خط (نوشتار): تفاوت میان نسخه‌ها

 

== تاریخ خط ==

 

=== خط تصویری ===

می‌توان گفت که فنیقی‌ها نخستین کسانی بودند که افتخار کشف الفبای حقیقی را دارند. با پیدایش این خط سایر خطوط جز خط چینی، از قلمرو نویسندگی خارج شدند. این خط در آسیای غربی نفوذ یافت و جایگزین خط میخی شد. از طریق قوم [[آرامی]]، الفبای فنیقی در [[مصر]] و عرب و [[میان‌رودان]] تا [[هند]] بسط یافت و همچنین به غرب (اروپای امروز) که هنوز دارای خط و کتابت نبود راه یافت. این کار از طریق یونان انجام گرفت که با فنیقی‌ها ارتباط بازرگانی داشتند. [[الفبای یونانی]] و [[الفبای رومی|رومی]] از [[الفبای فنیقی]] پدید آمده‌است و از آنجا که الفبای سایر کشورهای اروپایی مشتق از این دو الفباء می‌باشد، می‌توان گفت که مبدأ خطوط ملل اروپایی، فنیقی است.

اصول این خط بعدها با اختراع علائمی برای نشان دادن [[حروف مصوت]] بوسیله [[یونان|یونانی‌ها]] کامل شد. یونانیان این علائم را با اسم [[سامی]] آن که نماینده دو حرف اول آن بود، «آلفا بتا» نامیدند و برای استفاده خود تغییراتی در آن دادند. مصوت‌ها را وارد خط ساختند و خط صامت نگار را به آوانگار تبدیل کردند. جهت نگارش را نیز تغییر دادند و از چپ به راست نوشتند.

بخشی از اروپای شرقی که به [[کلیسای دوم]] وابسته بودند، الفبای لاتینی را برای نگارش برگزیدند، مانند [[لهستانی]]ها، [[چک]]‌ها و [[کروات]]‌ها.

 

 

 

=== خط میخی ===

{{اصلی|خط میخی}}

'''خط میخی'''،<ref>''cuneiform''</ref> اصلی اندیشه نگار داشت و در همه کشورهای آسیای غربی بکار می‌رفت.

 

گرچه پیدایش خط و کتابت نخستین بار در نیمه دوم هزاره چهارم پیش از میلاد، در جنوب بین‌النهرین و توسط کاتبان و دبیران سومری محقق شد، اما گسترش و تکامل آن به آغاز هزاره سوم پیش از میلاد برمی‌گردد. برخی حتی بر این نظرند که خط هیروگلیف مصری، هم‌زمان و برگرفته از خط تصویری سومری به وجود آمده‌است.<ref name="باستان">{{یادکرد وب| نشانی = http://www.persian-language.org/Iran_Culture/bastan2.asp| عنوان = پیدایش خط | تاریخ بازدید = خرداد ۱۳۸۷| نویسنده= محمود موسوی| ناشر = وبگاه رسمی شورای گسترش زبان و ادبیات فارسی| زبان =}}</ref>

{{اصلی|خط هیروگلیف مصری}}

 

 

 

مصریان نخستین مصرف‌کنندگان پاپیروس بودند و نوشت‌افزار آن‌ها نیز نوعی قلم از نی بود که آن را در مرکب سیاه یا قرمز فرو می‌بردند. این خط معمولاً افقی و از راست به چپ نوشته می‌شد و به ندرت از چپ به راست و گاهی نیز از بالا به پایین نوشته می‌شد. هیروگلیف، خط اندیشه نگار کامل نیست و درآن عناصر صوتی و الفبائی بیشتر وجود دارد. همچنین تصویر انسان‌ها و حیوانات در این خط احتمالاً مربوط به آغاز خط است.<ref name="زبان‌های خاموش">{{یادکرد| کتاب = زبان‌های خاموش | نویسنده=فریدریش، یوهان|ترجمه=دکتر یدالله ثمره، دکتر بدرالزمان قریب|ناشر=مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی|جلد= |صفحه= ص ۵ |سال= چاپ ۱۳۶۵}} (''نقل از مقاله دکتر آموزگار'')</ref>

 

خط سریانی و نبطی بعد از فتوحات اسلام نیز میان اعراب باقی ماند. [[خط کوفی]] در کوفه و حیره سریانی و [[خط نسخ]]، در مکه و مدینه از خط نبطی اقتباس شده‌اند.

ایرانیان نیز در سده‌های نخستین پس از اسلام با افزودن حروف فارسی به [[الفبای عربی]]، [[خط فارسی]] را بر مبنای نسخ پایه‌گذاری کردند و سپس [[خط نستعلیق]] و [[خط شکسته]] و دیگر خطوط ایرانی ابداع شد.