الاشارات و التنبیهات: تفاوت میان نسخهها
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
بدون خلاصۀ ویرایش |
FreshmanBot (بحث | مشارکتها) جز اصلاح فاصله مجازی + اصلاح نویسه با استفاده از AWB |
||
خط ۱:
{{ابن سینا (نوار کناری)}}
'''الإشارات و التنبیهات''' از مشهورترین کتابهای شیخ الرئیس، [[ابو علی سینا]] است که آن را در دو بخش منطق و فلسفه، به زبان عربی به رشته تحریر در آورده است. این کتاب را شاید بتوان یکی از مهمترین آثار علوم عقلی دانشمندان اسلامی نیز به حساب آورد که در طول چندین قرن همواره مورد توجه علما و محققان علوم اسلامی
== وجه تسمیه ==
خط ۶:
== ساختارکتاب ==
[[کتاب]]، دارای دو جزء است: جزء اول، در منطق و مشتمل بر ده نهج و جزء دوم، در فلسفه و حاوی ده نمط میباشد. مطالب هر نهج و نمط، در ذیل عناوین اشاره و تنبیه مطرح
== گزارش محتوا ==
=== مقدمه ===
ابن سینا، در سرآغاز کتاب، مقدمهای کوتاه دارد که با وجود کوتاهی، از گویایی با ظرافتی برخوردار است. وی، اهمیت و پرمغز بودن کتاب حاضر را گوش زد کرده، سپس وارد متن کتاب که ابتدای آن با منطق است، شده و این بخش را به ده نهج تقسیم
=== جزء اول منطق ===
خط ۱۷:
==== نهج دوم ====
نهج دوم بخش منطق، در الفاظ خمسه مفرده و حد و رسم است. اولین اشاره این نهج، در مورد نوع و جنس است. وی، در این جا فرق میان نوع و جنس و طریق تشخیص
==== نهج سوم ====
در نهج سوم منطق، سخن از ترکیب خبری میباشد. بو علی، ابتدا، اصناف قضایا را بیان میکند و میگوید: منظور از ترکیب خبری، جملهای است که در آن احتمال صدق و کذب باشد، بر خلاف جملههای استفهام، التماس، تمنی، ترجی، و تعجب و... که در
==== نهج چهارم ====
خط ۲۶:
==== نهج پنجم ====
نهج پنجم، در تناقض قضایا و عکس قضایاست، شیخ الرئیس، تناقض را به اختلاف در قضیه از لحاظ ایجاب و سلب به جهتی که اقتضای ذاتش را دارد که یکی صادقه و دیگری کاذبه باشد،
==== نهج ششم ====
خط ۳۲:
==== نهج هفتم ====
در نهج هفتم، سخن از ترکیب دوم برای حجج میباشد. ابتدا اشارهای به قیاس، استقراء و تمثیل دارد. بو علی، هر یک را تعریف میکند و توضیح مختصری از
==== نهج هشتم ====
در نهج هشتم، بحث از قیاسات شرطیه و در توابع قیاس است. اول، اقترانات شرطیات (که به نظر بو علی قریب به طبع نیستند و استیفای کامل
==== نهج نهم ====
ابن سینا، میگوید: در نهج نهم، بیان کوتاهی راجع به علوم برهانیه وجود دارد؛ در ابتدا، در این نهج، ترکیب قیاسات برهانیه از مقدمات واجب القبول که اگر ضروری باشند، ضروری نتیجه میدهند و اگر ممکنه باشند، ممکنه نتیجه میدهند، بیان
==== نهج دهم ====
خط ۴۴:
==== جزء دوم فلسفه ====
جزء دوم اشارات که بخش فلسفه آن میباشد، علم الطبیعه و ما قبله نام
==== نمط اول ====
اولین نمط از نمطهای دهگانه این بخش، در تجوهر اجسام است. بو علی، در این جا در قالب وهم و تنبیههایی، ترکیب اجسام را مشخص میکند. وی با خارج کردن ترکیبات
==== نمط دوم ====
نمط دوم، در جهات و اجسام
==== نمط سوم ====
نمط سوم اشارات، درباره نفس آسمانی و زمینی است. بو علی، در این نمط، ابتدا، در ضمن تنبیهی خواننده را با نفس خویش آشنا میسازد و همینطور تبیین میکند که ذات چیست و چه خصوصیاتی دارد. اما اشارات این نمط، با اشارهای به حرکت حیوان و مبدأ آن آغاز میشود و با جوهر فرد و اینکه جوهر فرد همان خود آن فرد است که دارای فروع و قوایی در اعضا میباشد ادامه مییابد. ابن سینا، ادراک را حقیقت متمثلهای در نزد مدرک میداند و در ضمن تنبیهی، حالت اشیاء را در وجود انسان، به صورتهای محسوس، متخیل و معقول برمی شمارد و چگونگی
==== نمط چهارم ====
خط ۵۹:
==== نمط پنجم ====
نمط پنجم، در صنع و ابداع است. نخست، توهمی که مردم در انتساب مفعول به فاعل دارند، برطرف گردیده، بعد تفاوت فعل و ایجاد و صنع مشخص
==== نمط ششم ====
نمط ششم، تحت دو عنوان غایات و مبادی
==== نمط هفتم ====
خط ۶۸:
==== نمط هشتم ====
عنوان نمط هشتم اشارات، فی البهجة و السعادة است. در این نمط، برای اثبات اهمیت لذایذ معنوی و برتری
==== نمط نهم ====
نمط نهم اشارات، در مقامات العارفین است. این بخش از اشارات، جایگاه ویژهای در آثار ابن سینا دارد. بسیاری از بزرگان و اندیشمندان اسلامی، مطالب عرضه شده در این نمط را دال بر تسلط ابن سینا بر عرفان نظری دانستهاند. تنبیهی که در سرآغاز این نمط قرار دارد، حاوی تذکری راجع به مقامات و درجات ویژه عرفاً در زندگی دنیویشان میباشد. در تنبیه دوم، به مفهوم زاهد، عابد و عارف پرداخته تا جایگاه عارف در میان آنان مشخص گردد. در تنبیه سوم، زاهد و عابد را از دیدگاه عارف بررسی کرده و نگاه یک معامله گر را به آن دو از سوی عارف بازگو میکند. در تنبیه بعدی، میگوید: عارف به دنبال حق اول میباشد و هیچ چیز دیگری در عرفان او تأثیرگذار نمیباشد. شیخ الرئیس، اراده را اولین درجه حرکت عارف میداند که در ادامه نیازمند ریاضت میباشد که به سه منظور لازم میباشد، بعد مقاماتی که عارف یکی پس ازدیگری میپیماید و آثاری که مشاهده میکند، در ادامه توضیحات و اشارات بو علی
==== نمط دهم ====
|