[[ن. فخر]] در کتاب برهان علیت چهار نقد به برهان نظم وارد می‌کند:
١-در برهان نظم، تکیه بر شباهت تمثیلی بین نظم دست ساختۀ بشر و نظم‌های موجود در طبیعت است. اگر اولی در زمانی کوتاه ولی دومی در زمانی طولانی شکل گرفته باشد، داشتن خالقی دانا و هدفمند، تنها نظریه جهت تعلیل نظم موجود نخواهد بود و مثلاً نظریۀ فرگشت تدریجی نیز می‌تواند نظم را تبیین نماید. لذا برهان نظم که بر [[تمثیل]] استوار است، یکی از بنیان هایشبنیان‌هایش را که همان شباهت کامل دو موضوع است از دست می دهدمی‌دهد و دیگر لزومی به جاری کردن یک حکم بر هر دو موضوع نیست.
٢-آنچه دربارۀ طبیعت،طبیعت٬ "''نظم"'' نامیده می‌شود، می‌تواند "''تعادل"'' نامیده شود. وقتی یک جرم آسمانی در دام جاذبۀ زمین میافتدمی‌افتد و میلیاردها سال به دور آن میچرخد،میچرخد، آنچنانکه میتوانمی‌توان از نظمِ چرخش آن برای محاسبۀ زمان استفاده کرد، آنچه واقع شده، نظمِ دست ساختهدست‌ساخته نیست، بلکه یک تعادل است که می‌تواند گاهی میلیون‌ها سال و گاهی به مدت کوتاهتر ادامه داشته باشد.
همان قوانین فیزیک که تعادلهایتعادل‌های قبلی را ایجاد کردند، همانهاهمان‌ها باعث از بین رفتن آن تعادلهاتعادل‌ها و موجودات قبلی شدند و تعادلهای فعلی نیز کاملاً آسیب پذیرند و میتوانندمی‌توانند جایشان را به تعادلهایتعادل‌های جدید، بین موجوداتِ سازگارترِ جدید بدهند.
٣-برهان نظم بر هدفمندی نظم جهان تکیه می‌کند اما دستگاهِ جهان، هیچگاههیچ‌گاه نشان نداده که منظور دقیقش از فرآوریِ آنچه به آن داده می‌شود، کدامیک از محصولاتش است. اگر برهان نتواند در مقدمه اش به‌طور روشن بیان نماید که کدامیک از پدیده‌هایی که پی در پیپی‌در‌پی بوجود می آیندمی‌آیند و از بین میروندمی‌روند هدف نظم موجود است، یکی دیگر از بنیان هایشبنیان‌هایش را که همان غایتمندی هستی جهانِ منظم است، از دست می‌دهد.تنها چیزی که همواره بوده و هرگز متوقف نشده، اجرای قوانین فیزیک بوده و هر "تعادل" یا "نظمی" هم که محصولِ این قوانین بوده‌است، پایدار نبوده تا بتوان به آن عنوانِ "غایت خلقت" یا "هدف آفرینش" داد و از این بابت مطمئن بود.
٤- شگفت زده شدن، یک برهان نیست،بلکه یک حالت روانیِ ناشی از عدمِ احاطۀ علمی و محاسباتی به امکانِ آنچه روی داده است می‌باشد؟ اینکهاین‌که از وجود چشم، کلیه، کبد، مغزِ نسبتاً هوشمندِ انسان و امثال اینهااین‌ها شگفت زده میشویم،میشویم، برهان حساب نمیشودنمی‌شود. هرگاه با محاسبات منطقی نشان دهیم به وجود آمدنِ همۀ اینها جز توسط خالفی هوشمند و هدفمند غیرممکن است، آنگاه وجودِوجود اینها یک برهان برای اثبات خالقی دانا حساب خواهد شد. <ref>[http://www.mediafire.com/file/yf4594xzb08c4vx/Borhan-Eleeyat-Noon-Fakhr%282%29.pdf ن.فخر، برهان علیت-۱۳۹۵-ص۱۵-۲۴]</ref>
