زیاریان: تفاوت میان نسخه‌ها

|p5= علویان طبرستان

}}

'''زیاریان''' یا '''آل زیار''' خاندانی از منطقه [[گیلان]] بودند که توانستند به حکومت ایران برسند. در غرب و مرکز ایران دو سلسله از [[دیلمیان]] به نام آل زیار (۳۱۶ ه‍. ق) و [[آل بویه]] که هر دو از مناطق شمال برخاسته بودند، نواحی مرکزی و غربی ایران و [[فارس (سرزمین)|فارس]] را از تصرف خلفا خارج کردند. [[دیلمی]] نام قوم و گویشی در منطقه کوهستانی [[گیلان]] بود به نام [[دیلمستان]]. [[دیلمیان]] سخت نیرو گرفتند و مدت ۱۲۷ سال حکومت راندند و چون خلفا در برابر آن‌ها چاره‌ای جز تسلیم ندیدند، حکومت [[بغداد]] را به آن‌ها واگذاشتند و خود به عنوان خلیفگی و احترامات ظاهری قناعت کردند. در واقع، بعد از حکومت نیمه‌مستقل [[طاهریان]] و پس از [[صفاریان]] و در ایام امارت امرای [[سامانی]] در ماوراءالنهر، خانواده‌های [[دیلمی]] در وسعتی کمتر از [[طبرستان]] و سپس در وسعتی بیشتر از [[گیلان]] توانستند بر قسمت عمده ایران غربی، یعنی از [[خراسان]] تا [[بغداد]] تسلط یابند. حکومت این خانواده‌ها به نام [[دیلمیان]] شهرت یافته‌است.