مطالبش را به خاطر بسپارد و سپس در کتابهای علمی به دقت بنگرد، با آن علوم آشنا میشود و به رازهای آنها پی میبرد. اگرچه با آن علوم بیگانه باشد و با اهل آن دانشها مصاحبت و همنشینی نکرده باشد... کتابی که کلید همهٔ دانشها باشد و دشواریهای صنعتهای پیشین را آسان کند و رمزها و اصطلاحهای هر گروه از دانشمندان را برداشته باشد، همان رمزها و اصطلاحهایی که فرهنگهای موجود از وجود آنها خالی است.}}